Τι προβλέπει ο ΚΟΚ – Τι ισχύει σε άλλες χώρες
Οδηγοί αυτοκινήτων-εν δυνάμει θύτες και οδηγοί μηχανής-σχοινοβάτες. Αυτή μπορεί να είναι μια λιτή περιγραφή της κατάστασης που επικρατεί στους ελληνικούς δρόμους. Μπορεί να μην είναι απόλυτη αλλά εμπίπτει στο πώς βλέπουν τους εαυτούς τους οι οδηγοί δίτροχων και τετράτροχων. Από μια σύντομη κουβέντα μεταξύ φίλων και συναδέλφων, δεν υπάρχει κανένας οδηγός αυτοκινήτου που να μην έχει εκνευριστεί με «τα μηχανάκια που πετάγονται από το πουθενά και κινδυνεύεις, χωρίς να φταις, να βρεθείς μπλεγμένος σε ατύχημα».
Και ταυτόχρονα δεν υπάρχει κανένας οδηγός δικύκλου που να μην έχει δει «τον χάρο με τα μάτια του από αυτοκίνητο που πήγε να αλλάξει λωρίδα και τον έκλεισε» και ο οδηγός του «δεν εκτιμά, ο αχάριστος, πόσο χώρο και χρόνο κερδίζει από την παρουσία της μηχανής στον δρόμο».
Αυτή την προαιώνια ελαφρώς καφενειακή αλλά ταυτόχρονα πολύ σοβαρή συζήτηση επανέφερε στο προσκήνιο με τον πιο επίσημο τρόπο η απόφαση του Αρείου Πάγου σχετικά με τροχαίο ατύχημα στο οποίο εμπλέκονταν ένα ΙΧ, ένα φορτηγό και μια μηχανή. Η οδηγός της τελευταίας, που την ώρα που επιχειρούσε να περάσει ανάμεσα στα άλλα δύο οχήματα «βρήκε», έπεσε και τραυματίστηκε, προσέφυγε στο ανώτατο δικαστήριο έχοντας χάσει τη δικαστική μάχη στο Εφετείο Πειραιά. Δεν δικαιώθηκε ούτε από τον Άρειο Πάγο, ο οποίος αποφάνθηκε πως μόνο οι οδηγοί των δικύκλων που κινούνται μεταξύ των διακεκομμένων διαχωριστικών λωρίδων κυκλοφορίας ευθύνονται για πιθανό τροχαίο ατύχημα, και όχι τα αυτοκίνητα που κινούνται στον χώρο των λωρίδων κυκλοφορίας (Διαβάστε περισσότερα για το σκεπτικό της απόφασης εδώ).
Αμέσως άρχισαν οι κλασσικοί ελληναράδικοι αλαλαγμοί, οι μεν να λένε «τέρμα οι σφήνες, επιτέλους να τελειώσει αυτή η μάστιγα με τα μηχανάκια που πετάγονται σαν τις μύγες», οι δε να λένε «ωραία, να κινούμαστε στοιχισμένοι μέσα στις λωρίδες να φτάσει η ουρά μέχρι τη Θήβα».
Μακριά από αυτές τις οπαδικές αντιδράσεις, αξίζει να δούμε τι πραγματικά ισχύει με βάση των Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, τι ακριβώς λέει η απόφαση του Αρείου Πάγου, που είναι πολύ συγκεκριμένη, και βεβαίως πώς αποτιμούν την απόφαση αυτή άνθρωποι που κινούνται στους ελληνικούς δρόμους με στόχο όχι την επίδειξη δύναμης ή τη μαγκιά αλλά το να φτάσουν στον προορισμό τους με ασφάλεια για τους ίδιους και τους υπόλοιπους οδηγούς, είτε επιβαίνουν σε αυτοκίνητο είτε σε μηχανή.
Δύο έμπειροι συντάκτες στον χώρο, «αποκωδικοποιηού» τον ΚΟΚ, τη ρεαλιστική εφαρμογή του στον δρόμο και το νόημα της δικαστικής απόφασης. Θανάσης Χούντρας και Νίκος Τσάδαρης γράφουν, ο καθένας από τη δική του σκοπιά, για το φλέγον θέμα της «διήθησης», όπως λέγεται, και την απόφαση του Αρείου Πάγου, δίνοντας άφθονη τροφή για σκέψη- και γόνιμη συζήτηση.
