Υβρυδική η κατάσταση της παιδικής προστασίας στην Ελλάδα. Από 3 έως 18 έτη ο χρόνος καθυστέρησης αποκάλυψης παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης. Τι πρέπει να αλλάξει άμεσα
Για ένα παιδί η απουσία ψυχοσυναισθηματικής φροντίδας δεν αποτελεί ψυχολογικό ζήτημα, ή κάτι που εξετάζει αποκλειστικά η επιστήμη της ψυχιατρικής. Η απουσία ψυχοσυναισθηματικής φροντίδας οδηγεί σε δυσλειτουργία της υγείας του παιδιού βιολογικά και στον ψυχισμό του, ανακόπτεται, αλλοιώνεται ή διαστρέφεται η διαδικασία ανάπτυξής του, αλληλεπιδρώντας με το περιβάλλον του φθείρεται η ποιότητα ζωής όχι μόνο του ίδιου, αλλά και των κοινωνικών ομάδων που συμμετέχει, το οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον.
Το συγκεκριμένο στοιχείο διαφεύγει συχνά της αντίληψης ανθρώπων που φροντίζουν παιδιά, επισήμανε ο Αλέξιος Λάππας, ψυχίατρος παιδιών και εφήβων, υπεύθυνος του Ελληνικού Παιδικού Χωριού στο Φίλυρο και του Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας «Προς Όψη» μιλώντας στην επιστημονική ημερίδα “Παιδική Προστασία και Δικαιώματα Παιδιού”, που άρχισε χθες στη Θεσσαλονίκη και συνεχίζεται σήμερα, από τον Τομέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Μέσα από τον διαγενεακό κύκλο της κακοποίησης και της βίας γεννιούνται οι προϋποθέσεις για την εκδήλωση στις επόμενες γενιές αντίστοιχων προβλημάτων και έτσι όταν κληθεί το σημερινό παιδί να ανταπεξέλθει ως ενήλικας πολίτης, γονέας ή φροντιστής θα ανανεώσει και στα δικά του παιδιά αυτές τις εμπειρίες, τόνισε ο κ. Λάππας.
Ένα στα τρία παιδιά που φροντίζονται μαζικά θα περάσουν τμήμα της ζωής τους από το σωφρονιστικό σύστημα. Αντίστροφα όσον αφορά τους έγκλειστους σε σωφρονιστικά ιδρύματα η συντριπτική πλειοψηφία έχει εμπειρία παιδικής παραμέλησης ή παιδικής κακοποίησης, ανέφερε.
Επιστήμονες και εκπρόσωποι φορέων που δραστηριοποιούνται στην παιδική προστασία, τα δικαιώματα του παιδιού, την προαγωγή της εκπαίδευσης, την προσβασιμότητα και την αξιοποίηση της τέχνης και την κοινωνικοποίηση παιδιών και εφήβων, οι οποίοι συμμετέχουν στην επιστημονική διημερίδα, είναι εκείνοι, που όπως επισήμανε, “μέσα από την έμπνευση και τη δημιουργικότητα μοχθούν καθημερινά για τη θεραπεία του παιδικού πόνου και την επανανοηματοδότηση της ζωής των παιδιών”.
Χαρακτηρίζοντας υβριδική την κατάσταση της παιδικής προστασίας στην Ελλάδα, τόνισε ότι αν και είναι ευνομούμενο κράτος, η απουσία χρηματοδότησης, ή άλλοτε η απουσία επαρκούς ή κατάλληλης, στοιχειώδους στελέχωσης απενεργοποιεί συχνά την εμπιστοσύνη των ίδιων των εργαζομένων στην παιδική προστασία λειτουργών.
