Είναι διαφορετικό να αντιμετωπίζει κατάσταση έκτακτης ανάγκης ένα χωριό και διαφορετικό μια πόλη σαν τη Θεσσαλονίκη. Ποιος έχει την ευθύνη για την ταλαιπωρία τόσων ανθρώπων;
Οι φίλοι εκτός Θεσσαλονίκης δεν μπορούσαν να διανοηθούν ότι αυτά που περιγράφαμε στα ρεπορτάζ, στο facebook, στην τηλεόραση, στα ραδιόφωνα ήταν αληθινά.
Oτι από την ημέρα των Θεοφανίων ήρθε μια αφύσικη παγωνιά με τη θερμοκρασία να κατρακυλά πολλούς βαθμούς κάτω από το μηδέν, ότι πάγωσαν νερά σε δρόμους και σωλήνες στα μπαλκόνια, ότι τα περισσότερα σπίτια αντιμετώπισαν σοβαρά προβλήματα με τη θέρμανση και το νερό κι ότι καπάκι ήρθε και μια χιονόπτωση που κατέστησε τις μετακινήσεις μας βασανιστήριο.
Oτι στην πόλη χάθηκε κάθε έλεγχος, ότι σπίτια έμειναν χωρίς νερό επί μια εβδομάδα, ότι λόγω βλαβών υπάρχουν πολύ σοβαρά προβλήματα στην υδροδότηση της πόλης κι ότι γίνονται διακοπές κεντρικά, ότι έμεινε το Ιπποκράτειο νοσοκομείο χωρίς νερό την ημέρα που είχε γενική εφημερία κι ότι δεν έχουμε ιδέα ακόμη τι ζημιές ακριβώς έχουν τα σπίτια μας και οι κρατικές υποδομές. Επίσης, δεν γνωρίζουμε πότε θα ομαλοποιηθεί η κατάσταση, διότι υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να αντιμετωπίσουμε στο άμεσο μέλλον επιπλέον προβλήματα με το νερό, το ρεύμα και το φυσικό αέριο.
Κι επειδή όλα αυτά δεν είναι αρκετά, την περασμένη Τετάρτη έγινε μια σεισμική δόνηση με το επίκεντρο μέσα στην πόλη. Η δόνηση ήταν μόλις 2,1 Ρίχτερ, αλλά έγινε αισθητή ακόμη και σε χαμηλούς ορόφους. Σταυροκοπιόμασταν: είναι δυνατόν να αισθανόμαστε σεισμούς τόσο μικρής έντασης; Τελικά, είναι. Oχι ότι πάθαμε κάτι, αλλά μας έπιασε ένα επιπλέον άγχος: κι αν γίνει ένας σεισμός τώρα;
Για διάφορους λόγους (κυρίως ευρείας αναγνωρισιμότητας…) οι ευθύνες έπεσαν στο δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη. Αυτές που του αναλογούν περισσότερο έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι οι υπηρεσίες του Δήμου δεν φρόντισαν να ρίξουν αλάτι ώστε να μην κλείσουν οι δρόμοι από το χιόνι. Βεβαίως, οι ευθύνες ενός δημάρχου είναι μόνο πολιτικές διότι δεν είναι αυτός που θα ρίξει το αλάτι στους δρόμους. Για τον χειρισμό της εξαιρετικά δύσκολης αυτής κρίσης, όμως, υπάρχουν ευθύνες σε πάρα πολλούς ακόμη φορείς.
Η ΕΥΑΘ, εταιρία ύδρευσης της πόλης, δεν έχει ευθύνες; Φυσικά έχει, διότι δεν προνόησε ώστε το δίκτυό της να μην έχει βλάβες. Ο ΟΣΕ δεν έχει ευθύνες; Φυσικά έχει, έβαλε επιβάτες να κάνουν το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη – Αθήνα σε 17 ώρες. Η Εταιρία Παροχής Φυσικού Αερίου, δεν έχει ευθύνες; Φυσικά έχει, διότι θα έπρεπε να έχει κάνει καμπάνια για τη σωστή μόνωση των σωλήνων από καιρό, πόσω μάλλον που οι μετεωρολόγοι προειδοποιούσαν από μέρες για τη σφοδρότητα του καιρού.
