Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου είναι μια ημερομηνία η οποία καθιερώθηκε από την UICC (Παγκόσμια Ενωση κατά του Καρκίνου) το 2000 και στοχεύει με ένα σύνθημα κάθε φορά (κάθε χρόνο) να κεντρίσει το ενδιαφέρον του κοινού σε Παγκόσμιο, Ευρωπαϊκό και Εθνικό επίπεδο με την ανάληψη συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, κατά του καρκίνου. Κυρίαρχες δράσεις είναι η ενημέρωση του κοινού σε θέματα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης και των Λειτουργών Υγείας να συντονίσουν ανάλογα τους σχεδιασμούς με τη συνεργασία επιστημονικών και ιατροκοινωνικών φορέων, με ένα κοινό όραμα να νικήσουμε τον καρκίνο όλοι μαζί γιατί μπορούμε.
Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου καθιερώθηκε με τον Χάρτη των Παρισίων ο οποίος υιοθετήθηκε στην Παγκόσμια Σύνοδο κατά του Καρκίνου για τη νέα χιλιετία στο Παρίσι την 4η Φεβρουαρίου 2000.
Ο χάρτης αποσκοπεί στην προαγωγή της έρευνας με στόχο την θεραπεία αλλά και την πρόληψη της νόσου, την αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών προς τους ασθενείς στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και στην κινητοποίηση της Παγκόσμιας Κοινότητας ενάντια στον καρκίνο.
Η 4 Φεβρουαρίου, Παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου, από την Παγκόσμια Ενωση κατά του Καρκίνου (UICC), η οποία έθεσε το σύνθημα «Μπορούμε – Μπορώ» και μάλιστα για μία περίοδο τριετούς διάρκειας 2016-2018. Με το μήνυμα τούτο τονίζεται η σημασία της διατομεακής συνεργασίας όλων των εμπλεκομένων φορέων στον αγώνα κατά του καρκίνου, καθώς και η προσωπική ενδυνάμωση του ατόμου τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και σε επίπεδο διαχείρισης της νόσου.
Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία μέλος της UICC πρωτοπόρος στην εφαρμογή μιας Εθνικής Αντικαρκινικής Πολιτικής, συνεργάζεται με όλους τους Διεθνείς, Ευρωπαϊκούς και Εθνικούς Φορείς πρωτοστατεί σε παρόμοιες εκδηλώσεις. Στον Ιστότοπο της www.cancer-society.gr παρουσιάζονται αναλυτικά όλες οι δραστηριότητές της και όσες διοργανώθηκαν και έλαβαν χώρα στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του καρκίνου που λόγω της απεργίας της 4/2/2016 έγιναν στην Πλατεία Συντάγματος την Παρασκευή 5-2-2016, με κυρίαρχο σύνθημα «Ενωσε μαζί μας τις δυνάμεις σου, ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ».
Γενικά
Οπως είναι γνωστό συγκεκριμένα «δρώμενα» κατά την εξέλιξη των αρχεγόνων ή εξελιγμένων πολιτισμών έγιναν οράματα–στόχοι ή και λατρείες, επαναλαμβανόμενα δε, έκτοτε, για όσο χρόνο ήταν δυνατό αναβάπτιζαν τους λαούς με σκοπό την θετική συμβολή τους, σε επί μέρους κοινωνικές επιδιώξεις.
Παρόμοιες διαχρονικές δράσεις καθιερώθηκαν σ΄ολόκληρο τον κόσμο. Μεταξύ τούτων σημαντική θέση κατέχουν όσων ο στόχος αποσκοπεί στην προστασία του κοινωνικού συνόλου. Σήμερα πλέον οι περισσότερες ιατροκοινωνικές δραστηριότητες κατευθύνονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τους κλάδους του και την Ευρωπαϊκή Ενωση (π.χ. Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος κ.α.) στοχεύουν δε να διατηρήσουν αμείωτη την προσπάθεια για τιθάσευση των κοινωνικών τούτων νοσημάτων ενημερώνοντας τον γενικο πληθυσμό και όχι μόνο, με αντικειμενικό στόχο, τότε, την επιδίωξη του οράματος «Υγείας για όλους το 2000», χωρίς όμως όπως διαφαίνεται η προσδοκία αυτή να έχει εκπληρωθεί.
