Οι σοσιαλιστές του Πέδρο Σάντσεθ, επέστρεψαν στην εξουσία στην Ισπανία μετά από μια εκλογική νίκη, ενώ για πρώτη φορά από το 1993 ξανακερδίζουν τη Γερουσία. Ο Αλέξης Τσίπρας πανηγύρισε την νίκη των σοσιαλιστών στην Ισπανία λέγοντας ότι μαζί με το Podemos και την Ενωμένη Αριστερά βάζουν “ανάχωμα” στην επικράτηση της δεξιάς.
Τώρα γιατί ο Έλληνας πρωθυπουργός πανηγυρίζει για τη νίκη των σοσιαλιστών δεν είναι ξεκάθαρο, εκτός κι αν νιώθει πλέον ότι το “αδερφό” του κόμμα στην Ισπανία, είναι πλέον οι Σοσιαλιστές του Πέδρο Σάντσεθ και όχι το Podemos του Πάμπλο Ιγγλέσιας.
Ωστόσο από το αποτέλεσμα των ισπανικών εκλογών μπορούμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα καταρχάς για την Ισπανία και κατ’ επέκταση για την Ευρώπη, αλλά και για την Ελλάδα.
Υπό την απειλή ακυβερνησίας η Ισπανία: Τα σενάρια και οι συμμαχίες μετά τις κάλπες
1. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα επικράτησε άνετα χωρίς φυσικά να έχει απόλυτη πλειοψηφία, αλλά και με ένα ποσοστό 28,7% το οποίο δεν δικαιολογεί αυτούς τους πανηγυρισμούς. Ωστόσο πρόκειται για μια νίκη καθαρή που σηματοδοτεί μία αλλαγή στις προτιμήσεις της εκλογικής βάσης της Ισπανίας. Ο Πέδρο Σάντσεθ κεφαλαιοποίησε τα μέτρα των τελευταίων μηνών, μεταξύ αυτών την αύξηση του κατώτατου μισθού, αλλά και τις αυξήσεις τόσο σε επιδόματα ανεργίας, όσο και σε συντάξεις, ξαναφέρνοντας το κόμμα του στην εξουσία.
Το γεγονός ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα βρίσκεται σήμερα έτοιμο να αναλάβει ξανά πρωτοβουλίες σχηματισμού κυβέρνησης και δεν ακολούθησε το δρόμο του ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα, οφείλεται στον πρώην πρωθυπουργό Χοσέ Θαπατέρο, ο οποίος το 2011 στην κρίσιμη στιγμή πριν ξεκινήσει η κρίση και η λιτότητα στην Ισπανία προκήρυξε πρόωρες εκλογές, τις έχασε και έτσι δεν στιγμάτισε το σοσιαλιστικό κόμμα με τις πολιτικές λιτότητας που ακολούθησαν.
2. Το Λαϊκό Κόμμα, η ισπανική παραδοσιακή δεξιά, κατέρρευσε εκλογικά πληρώνοντας το τίμημα της πολιτικής λιτότητας, της σκληρότητας με την οποία αντιμετώπισε κοινωνικά ζητήματα (ποιος μπορεί να ξεχάσει τις εξώσεις και το ξύλο στις διαδηλώσεις;) αλλά και μία σειρά σκανδάλων που συγκλόνισαν την ισπανική κοινή γνώμη τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για την απόλυτη καταδίκη του εκλογικού σώματος της Ισπανίας προς το Λαϊκό, Κόμμα, αλλά προσοχή, όχι συνολικά προς τη Δεξιά.
Το Λαϊκό Κόμμα “έπαιξε” με την ακροδεξιά και προκειμένου να μην δυσαρεστήσει ένα κομμάτι των ψηφοφόρων του, πέτυχε ακριβώς το αντίθετο. Να ωθήσει παραδοσιακά συντηρητικούς ψηφοφόρους, από το κομμάτι που λέμε παλιά σκληρή Δεξιά, προς το νέο ακροδεξιό, Vox το οποίο μπαίνει στη Βουλή με 24 έδρες και ποσοστό πάνω από 10%.
3. Το κόμμα των Ciudadanos αυξάνει τις δυνάμεις του και φτάνει κοντά στο 16% και πλέον φαντάζει ως ο διάδοχος της δεξιάς στην Ισπανία. Mε εκσυγχρονιστικό, φιλελεύθερο προφίλ έρχεται να εκφράσει τη σοβαρή Δεξιά της ελεύθερης αγοράς και των νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων, καθαρή από σκάνδαλα.
Πολύ σύντομα θα γίνουμε μάρτυρες μίας μάχης στη δεξιά “πολυκατοικία” της Ισπανίας για το ποιος θα επικρατήσει. Με τη σημαντική του αυτή επιτυχία το κόμμα των Ciudadanos γίνεται ο πραγματικός ρυθμιστής της πολιτικής κατάστασης στην Ισπανία, παρά το γεγονός ότι μέχρι τώρα λέει πως δεν θα συνεργαστεί με τους Σοσιαλιστές. Αυτό μένει να το δούμε.