Αναφέρω ενδεικτικά μόνο τους παραπάνω φορείς, διότι η λίστα θα μπορούσε να πηγαίνει από δήμο σε δήμο, από νοσοκομείο σε νοσοκομείο επειδή δεν φρόντισαν για αποθέματα νερού, στην Περιφέρεια, στους Περιφερειακούς Διευθυντές Παιδείας επειδή δεν θέρμαναν εγκαίρως τα σχολεία κλπ. Οι επιπτώσεις είναι απίστευτες και σε πάρα πολλούς τομείς κάθε είδους δραστηριότητα. Να αναφέρω, επίσης, περιπτώσεις όπου έντρομοι εκπρόσωποι ΜκΟ και Οργανισμών αναζητούσαν ξενοδοχεία για πρόσφυγες ενώ οι δρόμοι ήταν αδιάβατοι και δεν μπορούσαν καν να τους μεταφέρουν στα ξενοδοχεία, επειδή οι δομές στις οποίες τους φιλοξενούν εμφάνισαν σοβαρά προβλήματα στη θέρμανση και την ύδρευση. Το πρόβλημα, όμως, ήταν ότι και στα ξενοδοχεία που ήταν κλειστά είχαν δημιουργηθεί πρόβλημα, οπότε αντιλαμβάνεστε πόσο πιεστικές ήταν οι καταστάσεις.
Φυσικά κι εμείς οι πολίτες έχουμε ευθύνες. Μονώσαμε τους σωλήνες μας; Κάναμε συντήρηση στους λέβητές μας; Ξέραμε τι να κάνουμε σε περίπτωση κακοκαιρίας; Οι εγκαταστάτες των συστημάτων θέρμανσης έχουν επίσης ευθύνες. Ενημέρωσαν τους πολίτες πώς να διατηρήσουν τις σωληνώσεις τους; Έτσι, αφού περάσαμε ώρες στα μπαλκόνια μας να θερμαίνουμε τους σωλήνες με το πιστολάκι ή το αερόθερμο προκειμένου να ξεπαγώσει το νερό μέσα σε αυτούς, σήμερα η μισή Θεσσαλονίκη ψάχνει υδραυλικό.
Είναι διαφορετικό να αντιμετωπίζει κατάσταση έκτακτης ανάγκης ένα χωριό και διαφορετικό μια πόλη σαν τη Θεσσαλονίκη. Προσπάθησα να βρω εάν υπάρχει ένα περιφερειακό κέντρο επιχειρήσεων, που να συντονίζει όλες τις ενέργειες και όλους τους φορείς οι οποίοι μπορεί να εμπλέκονται ή να αντιμετωπίζουν προβλήματα. Δεν υπάρχει, δεν προβλέπεται από τη νομοθεσία. Η Πολιτική Προστασία στις Περιφέρειες διαθέτει ένα συντονιστικό όργανο που συνεδριάζει ελάχιστες φορές το χρόνο, αλλά δεν είναι επιχειρησιακό κέντρο. Δεν έχει τον ρόλο συντονισμού όλων των υπηρεσιών και των φορέων σε περιπτώσεις σαν αυτή τη θεομηνία.
Την ευθύνη, δηλαδή, για την ταλαιπωρία 1.500.000 ανθρώπων οι οποίοι ακόμη δεν έχουν δει όλες τις επιπτώσεις, δεν την έχει ουσιαστικά κανείς. Ας περιμένουμε να δούμε και το αποτέλεσμα της προκαταρκτικής εξέτασης που παράγγειλε η Εισαγγελία Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης κι ας δούμε πώς μπορούμε να προλάβουμε ανάλογες καταστάσεις στο μέλλον.
Το θέμα όμως είναι ότι όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι η χώρα έχει βαρέσει διάλυση. Σερνόμαστε όλοι σε μια πορεία στο τυχαίο, μέχρι να τρακάρουμε. Μετά, θα δούμε τι θα κάνουμε. Πάντως, διάσωση δεν έχουμε να περιμένουμε από κανέναν.
Χριστίνα Ταχιάου