Η Πρώτη Διεθνής Εβδομάδα Κατά του Καρκίνου: 23-30 Νοεμβρίου 1938
Οπως διαπιστώνεται από την αναδίφηση του Αθηναϊκού Ημερήσιου Τύπου της εποχής, από 23 έως και 30 Νοεμβρίου 1938, με Παγκόσμιο Κέντρο την πόλη των Παρισίων άρχισε «η Διεθνής Εβδομάδα κατά του Καρκίνου», η οποία ορίστηκε με σκοπό τον εορτασμό των επετείων:
Της 40ης από την ανακάλυψη του ραδίου από το ζεύγος Κιουρί
Της 43ης από την ανακάλυψη των ακτίνων Χ από τον Roentgen και τέλος
Της 50ης από την ανακάλυψη των Ερτζιανών κυμάτων
Η πρώτη αυτή, όπως φαίνεται, «Διεθνής Εβδομάδα κατά του Καρκίνου» γιορτάστηκε ταυτόχρονα σε Ευρωπαϊκές, Αμερικανικές και άλλες Πρωτεύουσες των Κρατών της Υφηλίου, με συγκεντρώσεις και ανακοινώσεις επιστημόνων με παγκόσμιο κέντρο το Παρίσι «στο Μέγαρον των Ανακαλύψεων». Παντού αναφέρθηκαν στον καρκίνο, την πρόληψη και την θεραπεία του, προτείνοντας ταυτόχρονα νέους τρόπους κοινής διεθνούς στρατηγικής για την προαγωγή της υγείας, ευημερίας και προόδου της ανθρωπότητας.
Στην Ελλάδα με παράδοση στην συμμετοχή σε παρόμοια γεγονότα και σεβασμό στους σκοπούς των εκάστοτε δράσεων και των διεθνών υποχρεώσεών της, υπήρξε έντονη εθνική παρουσία. Ετσι, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, έγινε και στην Αθήνα το βράδυ της 23ης Νοεμβρίου 1938 η τοπική τελετή έναρξης του εορτασμού, στην Αίθουσα του Φιλολογικού Συνδέσμου «Ο Παρνασσός» όπου παρέστησαν η Α.Β.Υ. ο Διάδοχος του Θρόνου Πρίγκιπας Παύλος και άλλοι επίσημοι.
Κύριος ομιλητής ήταν ο αείμνηστος Αριστοτέλης Κούζης, Καθηγητής της Ιστορίας της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος του Ελληνικού Αντικαρκινικού Ινστιτούτου και του Νοσοκομείου «Ο Αγιος Σάββας», ο οποίος αναφέρθηκε εκτενώς στο θέμα με τίτλο : «Οι μεγάλοι συντελεστές εις την θεραπεία του καρκίνου». Ο Καθηγητής Αριστοτέλης Κούζης στην ομιλία του, η οποία δημοσιεύθηκε σε 3 συνεχή φύλλα της Ημερήσιας Πρωϊνής Εφημερίδας των Αθηνών «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» τις 24, 25 και 26 Νοεμβρίου 1938, μεταξύ άλλων τόνισε ότι :
«O καρκίνος είναι διαπιστωμένη νοσηρά κατάσταση από την αρχαιότητα, υπάρχουν δε άπειρα στη διάθεσή μας γραπτά κείμενα που τεκμηριώνουν τη γνώση αυτή, ιδιαίτερα των γιατρών της Αρχαίας Ελληνικής Επικράτειας. Στη σύγχρονη περίοδο που διανύει η Ανθρωπότητα, παρά το γεγονός ότι δεν γνωρίζουμε (τότε) τα γενεσιουργά αίτια, ξέρουμε αρκετά για το πώς επακριβώς θα προφυλαχθούμε λαμβάνοντας έγκαιρα, συγκεκριμένα προληπτικά και προφυλακτικά μέτρα. Η διάγνωση των περιπτώσεων με καρκίνο με την ανακάλυψη των ακτίνων Χ από τον Roentgen και η με εγχείρηση ή «ακτινοθεραπεία» χάρις στην ανάπτυξη της εξειδικευμένης αυτής αγωγής από το ζεύγος Κιουρί, προσφέρουν σημαντικά στην τιθάσευση της νόσου».
