Μεγάλες εταιρείες χρησιμοποιούν για την παραγωγή χαρτιού τουαλέτας ολοένα και λιγότερες ποσότητες ανακυκλωμένου χαρτιού, αποκαλύπτει νέα βρετανική έρευνα. Αποτέλεσμα; Να κόβονται δέντρα, να συνεχίζεται δηλαδή η αποψίλωση των δασών χωρίς λόγο(;). Ε, το κέρδος είναι πάντα λόγος, που λειτουργεί συνήθως ενάντια και στο περιβάλλον. Ομως κάποια στιγμή –σύντομα δηλαδή, γιατί δεν έχουμε εναλλακτική–, θα πρέπει να ισορροπήσουμε το κέρδος με τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Ποτέ κανείς καταναλωτής δεν κοίταξε μέχρι τώρα αν το πακέτο με το χαρτί υγείας που διάλεξε φέρει σήμανση ότι το προϊόν είναι λευκασμένος χαρτοπολτός, αν είναι φυσικό προϊόν (χαρτοπολτός) που προέρχεται από ξυλεία ή αν αυτή η ξυλεία ανήκει σε ελεγχόμενες πηγές ξυλείας ή αν είναι 100% καθαρής κυτταρίνης (φυτικό προϊόν).
Δεν μας ενδιαφέρει ο λόγος που κρύβεται πίσω από μια τέτοια συμπεριφορά. Ισως από αθωότητα, ίσως από διάθεση μεταφοράς της ευθύνης μας ως πολίτες απέναντι στο περιβάλλον σε κάποιον άλλο, από την έλλειψη γνώσης… Πολλά τα «ίσως». Αυτό όμως που πλέον σίγουρα μας αφορά είναι η προστασία του περιβάλλοντός μας· στην ουσία, δηλαδή, η προστασία του εαυτού μας.
Είναι πολύ ελκυστικά όλα αυτά τα προϊόντα χαρτιού με την έντονη απαλότητα, τα όμορφα σχέδια, την ωραία μυρωδιά, αλλά δεν θα έπρεπε να είναι αυτά τα κριτήριά μας για την αγορά τους. Τα κριτήρια θα πρέπει να είναι η αειφορική ταυτότητά τους, που σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να είναι προϊόντα που φτιάχτηκαν με πρώτη ύλη το ξύλο.
Σύμφωνα με έρευνα του περιοδικού Ethical Consumer («Ηθικός καταναλωτής») που την αναδημοσίευσε η Guardian, η παραγωγή χαρτιού υγείας γίνεται ολοένα και λιγότερο φιλική προς το περιβάλλον καθώς οι μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου χρησιμοποιούν σε πολύ μικρότερες ποσότητες ανακυκλωμένο χαρτί για την παραγωγή του από ό,τι χρησιμοποιούσαν το 2011, και μόνο πέντε από τα εννέα μεγαλύτερα σούπερ μάρκετ (the Co-op, Morrisons, Sainsbury’s, Tesco and Waitrose) προσφέρουν με την ιδιωτική τους ετικέτα ανακυκλωμένο χαρτί υγείας.
Επομένως, η χρήση σε τέτοια μεγάλη κλίμακα παρθένου, καθαρού χαρτοπολτού είναι ακόμη ένα αίτιο που οδηγεί στην αποψίλωση των δασών και μάλιστα χωρίς λόγο, αφού έχουμε τρόπους πλέον να αντικαταστήσουμε αυτή την πρακτική που θα έπρεπε να ανήκει στο παρελθόν.
Αν σκεφτεί κανείς ότι μονάχα στο Ηνωμένο Βασίλειο καταναλώνονται περίπου 1,3 εκατ. τόνοι χαρτιού τουαλέτας κάθε χρόνο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Confederation of Paper Industries (Συνομοσπονδία Βιομηχανιών Χάρτου), που σημαίνει ότι σε κάθε Βρετανό αντιστοιχούν 127 ρολά υγείας τον χρόνο, τότε μπορεί να υπολογίσει τι κατανάλωση γίνεται σε παγκόσμιο επίπεδο.
Υπάρχει λογική στο να κόβονται δέντρα, να «κόβουμε» δηλαδή από τον αέρα που αναπνέουμε, δροσιζόμαστε, τρεφόμαστε, υπάρχουμε, για να φτιάχνουμε απαλότατα χαρτιά υγείας;
Γιατί η έρευνα καταλογίζει την ευθύνη για τη χωρίς λόγο αποψίλωση των δασών στην τάση –που όσο πάει καταγράφεται και πιο έντονη– για πολυτελές χαρτί υγείας, 4φυλλο, πολυποίκιλτα ζωγραφισμένο.
Και για να είναι όσο το δυνατόν απαλότερο, χρησιμοποιούνται πολύ μεγαλύτερες ποσότητες καθαρού χαρτοπολτού, που προέρχεται δηλαδή από ξύλο, επομένως από δέντρα που κόβονται από τα δάση· δάση που δεν έχουν φυτευτεί για να είναι εκμεταλλεύσιμα, αλλά βρίσκονται πριν από εμάς στο έδαφος του πλανήτη (βλέπε Αμαζόνιος).
«Δεν υπάρχει λόγος να κόβουμε τα δάση για να φτιάχνουμε χαρτί υγείας στις μέρες μας κι όμως, αυτό κάνουμε», δηλώνει ο ερευνητής του Ethical Consumer, Alex Crumbie. «Οι καταναλωτές έχουν στρέψει όλη τους την προσοχή στο πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης κι έτσι, κάποιες από τις μεγάλες εταιρείες χαρτιού χαμήλωσαν τα ποσοστά χρήσης ανακυκλωμένου χαρτιού στο τελικό προϊόν τους και μερικές αντέστρεψαν τελείως τις ποσοστώσεις», επισήμανε.