Διήθηση – αυτός ο δαίμονας
Γράφει ο Θανάσης Χούντρας
Ποιόν εξυπηρετεί η κίνηση μοτοσυκλετών ανάμεσα από τα αυτοκίνητα; Αν πρέπει να δοθεί μια απάντηση στο φλέγον λόγω επικαιρότητας θέμα της διήθησης, είναι ότι αυτή εξυπηρετεί πρωτίστως τους μοτοσικλετιστές αλλά ακόμη περισσότερο τους οδηγούς αυτοκινήτων.
Στην Ελλάδα κυκλοφορούν λίγο περισσότερο από το 1 εκατομμύριο δίκυκλα, άνω των 50 κ.εκ., περισσότερα από τα μισά από αυτά στην Αττική, πάνω από 500.000 στην Αθήνα.
Αν όλα αυτά τα δίκυκλα κυκλοφορούσαν σε στοίχους, καταλαμβάνοντας χώρο στη λωρίδα κυκλοφορίας όσο ένα αυτοκίνητο, τότε θα καταλάμβαναν 2 χιλιάδες χιλιόμετρα δρόμων της πόλης.
Αυτά τα δύο χιλιάδες χιλιόμετρα θα αρκούσαν για την απόλυτη συμφόρηση των δρόμων της πόλης. Σκεφτείτε την Αθήνα προ της κρίσης και την «ανακούφισή» της όταν αποσύρθηκαν από την κυκλοφορία εκατοντάδες χιλιάδες αυτοκίνητα. Κάτι ανάλογο, αλλά αντίστροφα.
Το φαινόμενο της διήθησης έχει ερευνηθεί και από μία άλλη άποψη. Σε σχετική μελέτη που έγινε στο Βέλγιο το 2012, υπολογίστηκε ότι κάθε 8 μοτοσυκλέτες που κυκλοφορούν στη λωρίδα και κάνουν διήθηση, σημαίνουν και ένα φανάρι λιγότερο για τους οδηγούς του αυτοκινήτου.
Οι υπολογισμοί έδειξαν ότι οι μοτοσικλετιστές «προσφέρουν» τρείς κύκλους φαναριών λιγότερους σε κάθε ένα οδηγό αυτοκινήτου, σε μια μέση διαδρομή της καθημερινότητας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα λιγότερο εκνευρισμό, άρα πιο αποδοτικούς εργαζόμενους, λιγότερες χαμένες εργατοώρες, λιγότερη ρύπανση από το μειωμένο χρόνο κίνησης τόσο της μοτοσυκλέτας αλλά και των αυτοκινήτων. Άρα τελικά πολύπλευρη και σημαντική συμβολή στην οικονομία.
Με κάποιο ανάλογο τρόπο, η Καλιφόρνια έγινε η πρώτη πολιτεία των ΗΠΑ όπου η διήθηση των μοτοσυκλετών επιτρέπεται, υπό όρους βέβαια. Κυρίως ως προς τη διαφορά ταχύτητας μεταξύ μοτοσυκλέτας και αυτοκινήτου που δεν πρέπει να υπερβαίνει τα +10 μίλια/ώρα, περίπου 16 χλμ/ώρα.
Ακολούθησε το Oregon που βρίσκεται στη διαδικασία νομοθέτησης και θέσπισης των κανόνων της διήθησης υπό όρους. Στα ίδια χνάρια βαδίζει εδώ και λίγες μόλις ημέρες και η πολιτεία της Washington. Εν ολίγοις, η διήθηση βρίσκει όλο και περισσότερο έδαφος αποκτώντας τη σχετική νομολογία, παρά συναντά αντιστάσεις και επικριτές.
Εντυπωσιακή ήταν αυτό που ανάλογο έγινε στη Γαλλία, όταν ο τότε Υπουργός Μεταφορών, αποφάσισε να κυνηγήσει όσους κάνουν διήθηση. Στις 18 Ιουνίου του 2011, περισσότεροι από 100.000 μοτοσικλετιστές σε όλη τη χώρα, βγήκαν στους δρόμους και κινήθηκαν όπως επιθυμούσε ο Υπουργός: ο ένας πίσω από τον άλλον.