Ο καρκίνος όμως είναι πλέον μία νόσος που παρά το γεγονός ότι ανιχνεύεται πιο εύκολα έχει πλέον αυξηθεί αριθμητικά προσθέτοντας νέα θύματα κάθε χρόνο σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη, γιαυτό και τα κράτη που κατανόησαν τον τρομερό τούτο κίνδυνο προέβησαν σε λήψη ενεργειών, μέτρων προνοίας και θεραπείας της νόσου. Για τον σκοπό αυτό ίδρυσαν ειδικά Αντικαρκινικά Ινστιτούτα, Επιστημονικά Εργαστήρια και Νοσοκομεία Καρκίνου. Στη χώρα, μας το από 5ετίας τότε εν λειτουργία ευρισκόμενο Αντικαρκινικό Ινστιτούτον Νοσοκομείον «Ο Αγιος Σάββας», το οποίο ιδρύθηκε από την Χριστιανική Κοινωνική Ενωση προσφέρει αμέριστα στο κοινό όλες τις συναφείς υπηρεσίες.
Στην ανάγκη της επίρρωσης και της τονώσεως του αγώνος κατά του καρκίνου, σκοπεί και η καθιέρωσις της Εβδομάδας κατά του Καρκίνου, καθ΄ήν διεθνώς δι΄εράνων, πωλήσεως ειδικών γραμματοσήμων, διαλέξεων και εορτών, αποτελεσματικότερων αναληφθεί η πάλη κατά της φοβερής κοινωνικής νόσου. Ο σημερινός εορτασμός καθορίστηκε διεθνώς να συμπέσει με τας προαναφερθείσας επετείους.
Προφανώς πέραν της πρώτης αυτής – και με πανηγυρικόν τρόπο έναρξης – «Διεθνούς Εβδομάδας κατά του Καρκίνου», δεν ακολούθησε δεύτερη, διότι τον επόμενο χρόνο το 1939άρχισε για καλά ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και οι προτεραιότητες των Κρατών της υφηλίου ήσαν πλέον διαφορετικές.
Στην μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο δεκαετία που ακολούθησε, τα Κράτη προσπάθησαν να αναστηλώσουν τα πάσης φύσεως ερείπια που πλημμύρισαν μεταπολεμικά την ανθρωπότητα. Ανάλογα με την έκταση των υλικών ζημιών, άρχισε αργά και δύσκολα το κτίσιμο των κατοικιών και των ζωτικών βιομηχανιών, η αποκατάσταση των συγκοινωνιών και επικοινωνιών, και τέλος η επανασύσταση των υπηρεσιών Πρόνοιας Περίθαλψης και Θεραπείας των κοινών νοσηρών καταστάσεων, των τραυματιών και των άλλων τραγικών θυμάτων του πολέμου.
Ενώ επανήρχετο ο ρυθμός της Κρατικής λειτουργίας, ιδίως των Κρατών που είχαν εμπλακεί στον καταστρεπτικό τούτο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως φαίνεται από τη μελέτη των σχετικών κειμένων, άρχισε η ανάπτυξη ανάλογα και παράλληλα και Αντικαρκινικών δραστηριοτήτων ανά την υφήλιον. Ετσι και στη χώρα μας τη δεκαετία του 1950-60 έγινε προσπάθεια με την ανασύσταση της Επιτροπής του Αντικαρκινικού Αγώνα να κερδηθεί ο χαμένος χρόνος. Το 1958 ιδρύθηκε η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία από καταξιωμένους και κοινωνικά ευαίσθητους επιστήμονες και φιλάνθρωπους πολίτες με προτροπή του αειμνήστου μεγάλου ιατρού και ευεργέτη της ανθρωπότητας Γεωργίου Παπανικολάου κατά τα πρότυπα της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας. Ακολούθησε η ίδρυση και λειτουργία των Νοσοκομείων «Μεταξά» στον Πειραιά και του «Θεαγένειου» Νοσοκομείου στην Θεσσαλονίκη, ενώ το Ίδρυμα Ξενία της ΕΑΕ αργότερα μετατράπηκε στο 4ο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Αθηνών « Οι Άγιοι Ανάργυροι».
