Για πρώτη φορά οι επιστήμονες ανησυχούν σφοδρώς για επικείμενη ενεργοποίηση ενός υπερ-ηφαιστείου, όπως συνέβη και στο παρελθόν του οποίου η έκρηξη θα έχει την ισχύ πτώσης μετεωρίτη και θα καταστρέψει την Ανθρωπότητα και τον πολιτισμό της.
Ότι απομείνει από αυτήν θα ξεκινήσει φυσικά εκ νέου από τις σπηλιές σε ένα πολύ αφιλόξενο και επικίνδυνο περιβάλλον. Έγινε στο παρελθόν και τίποτα δεν το εμποδίζει να ξανασυμβεί ακόμα και στο… παρόν
Μπορεί να συμβεί νωρίτερα από ό,τι έχει υποτεθεί έως τώρα, προειδοποιούν βρετανοί επιστήμονες, με αφορμή και την πρόσφατη ενεργοποίηση του ηφαιστείου Αγκούνγκ στο Μπαλί.
Υπάρχει ένα ενδιαφέρον παραστατικό άρθρο για τις εκρήξεις των υπερηφαιστείων για να γίνει κατανοητό του τι μπορεί να συμβεί στην Ανθρωπότητα.
Οι τεράστιες εκρήξεις ηφαιστείων αποτελούν κίνδυνο για την ανθρωπότητα ανάλογο με εκείνο από μια πρόσκρουση αστεροειδούς στη Γη. Οι δύο αυτές αιτίες θεωρούνται οι κυριότερες που στο παρελθόν υπήρξαν κατά περιόδους μαζικές εξαφανίσεις ειδών από τον πλανήτη μας της τάξης του 97%!
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή στατιστικής Τζόναθαν Ρουτζίερ της Σχολής Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωλογίας «Earth and Planetary Science Letters», ανέλυσαν τα γεωλογικά αρχεία των τελευταίων 100.000 ετών.
Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο χρόνος που μεσολαβεί ανάμεσα στις σούπερ-εκρήξεις ηφαιστείων, είναι στην πραγματικότητα πολύ μικρότερος από ό,τι είχε θεωρηθεί μέχρι σήμερα. Η προηγούμενη εκτίμηση ήταν ότι συμβαίνουν κατά μέσο όρο κάθε 45 έως 714 χιλιάδες χρόνια, αλλά η νέα εκτίμηση είναι ότι συμβαίνουν κάθε 5,2 έως 48 χιλιάδες χρόνια, με πιο πιθανή εκτίμηση κάθε 17.000 χρόνια!
Υπενθυμίζεται ότι ο σύγχρονος πολιτισμός, μετά τη γεωργική επανάσταση, δεν έχει ηλικία άνω των 12.000 ετών. Οι δύο πιο πρόσφατες υπερηφαιστειακές εκρήξεις συνέβησαν πριν από 25.000 έως 30.000 χρόνια, συνεπώς ίσως να μην απέχει πολύ η επόμενη.
«Είμαστε κάπως τυχεροί που δεν έχουμε βιώσει καμία σούπερ-έκρηξη από τότε» δήλωσε ο Ρουτζίερ. Πρόσθεσε πάντως ότι «η απουσία σούπερ-εκρήξεων κατά τα τελευταία 20.000 χρόνια δεν σημαίνει ότι όπου νάναι θα συμβεί η επόμενη. Η φύση δεν είναι τόσο κανονική. Αυτό που μπορούμε πάντως να πούμε, είναι ότι τα ηφαίστεια είναι πιο απειλητικά για τον πολιτισμό μας από ό,τι νομίζαμε προηγουμένως».
Μια τέτοια έκρηξη θα μπορούσε να εκτοξεύσει στον ουρανό υλικά άνω των 1.000 γιγατόνων, αρκετά για να σκεπάσουν μια ολόκληρη ήπειρο με ηφαιστειακές στάχτες και να αλλάξουν το κλίμα του πλανήτη για χρόνια, αν όχι για δεκαετίες.
Αν υπάρξουν στη σειρά περισσότερες από μία τέτοιες εκρήξεις -κάτι που έχει γίνει στο παρελθόν- τότε ο κίνδυνος απειλεί όχι μόνο μια ήπειρο, αλλά όλη τη Γη.