Το Παρίσι παρέλυσε ολοσχερώς, στους δρόμους επικράτησε κομφούζιο με τους μοτοσικλετιστές να διασκεδάζουν τον άπλετο χώρο που είχαν στη διάθεσή τους. Καθόλου παράδοξο ότι οι οδηγοί των αυτοκινήτων τους χειροκροτούσαν λέγοντας «συνεχίστε, σας χρειαζόμαστε» (αλλιώς δεν θα φτάσουμε ποτέ στη δουλειά μας). Σήμερα η διήθηση είναι νόμιμη σε πολλές περιοχές της Γαλλίας.
Στη Βαρκελώνη, έχουν θεσπιστεί ζώνες για τους μοτοσικλετιστές πριν τη διάβαση των πεζών, ώστε να φτάνουν μπροστά στα φανάρια χωρίς να μπαίνουν στη διάβαση των πεζών. Προφανώς μέσω της διήθησης που έχουν πραγματοποιήσει νωρίτερα.
Από την 1η Ιουλίου 2014 η διήθηση επιτρέπεται επίσημα στην πολιτεία της Νέας Νότιας Ουαλίας στην Αυστραλία (Σύδνεϋ), θεσπίζοντας την ανάλογη νομοθεσία, βασισμένη στη λογική και την ασφάλεια (δείτε στο παρακάτω βίντεο τη σχετική περιγραφή, πότε επιτρέπεται, πότε απαγορεύεται).
Αν όλοι χρησιμοποιούσαν τη διήθηση με τον τρόπο που περιγράφεται στο video, κανείς δεν θα είχε πρόβλημα. Όμως μήπως αυτό κάνουν οι περισσότεροι, απλοί χρήστες της καθημερινότητας που επιλέγουν τη μοτοσυκλέτα για μεταφορικό μέσο έναντι του αυτοκινήτου τους.
Αν εξετάσουμε ψύχραιμα το θέμα, θα δούμε ότι ο θόρυβος γίνεται εξ αιτίας της υπερβολής κατά τη διήθηση μιας μικρής αναλογικά με το σύνολο των χρηστών δικύκλου και πρόσφατα λόγω μιας απόφασης του Αρείου Πάγου ο οποίος αποφάσισε το προφανές.
Δεν καταδίκασε ακριβώς την διήθηση, απλά δεν δικαίωσε την ενάγουσα που όπως περιγράφεται, αναζητούσε υπαίτιο για ένα δικό της λάθος. Ο Άρειος Πάγος απάλλαξε τον οδηγό του φορτηγού, δεν καταδίκασε την διήθηση.
Η διήθηση στην Ελλάδα δεν επιτρέπεται αλλά ουδέποτε έχει βεβαιωθεί σχετική παράβαση, τελώντας υπό «ανοχή», καθώς εξυπηρετεί την κυκλοφορία και δεν αστυνομεύεται.
Αν γίνεται συνετά, αποτελεί περισσότερο λύση παρά πρόβλημα. Στο σχετικό χάρτη φαίνεται τι ισχύει σε κάθε χώρα. Αλλού επιτρέπεται, αλλού τελεί υπό ανοχή, αλλού απαγορεύεται, ενώ στις χώρες με κόκκινο… «μην το σκεφτείτε καν». Η Ελλάδα φαίνεται πράσινη, κάτι που αποτελεί απλά ερμηνεία της μη ρητής απαγόρευσης στον ΚΟΚ.
Οι μοτοσικλετιστές παραμένουν εκτεθειμένοι στα καιρικά φαινόμενα και τα καυσαέρια, κρυώνουν το χειμώνα, ζεσταίνονται το καλοκαίρι, είναι ευάλωτοι σε κάθε στραβοτιμονιά αυτοκινήτου ή κακοτεχνία του δρόμου. Ωστόσο κερδίζουν σημαντικό χρόνο τόσο για τους ίδιους όσο και για τους άλλους. Και αυτό σε κάποιας χώρες γίνεται σεβαστό.
Οι μοτοσικλετιστές χάνουν ένα παράλογο «προνόμιο»
Η πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου για την απόρριψη αγωγής γυναίκας οδηγού μηχανής, που σφηνώθηκε μεταξύ ΙΧ αυτοκινήτου και νταλίκας, καταργεί – θεωρητικά τουλάχιστον – το «προνόμιο» των δικυκλιστών να κινούνται «ατιμωρητί» ανάμεσα από τα μποτιλιαρισμένα αυτοκίνητα.
