Ο Φίλιππος Κ έτσι απλά, δεν χρειάζεται να γνωρίζετε καν ολόκληρο το επίθετο του, το επώνυμο αυτού του Ελληνα που αποτελεί στο χώρο του πολιτισμού την επιτομή του τι σημαίνει για μένα η υπογραφή Μade in Greece..
Με τον Φίλιππο Κ «ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες» είναι ίσως ο τίτλος που του ταιριάζει, αφού μιλώντας για πρώτη φορά μαζί του στο τηλέφωνο μου παρέθετε, χωρίς καμία απολύτως αλαζονεία ασφαλώς – καθώς πρόκειται για πραγματικότητα – πάνω από 10 μεγαλουπόλεις ή πρωτεύουσες του κόσμου, στις οποίες θα βρίσκεται τους επόμενους μήνες για να παρουσιάσει την καλλιτεχνική του δουλειά: video art .
Παρουσιάζει την δουλειά του και βραβεύεται! Σαρώνει συγκεκριμένα τα βραβεία, συγκεντρώνοντας την μία μετά τη άλλη πρωτιές, σε όποιο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου ή μικρού μήκους φίλμ και αν υποβάλει σε κριτική επιτροπή τα βίντεο του.
Ο Φίλιππος Κ έτσι απλά, δεν χρειάζεται να γνωρίζετε καν ολόκληρο το επίθετο του, το επώνυμο αυτού του Έλληνα που αποτελεί για μένα στο χώρο του πολιτισμού την επιτομή, του τι αποτελεί και σημαίνει για μένα η υπογραφή Μade in Greece.
Τον Φίλιππο τον γνωρίζουν μάλλον λίγοι Έλληνες, ίσως γιατί και εκείνος από την εποχή των σπουδών του και στη συνέχεια παρά την εστία του κάπου στην γειτονιά των Εξαρχείων, έγινε πολίτης του κόσμου.
Σαν δεύτερη πατρίδα του, η Ιαπωνία, τον αγκάλιασε, τον στήριξε και τον κράτησε κοντά της τα τελευταία αρκετά χρόνια.
Από την Φλωρεντία στην Νότια Κορέα, από εκεί στην Ινδιανάπολη για να επιστρέψει στην Αυστρία, να φύγει για την Σαγκάη να περάσει από το Τενεσί για να γυρίσει στο Βερολίνο, ενώ σειρά έχει η Εσθονία και το Λίβερπουλ , το Λονδίνο και η Ταϊβάν, oι Κάννες και το Μόναχο , η Βαρσοβία, το Παρίσι αλλά και η Νορβηγία το Χονγκ Κονγκ, η Ρώμη, το Λος Άντζελες η Στοκχόλμη….
Σας το είπα από την αρχή ο Φίλιππος Κ γράφει χιλιόμετρα, η δική του έκφραση είναι μια παγκόσμια έκφραση στην τέχνη και τον πολιτισμό όπως παγκόσμια είναι και τα γεγονότα που με μαεστρία «ζωγραφίζει» στα δυνατά μικροφίλμ του.
Θα μπορούσε να είναι συνάδελφος μου και όμως δεν έχει καμία σχέση με την τηλεοπτική δημοσιογραφία και το ρεπορτάζ .
Ωστόσο τα δημοσιογραφικά βίντεο είναι ο καμβάς και όχι η έμπνευση -θα δείτε παρακάτω τι απάντα στο τι είναι έμπνευση -γα να δημιουργήσει την δική του «μαύρη» καλλιτεχνική δράση -αντίδραση στις εικόνες που βλέπει στην τηλεόραση και κυρίως στο διαδίκτυο.
Μαύρη γιατί αυτό είναι το χρώμα ή μη χρώμα με το οποίο εκφράζεται. Η απόλυτη έλλειψη άλλων χρωμάτων χαρακτηρίζει τα καλλιτεχνικά του video
Η απάντηση του στην βία που είναι τόσο εξαπλωμένη σε αυτά που παρακολουθούμε καθημερινά, είναι μαύρη.
