Επειδή πυκνώνουν τα σύννεφα πάνω από το Αιγαίο (αλλά και γύρω από την Κύπρο και στη Θράκη) και «ανάβουν» οι συζητήσεις στις παρέες, τις οικογένειες, τους καφενέδες και τα «πηγαδάκια», σήμερα σας παραθέτω ένα σύντομο «οδηγό» για τις λέξεις και τις έννοιες που θα μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον…
Για να μη σας «πιάνουν Κώτσους», διάφοροι προπαγανδιστές αριστεροί η «φιλελέδες» ή απλώς… εθισμένοι «σανοφάγοι»!
* Φράση κλισέ: «Η εξωτερική πολιτική θέλει σοβαρότητα και ψυχραιμία»…
Ακούγεται συχνά – τελευταία όλο και συχνότερα…
Κι όσο το «χοντραίνουν» οι Τούρκοι, τόσο συχνότερα το επαναλαμβάνουν οι αμήχανες και πανικόβλητες Ελληνικές αρχές.
–Απάντηση: Κάθε διαχείριση σοβαρού προβλήματος απαιτεί ψυχραιμία. Όχι μόνον η εξωτερική πολιτική…
Ιδιαίτερη ψυχραιμία απαιτείται σε περιόδους κρίσεων και εντάσεων.
Αλλά «ψυχραιμία» ΔΕΝ σημαίνει να υποχωρείς μονίμως ή να αφήνεις τους άλλους να τσαλακώνουν το γόητρο της χώρας σου κατά… βούλησιν. Γιατί αν αυτό κάνεις, τότε θα αποθρασυνθούν και θα σου κάνουν πολύ χειρότερα! Αυτό είναι το μόνο σίγουρο…
«Ψυχραιμία» σημαίνει να διαχειρίζεσαι το κόστος και το ρίσκο που μπορείς να πάρεις με βέλτιστο τρόπο κάθε φορά. Ώστε όχι απλώς να αποφύγεις τα δύσκολα τώρα, αλλά και να αποφύγεις τα χειρότερα αύριο.
Ψυχραιμία ΔΕΝ είναι να παγώνεις από πανικό και να το δείχνεις.
Ψυχραιμία ΔΕΝ είναι έλλειψη αποφασιστικότητας.
Ψυχραιμία ΔΕΝ είναι όταν σε προκαλούν ή όταν σου αμφισβητούν κυριαρχικά δικαιώματα να περιορίζεσαι σε εικονικές διαμαρτυρίες προς τα «διεθνή φόρα». Αυτό συνήθως δεν αποδίδει τίποτε, παρά μόνο χλευασμό από τους απέναντι και οίκτο απ’ όλους τους υπόλοιπους…
Καμία χώρα στον κόσμο δεν «απαντά» έτσι, όταν την προκαλούν συνεχώς. Καμία!
Ψυχραιμία είναι να χρησιμοποιείς ό,τι μέσα έχεις στη διάθεσή σου εκείνη τη στιγμή, με το βέλτιστο τρόπο, ώστε να στείλεις δύο απαραίτητα μηνύματα:
–Στους εχθρούς σου, ότι παίρνουν μεγαλύτερο ρίσκο απ’ ό,τι φαντάζονται.
–Και σε όλους τους υπόλοιπους, ότι αν δεν «μαζέψουν» τους απέναντι θα βρεθούν άσχημα μπλεγμένοι και οι ίδιοι.
Με άλλα λόγια, ψυχραιμία είναι να πάρεις ένα βαθμό ρίσκου σήμερα, γιατί αν δεν το κάνεις, θα αντιμετωπίσεις ασύμμετρα μεγαλύτερους κινδύνους αύριο και από ασύγκριτα χειρότερη θέση.
Και να θυμάστε πάντα: «Ρίσκο» είναι μια ενέργεια που εμπεριέχει διακινδύνευση, αλλά που την ελέγχεις σε μεγάλο βαθμό (και την ενέργεια και τη διακινδύνευση).
Ενώ «κίνδυνος» είναι η απειλή που δεν ελέγχεις.
Για παράδειγμα οι δασοπυρόσβεση στηρίζεται συχνά σε αυτό που λέμε «πολεμάς τη φωτιά με τη φωτιά»:
Όταν μια μεγάλη δασική πυρκαγιά μαίνεται, πολλές φορές οι άνθρωποι ανάβουν ελεγχόμενη φωτιά σε κάποιο σημείο όπου δεν έχει φτάσει ακόμα η κυρίως πυρκαγιά, για να σταματήσει όταν φτάσει εκεί, αφού δεν θα βρει «καύσιμη ύλη» να προχωρήσει…
Αυτό, βέβαια, ενέχει κόστος και ρίσκο! Αλλά ελέγχεται από τους ανθρώπους εκεί και εξουδετερώνει το πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο της ανεξέλεγκτης πυρκαγιάς που πλησιάζει…
Πολλές φορές η εξουδετέρωση ενός κινδύνου, πριν πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, απαιτεί να αναλάβεις τώρα ένα βαθμό διακινδύνευσης – ρίσκου.