4. Η συμμαχία Ενωμένη Αριστερά Podemos, το αδερφό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν τα πήγε και τόσο καλά χάνοντας σχεδόν 30 έδρες και υποχωρώντας στην τέταρτη θέση με 14%.
Η συμμαχία Ενωμένης Αριστεράς – Podemos πλήρωσε τη διφορούμενη πολιτική της και δεν κατάφερε να αποτινάξει από πάνω της την ετικέτα της “πατερίτσας των Σοσιαλιστών”. Πλήρωσε επίσης την πολιτική της στο θέμα της Καταλονίας.
5. Tο ακροδεξιό VOX είναι μεγάλος κερδισμένος μπαίνοντας στη Βουλή με σχεδόν 10%. Μετά από 40 χρόνια, “τα εγγόνια του Φράνκο” έρχονται ξανά να παίξουν ρόλο στην ισπανική πολιτική σκηνή. Μέχρι πρόσφατα “τα παιδιά και τα εγγόνια” του Φράνκο ήταν ενσωματωμένα στο Λαϊκό Κόμμα, στην παραδοσιακή ισπανική Δεξιά. Πλέον η Ακροδεξιά στην Ισπανία κατανοεί ότι έχει τις δυνάμεις να παίξει μόνη της στο πολιτικό σκηνικό και αφήνει προς το παρόν στη Δεξιά πολυκατοικία το Λαϊκό Κόμμα και τους Ciudadanos να “σφαχτούν” μεταξύ τους.
6. Το τελευταίο συμπέρασμα το οποίο μπορούμε να βγάλουμε και το οποίο μπορεί να μας πει πολλά για το πώς βλέπει το εκλογικό σώμα την Ισπανία στα επόμενα χρόνια, είναι η τρομερή πόλωση που υπήρξε σε επίπεδο εθνικό -περιφερειακό. Τα εθνικά και εθνικιστικά κόμματα των Περιφερειών αύξησαν τη δύναμή τους από 25 έδρες που είχαν στις προηγούμενες εκλογές σε 38. Και ένα ακόμη αποτέλεσμα που έχει σχέση με αυτό που μόλις αναφέραμε, είναι ότι στην Καταλονία τα κόμματα που είναι υπέρ της ανεξαρτησίας πήραν ένα ποσοστό ρεκόρ, το οποίο εκφράζει κατά κάποιο τρόπο την απειλή που ένιωσαν οι Καταλανοί από τα τρία δεξιά κόμματα.
Η νίκη των σοσιαλιστών στην Ισπανία ήταν κατά κάποιον τρόπο αναμενόμενη, αλλά αυτό που κάνει μεγαλύτερη εντύπωση και αξίζει ερμηνείας είναι η κατάρρευση της δεξιάς η οποία δεν μπορεί μόνο να αποδοθεί στο πολιτικό κόστος που υπέστη κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής της στα χρόνια της κρίσης.
Οι τρεις βασικοί λόγοι για τους οποίους καταποντίστηκε η παραδοσιακή Δεξιά στην Ισπανία είναι πρώτον γιατί στην ουσία η Δεξιά κατέβηκε με τρία κόμματα στις εκλογές, δεύτερον γιατί το Λαϊκό Κόμμα εγκατέλειψε τους κεντρώους ψηφοφόρους του και παραδοσιακά ποτέ στην Ισπανία το Λαϊκό Κόμμα δεν έχει κερδίσει εκλογές χωρίς να έχει πάρει μαζί του την πλειοψηφία των κέντρων ψηφοφόρων και τρίτον γιατί το Λαϊκό Κόμμα αλλά και οι Ciudadanos – αν και σε μικρότερο βαθμό – προσπάθησαν να “χαϊδέψουν” τα αυτιά των ακροδεξιών. Σε αυτήν την περίπτωση από τη μια χάνεις μετριοπαθείς ψηφοφόρους και από την άλλη ο ακροδεξιός ψηφοφόρος προτιμάει να ψηφίσει το αυθεντικό ακροδεξιό κόμμα.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η νίκη των Σοσιαλιστών στην Ισπανία δεν σημαίνει και πολλά όπως δεν σήμαινε και πολλά η νίκη των Σοσιαλιστών στην Πορτογαλία.
Ισπανία και Πορτογαλία είναι δύο χώρες οι οποίες πέρασαν μέσα από την καρδιά της κρίσης και είναι λογικό και επόμενο ο κόσμος να στραφεί προς τα κόμματα που “κράτησαν δυνάμεις” σε εκείνη την περίοδο μένοντας στην αντιπολίτευση.
Ο σκληρός πυρήνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένει υπό τον έλεγχο της φιλελεύθερης Δεξιάς και γι’ αυτό το λόγο μπορούμε να πούμε ότι η νίκη των Σοσιαλιστών μόνο συμβολικό χαρακτήρα μπορεί να έχει για την υπόλοιπη Ευρώπη.