Στην αρχή θορυβήθηκα, δεν καταλάβαινα, προβληματίστηκα «γιατί να τα βλέπει ολα μόνο μαύρα;», μετά ομως διαβάζοντας τις απαντήσεις του στις ερωτήσεις μου αλλά και αναζητώντας περισσότερο να τον κατανοήσω και στις απαντήσεις του σε άλλους δημοσιογράφους, κατέληξα ότι:
Όχι απλώς είναι δικαιολογημένο το μαύρο αλλά ίσως είναι και το μόνο χρώμα με το οποίο ένας καλλιτέχνης του δικού του διαμετρήματος μπορεί να χρωματίσει τις κατάμαυρες, βίαιες καθημερινές σκηνές που παρακολουθούμε, είτε αυτός είναι ο βίαιος θάνατος του George Floyd, είτε είναι η μία μετά την άλλη γυναικοκτονία, είτε είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία ή ένα πολλαπλό έγκλημα, ενα μακελειό μέσα σε ένα σχολείο της Αμερικής…
Ο Φίλιππος Κ μέσα από τα δικά του λόγια στις συνεντεύξεις του στο παρελθόν
”Από τα σχολικά μου χρόνια ζωγράφιζα, φωτογράφιζα και τραβούσα βίντεο. Πρόθεσή μου ήταν να ασχοληθώ με την τέχνη και ειδικά με τα λεγόμενα νέα μέσα. Τότε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 δεν υπήρχε Ίντερνετ έτσι ώστε να είναι εύκολη η πρόσβαση στο τι συμβαίνει στο εξωτερικό»
Δεν κινηματογραφώ τίποτα. Οι εικόνες που χρησιμοποιώ προέρχονται από την παγκόσμια ειδησεογραφία. Δεν υπάρχει τίποτα από ταινίες ή σίριαλ. Είναι γεγονότα που έχουν συμβεί στην πραγματικότητα.
Ζούμε σε έναν κόσμο βίας και αγριότητας. Δεν είναι αυτοσκοπός το θέμα της βίας. Στην ουσία είναι πολιτικά βίντεο. Όταν αφαιρεθούν κάποιες πληροφορίες, βλέπεις ότι το ίδιο πράγμα συμβαίνει πάντα
Δεν πιστεύω στην έμπνευση. Θεωρώ ότι είναι ερασιτεχνική διαδικασία. Δεν πιστεύω στον καλλιτέχνη που κοιτάει στο ταβάνι και περιμένει να του έρθει έμπνευση. Ζω και κινούμαι μέσα σε μια κοινωνία. Δέχομαι και βλέπω τις εικόνες που βλέπουμε όλοι μας και λειτουργώ ανάποδα.
Μου έχει κάνει εντύπωση η απάθεια του θεατή απέναντι στην εικόνα. Κάποτε η περιβόητη εικόνα με το γυμνό κορίτσι στη Χιροσίμα που τρέχει, μπορούσε να παγώσει τον χρόνο, επειδή ερχόταν με το σταγονόμετρο.
Δεν θα μπορούσα να ζωγραφίζω λουλούδια, δεν είναι ο κόσμος που βλέπω γύρω μου
Είναι ελαττωματική η σχέση μου με τη σύγχρονη Ελλάδα, τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό και την κοινωνία. Αυτό θα το έλεγα ακόμη κι αν ζούσαμε την εποχή του οικονομικού θαύματος, το 2004.
Αφαιρώ το χρώμα επειδή λειτουργεί ως αναγνωριστικό. Επίσης «σβήνω» τις πληροφορίες που προσδιορίζουν ταυτότητα, όπως οι πινακίδες. Προσπαθώ ακόμα, όσο είναι δυνατόν, να εξαφανίσω το φύλο και τη φυλή των ατόμων. Εν κατακλείδι, τα στοιχεία που δίνουν απαντήσεις στα ερωτήματα: ποιος, πού, πότε και γιατί.
Δεν διηγούμαι ιστορίες, αλλά μεταφέρω σκέψεις σε σύντομους χρόνους. Στο έργο μου δεν είναι αφηγηματική η δουλειά μου επειδή ενέχει τις διαστάσεις της αρχής, της μέσης και του τέλους,
Δύο καμεραμέν ξεψυχούν ακαριαία όταν τους διαπερνά μια σφαίρα. Όμως η κάμερα συνεχίζει να βιντεοσκοπεί. Από το οπτικοακουστικό υλικό έχω αφαιρέσει όλα τα στοιχεία που προσδιορίζουν τόπο και χρόνο και έχω συγχρονίσει στη στιγμή που ακούγεται ο ήχος της φονικής βολής.
Σήμερα δύναται ο καθένας να εκθέτει και να υπάρχει σε όλη την υφήλιο επειδή ο κόσμος άνοιξε. Μέσω του Ίντερνετ ενημερώνομαι για τους διαγωνισμούς, τους αξιολογώ και στέλνω το έργο μου.
Με ενοχλούν πάρα πολύ τα έργα τέχνης και οι καλλιτέχνες που προπαγανδίζουν ή κουνάνε το δάχτυλο γενικότερα. Ενας εικαστικός είναι πλέον πιο εύκολα αντιληπτός σες κοινωνίες που ποτέ δεν είχε επαφή.