Οι ψύχραιμοι κυβερνήτες κάνουν αυτή τη διάκριση: «ελεγχόμενου ρίσκου» και «ανεξέλεγκτου κινδύνου» σε κάθε περίοδο κρίσης.
Και οι υπεύθυνοι ηγέτες, πάντα σκέπτονται τη διαχρονική διαχείριση της διακινδύνευσης: δηλαδή όχι απλώς πώς θα τη «σκαπουλάρουμε» τώρα – και αύριο, με άλλη κυβέρνηση… γαία πυρί μειχθήτω!
Αλλά πώς θα αναχαιτίσουμε το κίνδυνο σήμερα για να μην πάρει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις αύριο, όποιος κι αν βρίσκεται στην κυβέρνηση τότε…
* Δεύτερη φράση κλισέ, κάθε φορά που το «χοντραίνουν» οι Τούρκοι:
–«Μα πως θέλετε να αντιδράσουμε; Να εξαπολύσουμε… Πόλεμο στην Τουρκία;»
Όποιοι έτσι απαντούν – και μάλιστα δημόσια – στέλνουν μήνυμα στην Τουρκία, να… κλιμακώσει κι άλλο! Γιατί ο εκφοβισμός της δουλεύει…
–Ποια είναι η σωστή απάντηση:
Η Τουρκία έχει ήδη εξαπολύσει κατά της Ελλάδας «υβριδικό Πόλεμο»! Προσπαθεί να αποσπάσει μικρά «οριακά οφέλη» κάθε φορά, χωρίς να ρίξει τουφεκιά. Προσπαθεί να κερδίσει με εκφοβισμό και απειλές, όχι με αληθινό Πόλεμο. Το περιβόητο δόγμα: To win by fright, not by fight.
Στην αρχή αμφισβητούν κάποια κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, που ΔΕΝ αμφισβητούσαν ως τότε…
Ύστερα τα αμφισβητούν εμπράκτως (με παραβάσεις και παραβιάσεις). Ύστερα προκαλούν κρίση και τα «γκριζάρουν» – τα ανακηρύσσουν σε αμφισβητούμενες ζώνες…
Ύστερα προκαλούν επόμενη κρίση και τα ανακηρύσσουν «δικά τους» σε ένα σημείο (π.χ. Ίμια)…
Ύστερα επεκτείνουν τα σημεία αυτά σε βάρος της Ελληνικής κυριαρχίας.
Κάθε φορά μετά, από κάθε τουρκική πρόκληση εμείς «εκτονώνουμε» την κρίση, αλλά κάνουμε λίγο πίσω από την «προτέρα κατάσταση». Μετά από ένα αριθμό διαδοχικών κρίσεων, βρισκόμαστε πλέον πολύ χειρότερα από την αρχική κατάσταση.
Αυτό δεν το αντιμετωπίζουμε, αν κάθε φορά εμείς «εκτονώνουμε» την ένταση υποχωρώντας άρον-άρον. Αντίθετα, το εκτρέφουμε! Και ενθαρρύνουμε να κλιμακώσουν σε βάρος μας, κάθε φορά που εμείς «εκτονώνουμε»…
Αυτό δεν απαντάται ούτε με «Πόλεμο»! Απαντάται με κάτι άλλο, που διεθνώς λέγεται Αποτροπή!
Κι εδώ χρησιμοποιούμε συχνά τη λέξη, χωρίς να την πολύ-καταλαβαίνουμε.
–«Αποτροπή» σημαίνει να κάνουμε ό,τι χρειάζεται ώστε να γνωρίζει η άλλη πλευρά, πώς αν προκαλέσει θα πάρει σοβαρό ρίσκο και θα έχει κόστος.
–«Αποτροπή» σημαίνει, επίσης, πώς κάθε φορά η δική μας αντίδραση θα έχει περιθώρια κλιμάκωσης. Δηλαδή θα υπάρξουν πολλά «ενδιάμεσα στάδια» (διαφορετικού κόστους και ρίσκου) μέχρι την πλήρη «εμπλοκή». Ώστε να παρέμβουν «τρίτοι» και να σταματήσουν τα χειρότερα.
