Μέσα σε ένα δυστοπικό περιβάλλον που μόνο η παροχή κρατικής ρευστότητας μπορεί να το αμβλύνει υπάρχουν και οι χιλιάδες μικρές ιστορίες, τα προσωπικά δράματα εργαζομένων που δεν ξέρουν αν θα έχουν ένα ευρώ στην τσέπη μετά το τέλος του Απριλίου, αφού ήδη μετρούν 45 μέρες αναγκαστικής αεργίας.
Το γκρίζο λοιπόν μοτίβο της επόμενης ημέρας σκιαγραφούν οι εκπρόσωποι των παραγωγικών φορέων. Κοινή συνισταμένη του προέδρου της Γενικής Συνομοσπονδίας Επιχειρήσεων Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) Γιώργου Καββαθά και του προέδρου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ) Κωνσταντίνου Μίχαλου αποτελεί η αδυναμία επαναλειτουργίας πολλών επιχειρήσεων εξαιτίας συσσωρευμένων ζημιών που συνδυάζονται με έλλειψη ρευστότητας. Ολο αυτό επιτείνεται από τα ελλιπή και ανεφάρμοστα κυβερνητικά μέτρα.
Σύμφωνα με τις περιγραφές των δύο θεσμικών εκπροσώπων της αγοράς, τα εξαγγελθέντα χρηματοδοτικά εργαλεία παραμένουν σε επίπεδο διατυπώσεων χωρίς πλαίσιο εφαρμογής. Το γεγονός αυτό αγγίζει και την «πολυδιαφημισμένη» επιστρεπτέα προκαταβολή, η οποία φαίνεται να αποτελεί ένα ακόμη επικοινωνιακό αμπαλάζ της κυβέρνησης. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, αν το ποσό της επιστρεπτέας προκαταβολής μοιραστεί ισομερώς, τότε οι επιχειρήσεις της πραγματικής οικονομίας θα λάβουν ως δήθεν ενίσχυση το ποσό των 3.000 ευρώ, το οποίο είναι σαφώς ψίχουλα σε σχέση με τις πραγματικές ζημιές.
Μελανό σημείο στο οδοιπορικό δηλώσεων του Documento η στάση του προέδρου της ΕΣΕΕ Γιώργου Καρανίκα, ο οποίος αντί απαντήσεων στα προφορικά και γραπτά ερωτήματά μας παρέθεσε προφάσεις αδυναμίας απάντησης. Ο Γ. Καρανίκας έχει κάθε δικαίωμα να είναι μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας της ΝΔ, αρκεί η κομματική του ιδιότητα να μην αναιρεί τη θεσμική υποχρέωση εκπροσώπησης όσων τον εξέλεξαν. Άλλωστε η κατάσταση δεν αποκρύβεται επειδή εκείνος κρύβεται…
Οι εργαζόμενοι και επιχειρηματίες πάντως ζουν τη δική τους αγωνία. Όσοι εργάζονται στον επισιτισμό, οι οποίοι σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία προσεγγίζουν τις 500.000, βρίσκονται στον αέρα. Κυριαρχεί η λαίλαπα της επερχόμενης ανεργίας και της αλλαγής των εργασιακών σχέσεων. Παράλληλα, επιχειρηματίες, ιδιοκτήτες μικρών καταστημάτων, εστιατορίων, κομμωτηρίων κ.ά. αναζητούν τρόπους για να αποφύγουν το λουκέτο.
«100.000 λουκέτα και 250.000 απολύσεις»
«Κάθε μήνας που η επιχειρηματική κοινότητα παραμένει άπρακτη ισοδυναμεί με δύο ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ» σημειώνει ο Κων. Μίχαλος σχετικά με το μέγεθος του πλήγματος, ενώ προβλέπει ύφεση από 10% έως 12%.
