«Είναι ένας μαραθώνιος και όποιος αντέξει» λένε πηγές με άμεση γνώση των πυρετωδών διεργασιών που γίνονται την τελευταία εβδομάδα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με στόχο να εξασφαλιστούν απ’ όλες τις διαθέσιμες πηγές τα κεφάλαια για τη διάσωση της οικονομίας, μετά το χτύπημα του κορωνοϊού.
Σήμερα και αύριο συνεδριάζουν για μια ακόμα φορά οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αποκλειστικό αντικείμενο το πώς θα πέσει χρήμα στην αγορά, προκειμένου πολίτες και κράτη να μη βιώσουν μια πρωτοφανή οικονομική και κοινωνική κρίση. Το θετικό για την Ελλάδα είναι ότι αυτή τη φορά όχι απλώς δεν είναι μόνη, αλλά πολλοί άλλοι βρίσκονται σε πολύ χειρότερη κατάσταση, καθιστώντας έτσι μονόδρομο τη λήψη πρωτοφανών αποφάσεων για την… προτεσταντική λογική των Ευρωπαίων τεχνοκρατών.
Η τραγική κατάσταση της Ιταλίας και τα κέρδη που μπορεί να βγάλει η Ελλάδα
Το πιο κραυγαλέο παράδειγμα είναι η Ιταλία, η οποία υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί 250- 300 δις ευρώ για να διασώσει την οικονομία της, όταν τα ταμειακά της διαθέσιμα είναι ζήτημα αν φτάνουν στα 50 δις ευρώ και φτάνουν με το ζόρι για να καλύψουν τις ανάγκες των επόμενων 30 ημερών το πολύ. Δεν πρέπει να λησμονεί, άλλωστε, κανείς ότι η γειτονική χώρα, που δοκιμάζεται από το μένος της πανδημίας, αναζητά κάθε χρόνο από τις αγορές περί τα 230 δις ευρώ. Αν προσθέσει κανείς στο κάδρο την Ισπανία που έρχεται από πίσω, αλλά και τη Γαλλία, αντιλαμβάνεται γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να ξαναγράψει τους κανόνες της. Και από μια τέτοια διαδικασία, η Ελλάδα θα μπορούσε να βγει κερδισμένη.
Αυτήν τη στιγμή η Ελλάδα, το οικονομικό επιτελείο, έχει ή πρόκειται να έχει λίαν συντόμως, τέσσερις πηγές από τις οποίες μπορεί να χρηματοδοτήσει τα μέτρα στήριξης επιχειρήσεων κι εργαζομένων. Αυτό που πρέπει, δε, να καταστεί σαφές είναι ότι δεν αρκεί οι Ευρωπαίοι να βάλουν στον «πάγο» το Σύμφωνο Σταθερότητας και τους στόχους των πλεονασμάτων, αλλά θα πρέπει να υπάρχουν λεφτά στο ταμείο για γίνουν οι αναγκαίες παρεμβάσεις.
Οι πηγές χρηματοδότησης που δίνουν ανάσα στην οικονομία
Η πρώτη πηγή χρηματοδότησης είναι το περιβόητο «μαξιλάρι» των περίπου 37 δις ευρώ. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το υπουργείο Οικονομικών και σε τι εύρος. Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι οι Ευρωπαίοι θα επιμείνουν στους αρχικούς κανόνες που διέπουν αυτό το ταμειακό απόθεμα, δηλαδή επιμείνουν ότι τα 15,7 δις ευρώ από αυτά είναι «κλειδωμένα» για την ομαλή εξυπηρέτηση του Χρέους, το υπουργείο Οικονομικών μπορεί να αξιοποιήσει τα υπόλοιπα.
Δεύτερη πηγή χρηματοδότησης είναι τα ομόλογα, που μπορεί, πλέον, να εκδώσει το Ελληνικό Δημόσιο με την ουσιαστική κάλυψη της ΕΚΤ. Μπαίνοντας κατ’ εξαίρεση στο νέο QE- υπό τέτοιες συνθήκες θα ήταν εγκληματικό να επικαλεστούν οι «δυσκοίλιοι» τεχνοκράτες τους… κανόνες περί μη επενδυτικής βαθμίδας, αν και χρειάστηκαν λίγο… σπρώξιμο από την Αθήνα- η Ελλάδα μπορεί να εκδώσει 12- 14 δις ευρώ, τα οποία θα αγοράσει η ΕΚΤ από τη δευτερογενή αγορά. Τα κεφάλαια αυτά, που ξεπερνούν κατά πολύ τον αρχικό σχεδιασμό, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τονωτικές ενέσεις στην οικονομία.
Τρίτη πηγή χρηματοδότησης είναι τα κοινοτικά κονδύλια, που είτε βρίσκονται εν υπνώσει είτε θα έρθουν μέσω νέων οδών, όπως το Επενδυτικό Ταμείο. Ήδη έχουν ενσωματωθεί στο σχεδιασμό 1,8 δις ευρώ από αυτήν τη πηγή, ανεβαίνει στα 6 δις ευρώ το «ταβάνι» για κεφάλαια κίνησης από το Ταμείο Εγγυοδοσίας, ενώ περί τα 2,5 δις αναμένονται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για χρηματοδοτήσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Το κρίσιμο στοίχημα είναι η ταχύτητα εισροής και αποτελεσματικής απορρόφησης αυτών των κεφαλαίων.
Τέταρτη δυνητική πηγή χρηματοδότησης, με πολλούς αστερίσκους, είναι τα διαθέσιμα κεφάλαια του ESM, που φτάνουν στα 410 δις ευρώ. Η Ιταλία έχει ήδη ζητήσει να ανοίξει ο «κουμπαράς», ωστόσο, δεν έχει αποφασιστεί ακόμα υπό ποιους όρους θα ανοίξει ο ESM πιστωτικές γραμμές προς τα κράτη- μέλη που θα ζητήσουν χρηματοδότηση. Θεωρητικά, με βάση την ποσόστωση του 2%, η Ελλάδα μπορεί να αντλήσει 8-9 δις ευρώ.
Η μεγάλη συζήτηση που έχει ξεκινήσει και η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να περιμένει, είναι η έκδοση Ευρωομολόγων. Παρ’ ότι οι Γερμανοί εμφανίζονται ακόμα διστακτικοί στο να ανοίξουν το θέμα της αμοιβαιοποίησης του Χρέους εντός της Ευρωζώνης, το ενδεχόμενο και μόνο να «σκάσει» η Ιταλία ή και η Ισπανία είναι εφιαλτικό και οδηγεί σε μια ακόμα ανατροπή, από την οποία η Ελλάδα μόνο οφέλη μπορεί να έχει…