Η έρευνα του περιοδικού στοχοποιεί ή αν θέλετε αναδεικνύει τις πρακτικές της μεγαλύτερης εταιρείας προμήθειας χαρτιού τουαλέτας (Kimberly-Clark) παγκοσμίως. Τα ποσοστά του ανακυκλωμένου χαρτοπολτού που χρησιμοποιεί η εταιρεία τα τελευταία χρόνια εμφανίζουν σταδιακή μείωση καθώς το 2011 στο 100% του τελικού προϊόντος της ήταν κάτω από το 30%, ενώ το 2017 το ποσοστό αυτό έχει πέσει στο 23,5%.
Το δημοσίευμα κάνει αναφορά σε έκθεση της Greenpeace του 2017 που ρητά καταγγέλλει ότι πολύ μεγάλα κομμάτια του δάσους Great Northern της Σουηδίας αλλά και της βιοποικιλότητάς του δέχονται ισχυρές πιέσεις από τη βιομηχανία υλοτομίας που έχει ολοένα αυξανόμενες ανάγκες για καθαρή ξυλεία, γεγονός που το καθιστά σοβαρά απειλούμενο οικοσύστημα.
Στην έρευνα, όμως, επισημαίνεται επιπλέον μια πολύ σημαντική πληροφορία, που λέει ότι τα χημικά που χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγή ανακυκλωμένου χαρτιού είναι σημαντικά λιγότερο τοξικά από αυτά που χρησιμοποιούνται για τη λεύκανση του καθαρού χαρτοπολτού από ξυλεία. Και επ’ ευκαιρία αυτής της ενημέρωσης προειδοποιούν τον καταναλωτή ότι το FSC σήμα που πολλές συσκευασίες φέρουν δεν θα πρέπει να καθησυχάζει την καταναλωτική τους συνείδηση.
Τι είναι η σήμανση mix mark FSC; Σημαίνει ότι το συγκεκριμένο χαρτί είναι προϊόν σύνθεσης, καθαρού χαρτοπολτού (από ξύλο), ανακυκλωμένου χαρτιού αλλά και χαρτιού που προέρχεται από ελεγχόμενες καλλιέργειες ξυλείας.
Η εταιρεία Kimberly-Clark σε ανακοίνωσή της δήλωσε: «Καθώς είμαστε ένας από τους μεγαλύτερους αγοραστές χαρτοπολτού, είναι προς το συμφέρον μας η προστασία των δασών καθώς έτσι θα ενισχύσουμε την προμηθευτική αλυσίδα των προϊόντων μας. Εχοντας το σήμα πιστοποίησης της FSC (Forest Stewardship Council) στις συσκευασίες μας, βοηθούμε στην ενημέρωση των καταναλωτών για την ανάγκη βιώσιμης, υπεύθυνης διαχείρισης των δασών».
Και βέβαια τα δεδομένα της έρευνας που δείχνουν ότι μονάχα το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού χρησιμοποιεί χαρτί τουαλέτας είναι αρκετά για να μας βάλουν σε σκέψεις όπως, αν χρησιμοποιούσε όλος ο πληθυσμός του πλανήτη χαρτί υγείας, θα υπήρχαν δάση; Σε τι κατάσταση θα βρισκόταν η Γη;
Εμείς, θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε σε έναν πλανήτη δίχως «περιβάλλον»; Δίχως δάση, δέντρα, νερό, έδαφος, βιοποικιλότητα, οικοσυστήματα κ.λπ.; Γιατί έτσι πάει η αλυσίδα των γεγονότων, η αλληλουχία των σχέσεων και αλληλεπιδράσεων που καταλήγει στον τελευταίο κρίκο, που είναι οι άνθρωποι. Δηλαδή εμείς.
Οπότε, ας γίνουμε πιο συνειδητοί στις επιλογές μας. Ας κοιτάζουμε τη σήμανση των προϊόντων που αγοράζουμε. Οι επιλογές μας καθορίζουν τις αγορές, που αφουγκράζονται τις επιθυμίες του καταναλωτή κι αναλόγως δρουν.
Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Forest Stewardship Council® (FSC ®) δραστηριοποιείται στον τομέα της υπεύθυνης δασικής διαχείρισης. Εργο του, η προώθηση περιβαλλοντικά κατάλληλων, κοινωνικά επωφελών και οικονομικά βιώσιμων στρατηγικών διαχείρισης των δασών, δράση που στηρίζεται από περιβαλλοντικές οργανώσεις διεθνούς εμβέλειας.
Για την πιστοποίηση των επιχειρήσεων της αλυσίδας εφοδιασμού δασικών προϊόντων ο οργανισμός έχει αναπτύξει το πρότυπο FSC® Chain of Custody.
Η πιστοποίηση σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προτύπου δίνει τη δυνατότητα στα μέλη της αλυσίδας να αγοράζουν και να πουλούν προϊόντα που προέρχονται από δάση με υπεύθυνη διαχείριση, ελεγχόμενες πηγές, ανακυκλωμένα υλικά ή συνδυασμό αυτών.
Chain of Custody σημαίνει αδιάσπαστη και ανιχνεύσιμη αλυσίδα που τα προϊόντα ακολουθούν από το δάσος μέχρι τον τελικό καταναλωτή, διαμέσου όλων των σταδίων παραγωγής, πώλησης και διανομής.