Αυτή την στιγμή θεωρείται ότι υπάρχει ήδη ένα «ενεργό» σουπερ ηφαίστειο κάτω από το πάρκο του Γιέλοστοουν το οποίο τα τελευταία χρόνια δείχνει να έχει πάλι έντονη δραστηριότητα.
Πριν από 75.000 χρόνια, η Γη αντιμετώπισε την μεγαλύτερη σε διάρκεια και όγκο φαινομένων, χειμερινή περίοδο, όταν εξεράγει το ηφαίστειο Τόμπα στη Σουμάτρα ξερνώντας χιλιάδες κυβικά χιλιόμετρα μάγματος και θειούχων αερίων στην ατμόσφαιρα.
Σταδιακά ο ουρανός σκοτείνιασε σε παγκόσμιο επίπεδο και ο Ήλιος ίσα που κατάφερνε να στέλνει ελάχιστες και εξασθενισμένες ακτίνες φωτός οι οποίες ισοδυναμούν με απειροελάχιστη από την ενέργεια όπου χρειάζεται η ζωή για να ευδοκιμήσει.
Ο συγκεκριμένος ηφαιστειακός χειμώνας κράτησε για 5 χρόνια σπέρνοντας το θάνατο. Ακόμα και στον Ισημερινό υπήρχε παγετός, φανταστείτε λοιπόν στα υπόλοιπα μήκη και πλάτη του πλανήτη μας τι θερμοκρασίες επικρατούσαν.
Η δυνατότητα φυτικής παραγωγής ήταν ανύπαρκτη ενώ οδήγησε σχεδόν στη πλήρη καταστροφή της ανθρωπότητας και κάθε ζωντανού οργανισμού. Παρόλ’ αυτά δύο πράγματα είναι σίγουρα. Το ότι στο παρελθόν υπήρξαν πολλές τέτοιες εκρήξεις και το ότι θα υπάρξουν ξανά με την ίδια ή και μεγαλύτερη δυναμική. Αυτό που δεν γνωρίζουμε όμως είναι το πότε.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των μελετών τα οποία καταγράφονται τα τελευταία τουλάχιστον 120 χρόνια, ο επόμενος υποψήφιος για να προκαλέσει μιας τέτοιας εμβέλειας γεγονός είναι ένας υπερ-γίγαντας στις Η.Π.Α., ο οποίος “κοιμόταν” αλλά τελευταίες μελέτες αποδεικνύουν ότι σιγά-σιγά περνάει σε ενεργή κατάσταση.
Πρόκειτε για ένα από τα μεγαλύτερα υπερ-ηφαίστεια του κόσμου, το Γέλοουστοουν (Yellowstone). Το Γέλουστοουν καταλαμβάνει μια τεράστια έκταση η οποία βρίσκετε κυρίως στο Ουαϊόμινγκ αλλά εκτείνετε και ως τις πολιτείες της Μοντάνα και του Αϊντάχο.
Στην καλδέρα του υπερηφαιστείου βρίσκεται και η λίμνη Γέλοουστουν η οποία είναι η μεγαλύτερη λίμνη σε υψόμετρο στη Β. Αμερική. Αυτό και μόνο το γεγονός, μας μαρτυράει την έκταση την οποία καταλαμβάνει το συγκεκριμένο τέρας.
Η περιοχή έχει χαρακτηρισθεί από το Μάρτιο του 1872 ως εθνικό πάρκο, το οποίο επισκέπτονται κάθε χρόνο περίπου 3.000.000 τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν γνωρίζουν ότι πατάνε πάνω σε ένα ενεργό ηφαίστειο.
Ο λόγος είναι ότι, οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε πως “ηφαίστειο” είναι ένας συγκεκριμένος ορεινός όγκος ο οποίος έχει καπνούς στην κορυφή και ξερνάει φωτιά και λάβα.
Το Γέλοουστοουν όμως είναι μια καλντέρα 40χλμ πλάτος και 80χλμ μήκος στην οποία βρίσκονται δεκάδες κρατήρες με εκατομμύρια κυβικά μάγματος να πιέζουν την, κατά 2χλμ βάθος, επιφάνειά τους δημιουργώντας τον τελευταίο καιρό πολλές παραμορφώσεις στο έδαφος.