Όσα περισσότερα «ενδιάμεσα στάδια» υπάρχουν, τόσο πιθανότερο είναι να λήξει η κλιμάκωση με την πλευρά που το ξεκίνησε «εκτεθειμένη». Πράγμα που θα της στοιχίσει στο τέλος. Κι αυτό είναι λόγος να μην το ξεκινήσει.
–Τέλος «Αποτροπή» σημαίνει πως τα μηνύματα που στέλνουμε στην άλλη πλευρά – και για την αρχική μας αντίδραση και για την κλιμάκωση των αντιδράσεων μας σε όλα τα «ενδιάμεσα» στάδια πριν την πλήρη εμπλοκή – είναι όλα αξιόπιστα! Δηλαδή καταλαβαίνει ότι δεν μπλοφάρουμε.
Όσο περισσότερο τα πιστεύει κι όσο περισσότερα «ενδιάμεσα στάδια» αξιόπιστης αντίδρασης στις δικές της προκλήσεις υπάρχουν, τόσο πιθανότερο να μη το ξεκινήσει καθόλου.
Και για να μην πάθουν κανένα… «εγκεφαλικό» οι αριστερούληδες εθνομηδενιστές της «Κοοπερατίβας για την Ριζοσπαστική Αριστερά κλπ κλπ. θυμίζω ότι ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών, ο κ. Κοτζιάς (του ΣΥΡΙΖΑ παρακαλώ) έχει… «ασκήσει» αποτροπή:
Λίγο μετά το επεισόδιο με το διεμβολισμό του Ελληνικού σκάφους «Γαύδος» από τουρκικό πολεμικό έξω από τα Ίμια, ο κ. Κοτζιάς «προειδοποίησε» δημόσια πως «την επόμενη φορά η αντίδρασή μας ΔΕΝ θα είναι ειρηνική»!
Το θυμάστε, έτσι;
Όταν λοιπόν, ακούτε να καταγγέλλουν ως… «ακροδεξιό εθνικιστή» όποιον μιλάει για «αποτροπή» και «ελεγχόμενο ρίσκο», να του θυμίζετε την διακήρυξη του κ. Κοτζιά. Του δικού τους υπουργού!
Βέβαια το πρόβλημα με τον κ. Κοτζιά (και με άλλους στο παρελθόν, βέβαια) είναι πως η «αποτροπή» τους αποδείχθηκε πως ΔΕΝ ήταν αξιόπιστη!
Αλλά γι’ αυτό δεν φταίει η… Αποτροπή!
Φταίνε αυτοί που προσπαθούν να την ασκήσουν με κούφιες μεγαλοστομίες, με ψέματα και μπλόφες…
Η Αξιόπιστη Αποτροπή έχει πολλές και σύνθετες πλευρές πολιτικής που δεν μπορούμε να τις συζητήσουμε εδώ. Άλλες μακροχρόνιες άλλες πιο βραχυπρόθεσμες. Άλλες καθαρά στρατιωτικές κι άλλες κοινωνικές και πολιτικές – εσωτερικές και εξωτερικές…
Η Ελληνική αποτροπή υστερεί σε πολλά – αλλά όχι σε όλα! Στα πιο μακροχρόνια κυρίως, η υστέρηση είναι μεγάλη. Γιατί υπήρξε μεγάλη ασυνέχεια στην πολιτική διαφορετικών διαδοχικών κυβερνήσεων.
Και γιατί κυριαρχούσαν σχεδόν πάντα βραχυχρόνιες μικροπολιτικές προτεραιότητες, του τύπου «βούτυρο και όχι κανόνια» – τυπικές και για τις αριστερές ιδεοληψίες και την κεντροαριστερή παθογένεια της «αναδιανομής».
Κι ακόμα γιατί ο «δικαιωματισμός» – δημοφιλής και σε μερίδα της Κεντροδεξιάς ακόμα – υπονόμευσε και τους δημογραφικούς ρυθμούς της χώρας και τις κοινωνικές προτεραιότητές της.
Και γιατί ακόμα και στα σοβαρά κονδύλια που δόθηκαν για εξοπλισμούς, δεν κυριαρχούσαν πάντα αμιγώς εθνικά κριτήρια.
Υπάρχει, όμως, μια κεντρική ιδέα – για τον πολύ βραχυχρόνιο σχεδιασμό:
–Το πρώτο πράγμα που κάνει μια νέα κυβέρνηση για να ενισχύσει την Ελληνική αποτροπή, είναι να εξασφαλίσει – άμεσα – τέσσερα πράγματα:
Επάρκεια καυσίμων για αεροσκάφη και μηχανοκίνητα, επάρκεια ανταλλακτικών, υψηλό ηθικό προσωπικού και υψηλό βαθμό ετοιμότητας.