Πως απάντησε ο Φίλιππος Κ στις ερωτήσεις στην Ειρήνη Νικολοπούλου
Φίλιππε είσαι η επιτομή του Eλληνα «απανταχού», του πολίτη του κόσμου και εκείνου του δυνατού brand που χαρακτηρίζουμε ως made in Greece; Ποια είναι τα ελληνικά στοιχεία που με την ψυχή σου και την τέχνη σου, μεταφέρεις σε όλο τον πλανήτη;
Συνειδητά κανένα, ούτε νιώθω ότι εκπροσωπώ σε καμία περίπτωση την Ελλάδα. Νιώθω ότι μεταφέρω τις σκέψεις μου και τις ιδέες μου για τον κόσμο που ζω.
Μπορείς να προσδιορίσεις και να εκλαϊκεύσεις (θέτω την ερώτηση & νιώθω σαν να απευθύνομαι σε επιστήμονα) ποια είναι η καλλιτεχνική κατεύθυνση σου σε αυτά που παρουσιάζεις διεθνώς; Ποια ετικέτα θα έβαζες στον εαυτό σου;
Έχω τραγικές σχέσεις με τις ετικέτες. Bλέπω την τέχνη σαν μία μεταφορική κοινωνική παρατήρηση. Η δουλειά μου ερευνά τις διασυνδέσεις μεταξύ εικόνας και πληροφορίας. Η πληροφορία πίσω από μία εικόνα αλλάζει πολλές φορές το περιεχόμενο της ίδιας της εικόνας ή τον τρόπο που την προσεγγίζουμε και την αποκωδικοποιούμε.
Όταν από μία εικόνα αφαιρεθούν όλες οι πληροφορίες όπως ποιος, πού, πότε και γιατί, προκύπτουν νέες εικόνες. Εικόνες μετέωρες που προεκτείνονται πέρα από τη φυσική και προσωρινή καταγραφή του κινηματογραφικού φακού.
Έχω την αίσθηση ότι η Ιαπωνία είναι μία χώρα που σε επηρέασε βαθιά – πως ένας πολιτισμός τελείως διαφορετικός και με απόλυτα δική του ταυτότητα, αφήνει χώρο στην δημιουργικότητα ένός έλληνα Ευρωπαίου;
Χαρακτηριστικό κάθε μεγάλου πολιτισμού είναι στο να αφήνει χώρο σε διαφορετικούς δημιουργούς να εκφράζονται, νιώθω βέβαια ότι περισσότερα έχω πάρει από αυτόν τον πολιτισμό από ό,τι του έχω δώσει.
Γιατί τόσο άσπρο και μαύρο; που είναι το χρώμα; (Φίλιππε μπορεί να κάνω και λάθος αλλά μέσα στο site δεν μπόρεσα να δω κάτι με χρώμα οπότε συμπεραίνω ότι είναι η άποψή σου, το κόνσεπτ σου )
Ναι είναι, για αρκετούς λόγους, ο πρώτος είναι ότι ειδικά στην εικόνα του video το χρώμα έχει χρόνο, όταν βλέπουμε πλάνα στην τηλεόραση, μπορούμε να καταλάβουμε περίπου σε ποια δεκαετία έχει γυριστεί κάτι και επειδή το αρχικό υλικό που χρησιμοποιώ για τα έργα μου είναι αρχειακό υλικό και πολλές φορές από διαφορετικές δεκαετίες, μετατρέποντάς το σε μαυρόασπρο ο χρόνος γίνεται ουδέτερος και άχρονός.
Είσαι ο κατ’ εξοχήν καλλιτέχνης του Video art, αυτός ο οπτικοακουστικός σύγχρονος πίνακας ζωγραφικής και multimedia καλλιτεχνικής έκφρασης. Τι ακριβώς είναι για σένα, ποιο είναι το μέλλον αυτής της ειδικής κατηγορίας;
H video art είναι μια τεχνοτροπία ή απλά ένα ακόμα υλικό όπως η ζωγραφική η γλυπτική κτλ. Έχει ακριβώς το ίδιο μέλλον που έχει και η ίδια η τέχνη. Για μένα είναι ο συνδυασμός διαφορετικών μορφών τέχνης όπως η εικόνα, ο ήχος, η διήγηση, που είναι στοιχεία που συνυπάρχουν όλα μαζί σε αυτό το οπτικοακουστικό μέσο.