Παρά τη βελτίωση όμως της επικοινωνίας μεταξύ των Εθνών και την ανάληψη δραστηριοτήτων για μια καλύτερη παγκόσμια υγεία, ο Αντικαρκινικός Αγώνας δεν ήταν ανάλογος σε όλα τα κράτη, και έτσι η «Διεθνής αυτή Εβδομάδα κατά του Καρκίνου» δεν επαναλήφθηκε μέχρι πρόσφατα. Τούτο επιβεβαιώνεται όχι μόνο από τη μελέτη της προσιτής μας βιβλιογραφίας και την περίληψη των δράσεων που αναφέρονται από Αντικαρκινικές Εταιρείες, αλλά και από ανάλογες σχετικές ανακοινώσεις Κρατών που η Οργάνωση Υπηρεσιών Υγείας των χρονολογείται από τις αρχές του 2ου αιώνα ( πχ. ΗΠΑ. Μ. Βρετανία κ.λπ.)
Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κατά του Καρκίνου
Όπως είναι πλέον γνωστό, οι Αρχηγοί των Κυβερνήσεων των Χωρών – Μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, υιοθέτησαν στη Σύνοδό τους στο Μιλάνο τον Ιούνιο του 1985 τις βασικές αρχές ενός Προγράμματος για την καταπολέμηση του καρκίνου, με απώτερο στόχο τη μείωση του αριθμού των θανάτων και των νέων περιπτώσεων καρκίνου στην Ευρώπη κατά ποσοστό τουλάχιστον 15% μέχρι το 2.000.
Το πρωτοποριακό τούτο Πρόγραμμα γνωστό σαν «Ευρώπη κατά του Καρκίνου» εκάλυπτε τέσσερις βασικούς τομείς δράσεων για την πραγματοποίηση του στόχου. Την πρόληψη, την ενημέρωση, την κατάρτιση του υγειονομικού δυναμικού σε θέματα καρκίνου και τέλος την έρευνα για τον καρκίνο. Στο σκεπτικό της δράσης που περιλαμβάνεται αναλυτικά στα τρία καταρτισθέντα σχέδια και πέραν από τα με τον Ευρωπαϊκό Κώδικα κατά του καρκίνου, γνωστό και σαν «Δεκάλογο κατά του Καρκίνου, αναμενόμενα θετικά οφέλη για τους κατοίκους των Χωρών-Μελών της Κοινότητας προτάθηκε και καθιερώθηκε από το 1988 η «Ευρωπαϊκή Εβδομάδα κατά του Καρκίνου».
Η Κοινοτική αυτή δραστηριότητα γινόταν από τότε κάθε χρόνο την δεύτερη εβδομάδα του Οκτωβρίου, ταυτόχρονα σε όλες τις χώρες της Κοινότητας, αφιερωνόταν δε στον στόχο που είχε προγραμματιστεί για όλο τον χρόνο με σκοπό την ενίσχυση των σχετικών μηνυμάτων, π.χ. ενημέρωσης, πρόληψης καρκίνου και προαγωγής υγείας στους χώρους εργασίας κ.α. Κατά την διάρκεια της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας κατά του Καρκίνου όλοι οι Κρατικοί και Ιδιωτικού Δικαίου Κοινωνικοί Φορείς, που ο στόχος τους είναι η καταπολέμηση της μάστιγας του Καρκίνου, οργάνωναν, συνεργαζόμενοι, σχετικές δράσεις, με σκοπό την ενίσχυση και επιτυχία των προσδοκώμενων μηνυμάτων. Συντονιστικό ρόλο των προγραμμάτων τούτων είχαν κατεξοχήν η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία και η Ελληνική Ογκολογική Εταιρεία.