Ο Γ. Καββαθάς από την άλλη παραθέτει τα δυσοίωνα στοιχεία της έκτακτης έρευνας του Ινστιτούτου της ΓΣΕΒΕΕ:
• 7 στις 10 επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρευστότητας.
• 7 στις 10 ανοικτές επιχειρήσεις έχουν αισθητή μείωση του κύκλου εργασιών.
• 9 στις 10 ζητούν παράταση της προστασίας της πρώτης κατοικίας.
• 1 στις 7 λέει ότι δεν ξέρει αν θα ανοίξει το επόμενο διάστημα.
«Αυτό μας δίνει μια προβολή για κλείσιμο 100.000 επιχειρήσεων και απώλεια περίπου 250.000 θέσεων εργασίας» τονίζει o πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ.
Τα ανεφάρμοστα μέτρα και η φούσκα των 19 δισ.
Ως προς τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων που έχουν ανακοινωθεί εδώ και εβδομάδες, ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ τονίζει ότι είναι ανεφάρμοστα εξαιτίας του ακαθόριστου πλαισίου, χαρακτηρίζοντας παράλληλα γενικόλογες τις κυβερνητικές εξαγγελίες. «Δεν μπορεί να κατηγορήσει κάποιος την κυβέρνηση ότι σε πολιτικό επίπεδο δεν παίρνει αποφάσεις, όμως τα 19 από τα 24 δισ. ευρώ που λέει ότι έχει πάρει είναι σκέψη και όχι εφαρμογή. Τα μέτρα χάνονται από την αναποτελεσματική εφαρμογή τους. Επιπλέον, παρουσιάζονται και γραφειοκρατικά ζητήματα. Για παράδειγμα είναι αδύνατη η ανάκληση της αναστολής συμβάσεων για μια επιχείρηση που θέλει να επαναλειτουργήσει άμεσα και αυτό γιατί δεν έχει ανοίξει η πλατφόρμα» υποστηρίζει και συνεχίζει: «Γι’ αυτό εμείς, όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ, μιλάμε για εμπροσθοβαρή μέτρα. Δεν είναι ταύτιση ή κάποιου είδους προσυνεννόηση με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζεται μόνο με ρευστότητα, κάτι που έγινε στις ΗΠΑ, στη Γερμανία, στο Βέλγιο, στην Ελβετία κ.ο.κ.».
«Να μη συμψηφιστεί ο δανεισμός»
Από την πλευρά του ο Κων. Μίχαλος επισημαίνει ότι η επικείμενη αδυναμία επαναλειτουργίας πολλών επιχειρήσεων προκάλεσε την παρέμβαση του ΕΒΕΑ, με αποδέκτες τους Χρήστο Σταϊκούρα και Αδωνη Γεωργιάδη, σε ό,τι αφορά την τραπεζική χρηματοδότηση των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί. «Τα δάνεια δεν πρέπει να χορηγηθούν στις “κόκκινες” επιχειρήσεις. Πρέπει να έχουν την ανέγκλητη εγγύηση του δημοσίου τουλάχιστον για το 80% του χορηγούμενου κεφαλαίου. Προς εξυπηρέτηση των επιχειρήσεων, τα εγγυημένα δάνεια δεν θα πρέπει να συμψηφιστούν με τη δανειακή κατάσταση των επιχειρήσεων. Το επιτόκιο θα πρέπει να κινηθεί στο πλαίσιο του Euribor, στην ουσία άτοκο και διάρκειας 120 μηνών» λέει και συμπληρώνει ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ: «Εμείς λοιπόν έχουμε ζητήσει να μπορεί να χρηματοδοτηθεί η επιχείρηση μέχρι το 25% του συνολικού τζίρου της βάσει του υπολογισμού της προηγούμενης χρονιάς. Δηλαδή αν έκανες 2 εκατ. ευρώ τζίρο και αυτό αποτυπώνεται στον ισολογισμό, θα μπορείς να λάβεις και ένα προνομιακό δάνειο με χαμηλό επιτόκιο μέχρι 250.000 ευρώ».