Ο εργαζόμενος στην παιδική προστασία στην Ελλάδα καθημερινά θα σχοινοβατήσει ανάμεσα στο θεσμοθετημένο, αλλά μη εφαρμοσμένο ή μη εφαρμόσιμο για κάποιους λόγους και την εμπειρική διεκπεραίωση. Είναι πολύ λεπτή γραμμή, ο καθένας καλείται να αποφασίσει ανάμεσα στη δυνατότητα να ενεργοποιηθεί ο νόμος και τη συνεργασία που θα διασώσει το παιδί από ένα περιβάλλον κινδύνου, εξήγησε.
Τόνισε ακόμη ότι μία παράδοξη παρατήρηση της UNICEF διαπιστώνει ότι σε ολόκληρο τον πλανήτη τα παιδιά είναι η κοινωνική ομάδα που λαμβάνει τις μικρότερες επιχορηγήσεις, καθυστερεί η εφαρμογή νέων νομοσχεδίων βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσής τους και έχουν ταυτόχρονα τη δυσκολότερη πρόσβαση σε υπηρεσίες και ποιότητα υπηρεσιών. “Ο λόγος είναι παράδοξος και αυτός δεν έχουν φωνή, ψήφο, δεν έχουν άμεση πρόσβαση στη λήψη αποφάσεων, δεν έχουν άμεση πρόσβαση στη διαδικασία αλλαγή της φροντίδας τους και όλα αυτά τα μεταφράζουν οι άνθρωποι που συμμετέχουν στην επιστημονική διημερίδα και μοιράζονται τις εμπειρίες τους” είπε.
Kαθυστέρηση στην αποκάλυψη παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης
Το 30-80% των παιδιών αρνείται να αποκαλύψει τη θυματοποίησή του, ο μέσος χρόνος καθυστέρησης στην αποκάλυψη κυμαίνεται από 3 έως 18 χρόνια, τόνισε η Σοφία Κουσίδου, αστυνόμος Α΄από το Τμήμα Προστασίας Ανηλίκων της Διεύθυνσης Ασφάλειας Θεσσαλονίκης, η οποία αναφέρθηκε στην παιδική σεξουαλική κακοποίηση και την αστυνομική προανακριτική προσέγγιση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, από τον Ιανουάριο του 2015 έως τον Οκτώβριο του 2017, το Τμήμα Προστασίας Ανηλίκων χειρίστηκε 200 υποθέσεις από απλά πλημμελήματα, προσβολές της γενετήσιας ελευθερίας, έως πολύ βαριά κακουργήματα.
Συνελήφθησαν 36 δράστες, 13 μετά από κατόπιν ενταλμάτων σύλληψης, ενώ οι υπόλοιπες συλλήψεις έγιναν στο πλαίσιο αυτόφωρης διαδικασίας. Μεταξύ των συλληφθέντων δράστες ήταν δέκα ανήλικοι. Οι 15 υποθέσεις αφορούσαν αδικήματα που τελέστηκαν σε κέντρα φιλοξενίας προσφύγων.
Περιπτώσεις με προανακριτικές δυσκολίες, όπως ανέφερε η κ. Κουσίδου είναι τα περιστατικά κακοποίησης μέσα σε σχολικό περιβάλλον, καθώς η αστυνομική έρευνα ανατρέχει αρκετά χρόνια πίσω, χάνεται η μυστικότητα, κοινολογείται το περιστατικό ανάμεσα στους γονείς και τους μαθητές και πολλές φορές οι μαθητές δεν είναι ακριβείς στις καταθέσεις, καθώς και η κακοποίηση σε βάρος παιδιών με ειδικές ανάγκες.
Στο πρωτόκολλο διαχείρισης διαδικασίας αφαίρεσης της επιμέλειας παραμελημένων και κακοποιημένων παιδιών στόχος του οποίου είναι ελαχιστοποίηση της δευτερογενούς θυματοποίησης του αναφέρθηκε η Δήμητρα Τσιαδαρκλή, εισαγγελέας πρωτοδικών, προϊσταμένη του Τμήματος Ανηλίκων της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης.