Το μεγάλο ερώτημα όμως δεν είναι για το αν θα εκραγεί αλλά το πότε. Ιστορικά είναι ένα υπερ-ηφαίστειο το οποίο προκαλεί αρκετά συχνά “ζημιές”. Έχει μια σταθερή τροχιά εκρήξεων η οποίες υπολογίζονται σε μια φορά κάθε 600.000 χρόνια.
Η τελευταία του έκρηξη ήταν παραπάνω από 600.000 χρόνια, άρα έχει ήδη αργήσει. Η καθυστέρηση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι το μάγμα πιέζει το υπέδαφος σε πολλά σημεία και όχι σε ένα με μεγαλύτερη πίεση. Εάν όμως συμβεί ένα κοντινό γεωλογικό γεγονός, όπως η μετατόπιση των πλακών λόγω κάποιου σεισμού, τότε η έκρηξη θα είναι πολλαπλάσια και μεγαλύτερη απ’ ότι αναμένεται.
Θα ανοίξουν ρωγμές στο έδαφος απ’ όπου θα χυθεί λάβα και τελικά το έδαφος της καλδέρας θα καταρρεύσει. Τότε, τεράστιες ποσότητες μάγματος και καυτών αερίων θα εκτιναχθούν στην στρατόσφαιρα προκαλώντας την ισχυρότερη και καταστροφικότερη έκρηξη όπου έχει γνωρίσει ποτέ η ανθρωπότητα.
Αμέσως θα σχηματιστεί ένα τεράστιο νέφος καυτών αερίων το οποίο τρέχει με ταχύτητα έως και 250 χλμ την ώρα προς κάθε κατεύθυνση εξαϋλώνοντας τα πάντα στο πέρασμα του σε ακτίνα εκατοντάδων χιλιομέτρων. Μικρότερα μόρια των αερίων αυτών θα ανεβούν στα 25.000χλμ καλύπτοντας την ατμόσφαιρα όλου του πλανήτη μ’ ένα πυκνό νέφος καπνού. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε τουλάχιστον 5 με 6 χρόνια “ηφαιστειακού χειμώνα”, με θερμοκρασίες παγετού και τις παγκόσμιες καλλιέργειες αν όχι κατεστραμμένες πάντως απίστευτα μειωμένες.
Σκεφτείτε ότι υπερ-ηφαίστεια υπάρχουν δεκάδες στον κόσμο. Τα περισσότερα εντοπίζονται στις περιοχές της Νοτιοανατολικής Ασίας καθώς και την ευρύτερη ζώνη του Ειρηνικού Ωκεανού. Υπάρχουν όμως και στη γειτονιά μας υπερ-ηφαίστεια. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε ότι μια ολόκληρη περιοχή έξω από την Νάπολη της Ιταλίας και κοντά στο Βεζούβιο, ο οποίος ήταν και η αιτία καταστροφής της ιστορικής Πομπηίας με χιλιάδες νεκρούς, βρίσκεται το πάρκο Campi Flegrei όπου δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια καλδέρα υπερ-ηφαιστείου.
Σύμφωνα με γεωλογικές έρευνες η δύναμη μιας ενδεχόμενης έκρηξης θα ήταν τόσο μεγάλη όπου θα μπορούσε να επηρεάσει άμεσα γειτονικές χώρες όπως η Μάλτα, η Ελλάδα ακόμα και η Τυνησία. Ίσως κάτι παρόμοιο έγινε τελικά και με το ηφαίστειο της Σαντορίνης. Ύστερα από νέες γεωλογικές ανακαλύψεις σχετικά με την ιστορική πορεία του, εικάζεται ότι το συγκεκριμένο δεν είναι απλά ένα ηφαίστειο αλλά τμήμα ενός υπερ-ηφαιστείου όπου εκτείνεται περιμετρικά της νήσου της Θήρας.
Πολλοί μικρότεροι κρατήρες, όπως αυτός του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπο σε κοντινή απόσταση στα βορειοανατολικά της Σαντορίνης, έχουν άμεση σχέση κι επικοινωνία μεταξύ τους. Το γεγονός αυτό ενισχύει την άποψη ότι η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης ήταν υπερ-δεκαπλάσια από αυτή που υπολογιζόταν, με πολύ μεγαλύτερες συνέπειες για την ανθρωπότητα.