«Ούτε ευρώ από την επιστρεπτέα προκαταβολή»
Αναφορικά με την επιστρεπτέα προκαταβολή ο κ. Μίχαλος αναμένει τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης, ενώ ο κ. Καββαθάς δηλώνει: «Από την επιστρεπτέα δεν έχουμε δει… ευρώ. Απλώς γίνονται αιτήσεις. Κανείς δεν ξέρει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την εκταμίευσή της ούτε το επιτόκιο. Ταυτόχρονα μένουν αρκετές επιχειρήσεις εκτός επειδή δεν έχουν φορολογικά στοιχεία για το έτος 2018 αναφορικά με τον δευτερεύοντα ΚΑΔ».
Κύμα απολύσεων στον ορίζοντα
Το ορόσημο της 4ης Μαΐου μόνο ως φως στην άκρη του τούνελ δεν φαντάζει για τους εργαζόμενους και τους επιχειρηματίες. Κατά τον Γ. Καββαθά οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν έλλειψη κεφαλαίων κίνησης κι αν δεν δοθούν χρήματα, τότε πάρα πολλές απ’ αυτές δεν θα καταφέρουν να ανοίξουν. «Αν λειτουργήσουν, θα πέσουν πάνω σε τοίχο, γιατί θα πρέπει να καλύψουν τη ζημιά δύο μηνών αλλά και να επανατροφοδοτηθούν με πρώτες ύλες. Η επανατροφοδότηση θα γίνει με μετρητά, όχι με επιταγή ή επί πιστώσει, συν τα έξοδα ενοικίου» εξηγεί ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ και αναρωτιέται: «Αν ένα εμπορικό κατάστημα ή ένα εστιατόριο ανοίξει, πώς θα μπορέσει να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις έναντι των εργαζομένων όταν θα έχει μειωμένο κύκλο εργασιών; Εάν μια επιχείρηση έχει πέντε εργαζόμενους και χρειάζεται δύο, πώς θα πληρωθούν οι υπόλοιποι τρεις; Θα συνεχίσει να τους πληρώνει η πολιτεία; Θα συνεχίσει να πληρώνει 530 ευρώ ανά μήνα; Θα καλύπτει τις ασφαλιστικές εισφορές και το υπόλοιπο μη μισθολογικό κόστος;».
Οσον αφορά το ενδεχόμενο επιχειρηματίες να προτιμήσουν την οδό των απολύσεων αφού τα μέτρα στήριξης κρίνονται ανεπαρκή, ο Γ. Καββαθάς απαντά ξεκάθαρα: «Θα γίνει εξ ανάγκης» και καταλήγει: «Ενδεχομένως να προκύψει ακόμη και αδυναμία αποζημίωσης των εργαζομένων».
Μεγάλες απώλειες στις εξαγωγές
Για τον Κων. Μίχαλο το πρόβλημα των έτσι και αλλιώς ελλειμματικών εξαγωγών θα μεγιστοποιηθεί αφού για τον ίδιο καθίσταται βέβαιο ότι οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις θα καταγράψουν απώλειες. Σχετικά με τον τουρισμό, διευκρινίζει την πρόταση που έχει καταθέσει ώστε να πάρει ανάσα η βαριά βιομηχανία της χώρας. «Είναι μια ολοκληρωμένη, ορθολογική και κοστολογημένη πρόταση για την επανεκκίνηση του τουρισμού, η οποία μπορεί να γίνει με Ελληνες τουρίστες και μέσω επιδοτήσεων που θα δίνονται με τη μορφή voucher». Εξηγεί λοιπόν ότι «ναι μεν τα μεγάλα ξενοδοχεία δεν θα λειτουργήσουν, τα μικρότερα όμως που είναι ως επί το πλείστον μικρομεσαίες επιχειρήσεις πρέπει οπωσδήποτε να τονωθούν με την ενίσχυση του ελληνικού τουρισμού, γιατί πάντα λέγαμε ότι ο καλύτερος τουρίστας είναι ο Ελληνας. Ας το αποδείξουμε τώρα, διότι παρά το γεγονός ότι ο τουρισμός αποτελεί το 30% του συνολικού εθνικού ΑΕΠ, εάν αυτό τεθεί υπό το πρίσμα των τοπικών κοινωνιών, τότε θα δούμε ότι για την Κέρκυρα, την Κεφαλονιά, την Πάρο, τη Σαντορίνη, τη Ρόδο, την Κω και την Κρήτη είναι το 85-90% του τοπικού ΑΕΠ. Αν αφήσουμε αυτές τις περιοχές στο έλεος του Θεού, πού θα βρεθούν οι τοπικές κοινωνίες το φθινόπωρο; Αυτές οι τοπικές τουριστικές επιχειρήσεις δέχτηκαν πρόσφατα και το μεγάλο πλήγμα από την πτώχευση της Thomas Cook».