Στην εφαρμογή του, όπως υπογράμμισε, είναι σημαντική η διεπιστημονική συνεργασία με τους ειδικούς της ψυχικής υγείας, τονίζοντας ότι στη Θεσσαλονίκη δεν υπάρχουν παιδιά εγκαταλειμμένα στα νοσοκομεία, καθώς μετά από έρευνες που διενεργήθηκαν σε 19 τέτοιες περιπτώσεις, τα 16 παιδιά επέστρεψαν στο σπίτι τους.
«Στοχεύουμε σήμερα και φιλοδοξούμε μέσα από τον κύκλο εργασιών της διημερίδας και με μια ολιστική θέαση και προσέγγιση του θεσμικού πλαισίου, των φορέων, των οργανισμών και των ιδρυμάτων, των επιστημόνων, των ενεργειών, των δράσεων και των πρωτοβουλιών που αφορούν και αποσκοπούν στην προάσπιση και προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού, να παντρέψουμε θέσεις και απόψεις, να ενημερώσουμε και να ενημερωθούμε, να προτείνουμε αλλά και να προβληματιστούμε» τόνισε ο τομεάρχης Κοινωνικής Αλληλεγγύης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Δημήτρης Ασλανίδης.
Τα συμπεράσματα που θα εξαχθούν, όπως υπογράμμισε, θα αποτελέσουν κινητήριο μοχλό και εφαλτήριο γα περαιτέρω δραστηριοποίηση, για δημιουργική συνέργεια όλων των φορέων, που θα ανοίξει ομπρέλα προστασίας, που θα προωθήσει την ενημέρωση, που θα πιέσει για εφαρμογή του νομικού πλαισίου και θα παράσχει καταφύγιο και θα σώσει παιδικές ψυχές.
Στο έργο του συλλόγου κοινωνικής πρωτοβουλίας, “Πρωτοβουλία για το Παιδί” με έδρα τη Βέροια, ο οποίος προστατεύει και φροντίζει παιδιά σε ανάγκη και σε κίνδυνο (ορφανά, παραμελημένα, κακοποιημένα και εγκαταλειμμένα παιδιά) μέχρι την οριστική τους αποκατάσταση, αναφέρθηκε πρόεδρος του, Αριστοτέλης Σιδηρόπουλος.
Η “Πρωτοβουλία για το Παιδί” αναπτύσσει δράσεις ενημέρωσης, πρόληψης και καταπολέμησης της ενδοοικογενειακής βίας, εργάζεται στη θεραπεία του τραύματος των παιδιών-θυμάτων, καλλιεργεί ένα οικογενειακό μοντέλο λειτουργίας και επενδύει στο επιστημονικό προσωπικό της, διευκρίνισε.
Ο Σύλλογος προωθεί προγράμματα επιστημονικών και μορφωτικών ανταλλαγών με οργανώσεις από το εξωτερικό, όπως το National Child Advocacy Center, στο Χάντσβιλ στην Αλαμπάμα των ΗΠΑ και την Caritas / Kinderdorf του Μονάχου.
Στο Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας της Πρωτοβουλίας για το Παιδί που ιδρύθηκε τον Μάρτιο του 2010 βρίσκουν καταφύγιο και βοήθεια παιδιά 6-18 ετών από την Ημαθία, την Πιερία και την Πέλλα, από διαλυμένες ή δυσλειτουργικές οικογένειες, που βιώνουν παραμέληση ή και κακοποίηση.
Από τον Φεβρουάριο του 2019 λειτουργεί η Στέγη Ημιαυτόνομης Διαβίωσης Νέων και Εφήβων ηλικίας 16-22 ετών, που προέρχονται από δυσλειτουργικές οικογένειες ή φιλοξενούνται σε δομές κλειστής φιλοξενίας.
Επίσης, η Πρωτοβουλία για το Παιδί έχει δημιουργήσει το Κέντρο Θεραπείας Τραύματος της Βέροιας και τον τηλεφωνικό αριθμό αναφοράς 2331023700.