Όσοι κινούνται στα κέντρα των αστικών πόλεων με αυτοκίνητο, έχουν πολλές φορές δει τον εαυτό τους παρ’ ολίγον θύτη. Ο λόγος είναι τα δίκυκλα που κινούνται ανάμεσα από τα αργά κινούμενα ή μποτιλιαρισμένα αυτοκίνητα και έρχονται (πολλές φορές με μεγάλη ταχύτητα) από …παντού προσπαθώντας να περάσουν από την «τρύπα της βελόνας». Η μέθοδος αυτή βάζει -κατά κύριο λόγο- τους αναβάτες σε κίνδυνο, κάτι που βέβαια είναι στο τέλος της ημέρας, δικαίωμά τους.
Όμως, την ίδια στιγμή η παραβίαση των στοίχων κυκλοφορίας, απειλεί με σοβαρές περιπέτειες τους οδηγούς των αυτοκινήτων, καθώς μερικές φορές είναι αδύνατον να δεις όλα αυτά τα δίκυκλα που …επιτίθενται σε σμήνη, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που οι αναβάτες κάνουν μπούλινγκ στους γιωταχήδες «εκβιάζοντάς» τους ή απειλώντας τους, για να κάνουν στην άκρη (ποια άκρη είναι το ερώτημα;…).
Οι τελευταίοι, συχνά πυκνά, κάνουν στην άκρη, αλλά εκείνη τη στιγμή κλείνουν το πέρασμα για άλλον ή άλλους αναβάτες, οι οποίοι ακολουθούν το ίδιο μονοπάτι (πάνω στις διακεκομμένες γραμμές) και τότε το δυστύχημα είναι θέμα τύχης, ή εξωγήινων ρεφλέξ.
Σε όλα αυτά δεν υπολογίζουμε τα γρατζουνίσματα στις λαμαρίνες, τους στραβωμένους ή και σπασμένους εξωτερικούς καθρέπτες, ούτε τις τσαλακωμένες λαμαρίνες από σχάρες, μανέτες, μπαγκάζια, ή τις μπότες των αναβατών που θεώρησαν ότι ο γιωταχής τους έκλεισε.
Σαν να μην φτάνουν όλα αυτά, στην περίπτωση που τελικά είχαμε εμπλοκή και ζημίες (υλικές ή σωματικές), τα δικαστήρια συνήθως έπαιρναν το μέρος του «αδύνατου» μοτοσικλετιστή, χωρίς να μπαίνουν στη διαδικασία να αναλύσουν το πώς έγινε το όποιο ατύχημα/δυστύχημα.
Εδώ είναι λοιπόν αυτό που –πιθανόν- θα αλλάξει, μετά το δεδικασμένο του Αρείου Πάγου στην αγωγή της γυναίκας που κινούμενη με την μοτοσικλέτα της ανάμεσα στα στριμωγμένα αυτοκίνητα, έπεσε, τραυματίστηκε και υπέστη υλικές ζημίες το δίτροχό της.
ΔΡΟΜΟΣ ΚΙΝΗΣΗ
Γράφει ο Νίκος Τσάδαρης
Αυτό βέβαια δεν πρέπει να οδηγήσει σε συμπεριφορές οδηγών του τύπου: «αφού κινείσαι ανάμεσα στους στοίχους κυκλοφορίας, σε σκοτώνω και δεν πληρώνω», σκέψη που ενδεχομένως να κάνουν κάποια ανθρωποειδή διαβάζοντας την εν θέματι απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της χώρας.
Όμως καλό είναι να «κόψει την φόρα» όσων αναβατών συνηθίζουν να «σπρώχνουν» όσους «κλείνουν» το άτυπο μονοπάτι τους, επικαλούμενοι (νοερά και σπάνια φωναχτά) το: «αν με χτυπήσεις θα με πληρώσεις, οπότε κάνε γρήγορα στην άκρη να περάσω».
Με λίγα λόγια (και για όσους μέχρι αυτή την παράγραφο δε με κατάλαβαν), προσωπικά συμφωνώ απολύτως με αυτή την απόφαση, που καλό είναι να λάβουν υπόψη τους και οι ποδηλάτες, ή μάλλον όσοι τουλάχιστον από αυτούς θεωρούν ότι, δεν είναι οδηγοί τροχοφόρων και μπορούν να καταστρατηγούν τον ΚΟΚ.