«Βουλγαροποίηση» ή κρατικές επενδύσεις;
Σε σχέση με το σενάριο που θέλει τον ΣΕΒ και λοιπούς νεοφιλελεύθερους κύκλους να οραματίζονται την προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας σε δεδομένα Βουλγαρίας επ’ ευκαιρία της πανδημίας, ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ ξεκαθαρίζει ότι οι προτάσεις του Συνδέσμου Βιομηχάνων μόνο λύση δεν αποτελούν. «Το λέω διαχρονικά: “Φτωχοί καταναλωτές συνεπάγεται φτωχές επιχειρήσεις”» υποστηρίζει, ενώ ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ κρίνει πως η συγκυρία απαιτεί αλλαγή της οικονομικής πολιτικής και στροφή προς το κεϊνσιανό μοντέλο, το οποίο θέτει σε προτεραιότητα τις δημόσιες επενδύσεις με παράλληλη ενίσχυση των κοινωνικών παροχών στους εργαζόμενους. «Ενδεχομένως να υπάρξει και η ανάγκη κρατικοποίησης συγκεκριμένων εταιρειών. Οταν βλέπουμε, δηλαδή, ότι η φιλελεύθερη κατά τ’ άλλα Αυστρία προτίθεται να προχωρήσει στην κρατικοποίηση της Austrian Airlines πριν από τη λήξη του συναγερμού και το ίδιο ψιθυρίζουν οι Γάλλοι για την Air France όπως επίσης και οι Γερμανοί για τη Lufthansa, ενδεχομένως να υπάρξει απέξω προς τα μέσα μια νέα πολιτική η οποία είναι επιβεβλημένη» καταλήγει.
Πρωταγωνιστές στο δράμα της επερχόμενης κρίσης
Στον πυρήνα της κρίσης δεν είναι άλλοι από τους εργαζόμενους στον επισιτισμό. Σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι βρίσκονται επί ξύλου κρεμάμενοι. Ο Λάμπης και η Αγγελίνα εργάζονται σε καταστήματα επισιτισμού στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας. Αμφότεροι χωρίς εργασία τον τελευταίο μήνα. Δεν έχουν καμιά ενημέρωση για το αν θα επιστρέψουν μετά την άρση των περιορισμών. «Ο εργοδότης μου φοβάται ότι δεν θα καταφέρει ν’ ανοίξει» λέει ο Λάμπης, προσθέτοντας ότι σε κάθε περίπτωση είναι άγνωστο αν θα παραμείνουν οι δέκα διανομείς φαγητού που εργάζονταν μέχρι πριν από περίπου έναν μήνα. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται η Αγγελίνα. Σερβιτόρα σε γνωστό εστιατόριο της περιοχής του Μοναστηρακίου, η 25άχρονη επισημαίνει τον κίνδυνο απολύσεων. Το κατάστημα στο οποίο εργάζεται βασίζει το μεγαλύτερο μέρος του τζίρου του σε τουρίστες, οπότε τα πράγματα δυσχεραίνουν. «Δεν ξέρω αν κάποιοι θα απολυθούν. Το μαγαζί θα έχει εκ των πραγμάτων λιγότερα έσοδα» εξηγεί εμφανώς αγχωμένη.