Σχόλιο
Από τη μελέτη της προσιτής Ελληνικής και Διεθνούς Βιβλιογραφίας φαίνεται ότι «Εβδομάδα Κατά του Καρκίνου» διοργανώθηκε το 1931 και το 1932 από τη Γενική Επιτροπή Προπαγάνδας του Εθνικού Γραφείου Κοινωνικής Υγιεινής της Γαλλίας και τον Γαλλικό Σύνδεσμο κατά του καρκίνου. Σκοπός της Εβδομάδας υπήρξε η εκλαϊκευσις όλων των γνώσεων για τον καρκίνο, με όλα τα τότε σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, με στόχο την προφύλαξη του κοινού. Παρά το γεγονός ότι οι πληροφορίες είναι ελλειπείς, φαίνεται ότι η Γαλλία και άλλα Ευρωπαϊκά Κράτη (Αγγλία, Γερμανία, Σουηδία, Πολωνία) πρωτοστάτησαν στην δημιουργία της Παγκόσμιας Οργάνωσης κατά του καρκίνου (UICC), που ιδρύθηκε την 22-3-1934, και με δική της πρωτοβουλία η Εθνική αυτή εβδομάδα κατά του καρκίνου στην Γαλλία μετετράπη το 1938 σε Διεθνή.
Όπως διαπιστώνεται για μια ακόμη φορά η Ιστορία επαναλαμβάνεται και τα διδάγματά της δεν υιοθετούνται, ενώ οι πρωτοπόροι ξεχνιούνται ώστε να ωφελήσουν την ανθρωπότητα, ενώ για ορισμένα σημαντικά γεγονότα κυριαρχεί η λήθη. Είναι όμως πολύ ενδιαφέρον και συνάμα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η «Διεθνής Εβδομάδα κατά του Καρκίνου», που έγινε προφανώς για πρώτη και τελευταία φορά το 1938, ξαναγεννήθηκε 50 χρόνια μετά στην Ευρώπη των 15 την δεκαετία του 90, ως Ευρωπαϊκή Εβδομάδα. Κοινό γνώρισμα της «Διεθνούς Εβδομάδας κατά του Καρκίνου» στο πρόσφατο παρελθόν και της αντίστοιχης της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι ο ταυτόχρονος εορτασμός τότε στη διεθνή πρωτεύουσα το Παρίσι, σήμερα στις Βρυξέλλες έδρα της Ενωμένης Ευρώπης καις τις πρωτεύουσες της Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Κοινότητας αντίστοιχα και παράλληλα. Ευχή όλων ήταν ότι στο άμεσο μέλλον με την επέκταση του Προγράμματος «Ευρώπη κατά του Καρκίνου» σε ολόκληρο τον κόσμο μετατρεπόμενη και πάλι σε Διεθνή επ΄ωφελεία πλέον όλων των λαών της Υφηλίου.
Παρόμοια γεγονότα στις ημέρες μας και η ανάληψη δραστηριοτήτων με αποδέκτες διάφορες πληθυσμιακές ομάδες με σκοπό την πρόληψη νοσηρών καταστάσεων σαν τον καρκίνο, αποδείχθηκε ότι συμφέρουν επειδή αποβλέπουν στην διατήρηση της υγείας ενός λαού, παρά τις αντιρρήσεις άλλων για το φαινομενικά υψηλό κόστος των Αντικαρκινικών δραστηριοτήτων.
Τούτο επιβεβαιώνεται και από τις σχετικές εκθέσεις αξιολόγησης των Αντικαρκινικών δράσεων της Ευρωπαϊκής ενωσης όπως σχεδιάστηκαν μέσα από το Πρόγραμμα «Ευρώπη Κατά του Καρκίνου, τόσο για το σύνολο των μέχρι σήμερα τριών συναφών σχεδίων δράσεως, όσο και για την «Ευρωπαϊκή Εβδομάδα κατά του Καρκίνου», που άρχισε το 1988 και συνεχίστηκε με την προϋπόθεση ότι η συνεργασία όλων των εμπλεκομένων σε Διεθνές, Ευρωπαϊκό, Διακρατικό ή Εθνικό επίπεδο, θα είναι συνεργική ή θετικά ανταγωνιστική. Το πρόγραμμα Ευρώπη Κατά του Καρκίνου και η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα κατά του Καρκίνου τερματίστηκαν το 2003 προσφέροντας σημαντικά ωφέλη στην δημόσια υγεία χωρίς όμως να εκπληρωθεί ο στόχος του προγράμματος της μείωσης των νέων περιπτώσεων καρκίνου σε ποσοστό 15% μέχρι το 2000.