Αν έχεις 120 αεροσκάφη και βαθμό ετοιμότητας 33%, ουσιαστικά έχεις διαθέσιμα 40 αεροσκάφη! Αν ανεβάσεις την ετοιμότητα σε 66% (με προμήθεια καυσίμων και ανταλλακτικών) ουσιαστικά διπλασιάζεις την αποτρεπτική σου ισχύ! Σε ελάχιστο χρόνο και με πολύ μικρό κόστος. Και το «μήνυμα» το πιάνει αμέσως η άλλη πλευρά…
–Το δεύτερο πράγμα που πρέπει να έχει στο νου, μια κυβέρνηση είναι όχι το σύνολο των στρατιωτικών μέσων που είναι θεωρητικά διαθέσιμες εκατέρωθεν, αλλά το πόσα μπορούν να χρησιμοποιηθούν κάθε στιγμή στα πιο επικίνδυνα μέτωπα για «θερμά επεισόδια».
Για παράδειγμα: Η Τουρκία έχει τα διπλάσια άρματα απ’ ό,τι η Ελλάδα. Αλλά έχει πολύ μεγαλύτερη μεθόριο να περιφρουρήσει. Και σημαντικά αμυντικά προβλήματα στην ακριβώς αντίθετη με την Ελλάδα μεθόριο της – προς Συρία και Ιράκ. Από την άποψη αυτή, τα «διαθέσιμα» τουρκικά άρματα προς την πλευρά μας είναι πολύ λιγότερα από τα «συνολικά». Εκεί οι συσχετισμοί δεν είναι τόσο συντριπτικοί σε βάρος μας. Τουλάχιστον στα τεθωρακισμένα…
Ακόμα, με κατάλληλες συμμαχίες μπορείς να δημιουργήσεις περισπασμούς στον αντίπαλο που θα τον αναγκάσουν να διασπείρει τις δυνάμεις του ακόμα περισσότερο.
Και δέστε και το παράδειγμα, τώρα:
Τον Ιούνιο του 2012, ο Σαμαράς ανέλαβε την χώρα όταν βρισκόταν στο «παρά ένα» του grexit! Και της συνολικής εσωτερικής κατάρρευσης…
–Το πρώτο πράγμα που έκανε -αθόρυβα όπως πάντα– ήταν να εξασφαλίσει καύσιμα και ανταλλακτικά για στρατό-αεροπορία. Στη μεγαλύτερη επάρκεια που μπορούσε μέσα σε μερικές εβδομάδες. Ανεβάζοντας αισθητά την ετοιμότητα των Ενόπλων Δυνάμεων.
–Το δεύτερο πράγμα που έκανε, ήταν να σφραγίσει τα σύνορα και από τον Έβρο και από Αιγαίο. Πράγμα που ανέβασε το ηθικό – ειδικά στην παραμεθόριο.
–Το τρίτο, ήταν να ανοίξει το δρόμο για νέες στρατηγικές συγκλίσεις στην μείζονα περιοχή: Τον «άξονα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ» που ξεκίνησε λίγους μήνες αργότερα και το «τρίγωνο Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου», που ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2014.
–Στο μεταξύ είχε εμποδίσει την δημοπράτηση εκ μέρους της Τουρκίας θαλασσίων οικοπέδων από την Ελληνική ΑΟΖ νοτίως του Καστελόριζου – πάντα αθόρυβα.
–Κι είχε διαμηνύσει στον Ερντογάν το πολύ απλό: Οι διαφορές μας δεν λύνονται εύκολα. Αλλά μπορούμε να ζήσουμε με αυτές επί του παρόντος. Κι οι δύο έχουμε εσωτερικά προβλήματα να αντιμετωπίσουμε. Δεν σε ενοχλώ – μη με ενοχλείς! Κι ο Ερντογάν το δέχθηκε αυτό τότε (γιατί είχαν προϋπάρξει κι όλα τα άλλα)…
Στα δυόμιση χρόνια Ιούνιος 2012 – τέλη 2014, είχαμε τις ελάχιστες προκλήσεις από την πλευρά της Τουρκίας!
Αν λοιπόν, σας ρωτήσει κάποιος: τι ακριβώς συνιστά μια «πολιτική αποτροπής» – τουλάχιστον σε βραχυχρόνια χρονικό ορίζοντα – θυμίστε του αυτές τις πολιτικές
Αυτά που πρόλαβε να κάνει. Γιατί είχε κι άλλα κατά νου, αλλά δεν τον άφησαν…
Μετά ήλθαν οι «εθνομηδενιστές», που λέει και ο Μίκης Θεοδωράκης – κι όλα έγιναν σκόνη και θρύψαλα.
Και σήμερα υπάρχουν αληθινοί κίνδυνοι από παντού.
Γιατί κατέρρευσε η Ελληνική Αποτροπή!