Προ της κοινωνικής έκρηξης
Τα λεγόμενα των δύο νέων επιβεβαιώνει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στον Επισιτισμό και Τουρισμό Γιώργος Χότζογλου. «Στον επισιτισμό σχεδόν το 100% είναι άνεργο» εξηγεί, επισημαίνοντας τον κίνδυνο απολύσεων και βέβαια το ενδεχόμενο αλλαγής των εργασιακών σχέσεων, ασφαλώς όχι προς όφελος των εργαζομένων. «Εχουμε υπογράψει μια κλαδική σύμβαση εργασίας από τις 12 Δεκεμβρίου 2019» λέει. «Από τότε μέχρι σήμερα ο υπουργός δεν την έχει κηρύξει γενικώς υποχρεωτική. Εχουμε καταθέσει ό,τι στοιχεία ζητήθηκαν και περιμένουμε. Αν δεν υπάρξει ενιαίο πλαίσιο για όλους, θ’ αρχίσει η ανθρωποφαγία. Και επειδή ο κλάδος μας είναι πρωταθλητής στη μαύρη εργασία, αντιλαμβάνεστε τι θα γίνει την επόμενη μέρα. Για μας ο κ. Βρούτσης πρέπει να κηρύξει άμεσα την κλαδική σύμβαση υποχρεωτική, για να μπορούν οι συνάδελφοί μου να επιστρέψουν στην εργασία τους με σωστούς όρους» τονίζει.
«Ας μην ονειροβατούμε όμως» συνεχίζει ο κ. Χότζογλου. «Είναι γεγονός ότι την επόμενη ημέρα θα υπάρξουν απολύσεις. Θα δείτε απίστευτα πράγματα στον κλάδο και όσο δεν παρεμβαίνει η κυβέρνηση ώστε να προστατεύσει αυτούς τους εργαζόμενους πολύ φοβάμαι ότι θα βρεθούμε προ της κοινωνικής έκρηξης. Οι συνάδελφοί μου είναι κλεισμένοι μέσα στα σπίτια τους σχεδόν ενάμιση μήνα, χωρίς ένα ευρώ στην τσέπη τους. Οσοι εργαζόμενοι στον κλάδο βρίσκονται σε αναστολή είναι μειοψηφία. Οι περισσότεροι ήταν δηλωμένοι ότι εργάζονται δίωρα, τρίωρα ή τετράωρα παρότι εργάζονταν κανονικά. Οι άνθρωποι αυτοί δεν δικαιούνται απολύτως τίποτε. Πρακτικά για κάποιους δεν υπάρχει ούτε προοπτική να βρουν εργασία».
Η δυσχερής θέση των πολύ μικρών επιχειρήσεων
Ιδιοκτήτης κομμωτηρίου στα νότια προάστια της Αθήνας, ο Λεωνίδας Μ. απασχολεί οκτώ υπαλλήλους.
Όλοι σήμερα βρίσκονται σε αναστολή. Την ίδια στιγμή, κι ενώ τα έσοδά του τείνουν στο μηδέν, ο ίδιος καλείται να πληρώσει έξοδα που έχουν γίνει θηλιά στον λαιμό του. «Υπολογίζω ότι έχω χάσει 8.500 ευρώ χωρίς να έχω το παραμικρό έσοδο και μέχρι στιγμής έχω απολέσει σχεδόν το 19% του ετήσιου τζίρου μου» εξηγεί. «Δεν υπάρχει περίπτωση να ρεφάρουμε τα χαμένα. Ο κόσμος θα κουμπωθεί. Αυτό θα φέρει ανεργία» επισημαίνει.
Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζει ο Μιχάλης Δ., ιδιοκτήτης εστιατορίου στα Πετράλωνα στο οποίο δουλεύουν εννέα εργαζόμενοι. «Δεν θέλω να σκέφτομαι πώς θα είναι τα πράγματα όταν ανοίξουμε, δεν θέλω καν να μετράω πόσα χρωστάω. Δεν έχω να τα πληρώσω. Είμαστε δύο μήνες χωρίς έσοδα. Είναι τρομακτικό αυτό που συμβαίνει» λέει εμφανώς απογοητευμένος. «Θα μπουν πολλά λουκέτα. Τα μικρά και μεσαία μαγαζιά θα έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Αισθάνομαι ότι με κοροϊδεύουν όταν ουσιαστικά το μοναδικό μέτρο που έχουν λάβει είναι να δανειοδοτήσουν με μικρό επιτόκιο. Πώς μας βοηθάει αυτό; Εδώ δεν πήρα δάνεια για ν’ ανοίξω, θα πάρω τώρα; Μόνο και μόνο για να μη χρεωθεί η κυβέρνηση απολύσεις και κλειστά μαγαζιά γίνεται αυτό» καταλήγει.
Η Τζέλα Π. από την πλευρά της, ιδιοκτήτρια επιχείρησης μανικιούρ – πεντικιούρ, απασχολεί δύο εργαζόμενους και καλείται, εκτός των όσων χρωστά, να βρει χρήματα ενόψει του καλοκαιριού. Παρότι η επιχείρησή της πήγαινε καλά τα τελευταία χρόνια, η ίδια αγωνιά. «Ηδη έχουμε μπει μέσα και θα χαθούν επιπλέον χρήματα επειδή δεν μπορούμε να εξυπηρετούμε τον ίδιο αριθμό πελατών αφού πρέπει να απολύσουμε. Δεν σκέφτομαι να πάρω δάνειο. Δεν γνωρίζω αν θα έχω να το αποπληρώσω. Δεν πρόκειται να βοηθηθώ. Ενα επιπλέον χρέος είναι, το οποίο σε δεσμεύει να διατηρήσεις την επιχείρησή σου για τα επόμενα χρόνια, ασχέτως των συνθηκών».
«Παλεύω να μην κάνω απολύσεις»
Δυσοίωνο προβλέπεται το μέλλον για τους ιδιοκτήτες αλυσίδας επιχειρήσεων. Ο Σταύρος Σπάθης είναι πρόεδρος του επιμελητηρίου της Κεφαλονιάς και ιδιοκτήτης επτά καταστημάτων σε τρία νησιά του Ιονίου, στα οποία απασχολούνται 60 εργαζόμενοι. Ο ίδιος χαρακτηρίζει δραματική την κατάσταση. «Αφουγκράζομαι καθημερινά τα προβλήματα και την αγωνία εκατοντάδων επαγγελματιών, συναδέλφων μου και γι’ αυτό έχω στείλει σχετικές επιστολές στους αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η επόμενη ημέρα θα είναι δύσκολη. Πολλά από τα καταστήματα και τις επιχειρήσεις δεν θα ανοίξουν, με ό,τι αυτό σημαίνει για τους ιδιοκτήτες αλλά και τους εργαζόμενους. Η κυβέρνηση δεν πράττει σωστά και δεν ενισχύει όπως πρέπει τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους. Από το “μαξιλάρι” που πολύ σωστά δημιούργησε και άφησε στα ταμεία η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να δοθούν άμεσα χρήματα ως κεφάλαια κίνησης στους επαγγελματίες και να επιδοτηθούν οι μισθοί των εργαζομένων για όσο διάστημα χρειαστεί. Τα χρήματα αυτά πρέπει να δοθούν σε εκείνους που έχουν πραγματικά ανάγκη και “μάτωσαν” από την κρίση και όχι σε ασχέτους» τονίζει ο κ. Σπάθης.