Τα έργα του ταξιδεύουν από την Ανατολή ως την Δύση, από το βορρά ως το νότο, σε όλες τις πρωτεύουσες και φιγουράρουν σε συλλογές μαικήνων του πλούτου και της τέχνης; Σε ποιους χώρους αισθάνθηκες ότι έχει σωστά τοποθετηθεί ένα έργο σου
Η δουλειά μου παρουσιάζεται και σε εκθεσιακούς χώρους αλλά και σε κινηματογραφικά φεστιβάλ, σίγουρα όμως ένας εκθεσιακός χώρος βοηθάει στην πιο σωστή παρουσίαση του έργου, αν και περισσότερο από το φυσικό του χώρο με ενδιαφέρει ο ζωτικός του χώρος στον οποίο παρουσιάζεται. Ζωτικό χώρο εννοώ το κοινό το οποίο θα έρθει σε επαφή με το έργο μου.
Αλλά η αλήθεια είναι ότι όταν ένα έργο φεύγει πλέον από τα χέρια μας, αποκτά μία δική του οντότητα που δεν μπορώ αλλά και δεν θέλω και να ελέγξω.
Η Ελλάδα γιατί έχει δυσκολία κατανόησης ενός καθολικά αναγνωρισμένου έργου σε όλο τον κόσμο, του δικού σου έργου για να το προβάλλει και να το αγαπήσει – είναι τόσο πρωτοποριακό που δεν έχουν τα κατάλληλα αντανακλαστικά οι Curators για να το αντιληφθούν;
Σε καμία περίπτωση, κάποια πράγματα είναι απολύτως συγκυριακά.
Πες μου ειλικρινά σε ενοχλεί να είσαι καταξιωμένος σε παγκόσμιο επίπεδο και η χώρα σου να σφυρίζει αδιάφορα;
Όχι καθόλου, ο καθένας κάνει τη δουλειά του και τις επιλογές του και τα υπόλοιπα είναι ιστορία.
Μπορείτε να μου απαριθμήσετε κάποια κομμάτια της κλασικής ή της σύγχρονης ελληνικής τέχνης που σας εμπνέουν;
Δεν μπορώ να πω συνειδητά ότι κάτι με έχει εμπνεύσει γιατί δεν πιστεύω στην έμπνευση και πάντα την έβρισκα μια ερασιτεχνική διαδικασία, ένας καλλιτέχνης ερευνάει κάποιες περιοχές και προκύπτουν κάποια έργα που είναι το αποτέλεσμα. Ένα στοιχείο το οποίο αργότερα συνειδητοποίησα είναι ότι υποσυνείδητα με έχει επηρεάσει το γεγονός ότι στις αρχαιοελληνικές μαρμάρινες αναπαραστάσεις και τα γλυπτά, τα χρώματα έχουνε πλέον φύγει και είναι μαυρόασπρα.
Σαν ο χρόνος να έχει καθαρίσει ή αφαιρέσει τα περιττά αφήνοντας μόνο την φόρμα και την ιδέα να κυριαρχεί και να επιβάλλεται.
Κοιτώντας την αρχαία Ελλάδα αυτό που έχει απομείνει σήμερα είναι ένας μαυρόασπρος κόσμος ακόμα και στα όποια αγγεία έχουμε, έχουν δύο χρώματα το πορτοκαλί και το μαύρο. Αυτή η απουσία του χρώματος, πάντα με γοήτευε και ίσως μεγαλώνοντας χωρίς να το συνειδητοποιώ αυτή μου η αγάπη για την έλλειψη του χρώματος, βγήκε υποσυνείδητα στη δουλειά μου.
Οι Ιάπωνες σας έδωσαν πολλές υποτροφίες, sτηρίζοντας την εξέλιξη σας – σκέφτεστε να επιστρέψετε εκεί ή να οργανώσετε τα επόμενα βήματά σας σε κάποια άλλη χώρα; ποια είναι εκείνη που σας τραβάει;
(κυρία Νικολόπουλου σε αυτή την ερώτηση δε θα σας απαντήσω γιατί είμαι ακόμα είμαι στην Ιαπωνία αυτή τη στιγμή βρίσκομαι στην Ελλάδα για την ανανέωση της βίζας μου με κάποιες καθυστερήσεις λόγω πανδημίας και θα ξαναγυρίσω, οπότε για την ώρα θεωρώ ότι ακόμα κάτοικώ στην Ιαπωνία).
Ένας τόσο ιδιαίτερος καλλιτέχνης σαν εσάς, σε τι περιβάλλον καθημερινότητας ζει;
Σίγουρα το περιβάλλον μου όπως και των περισσότερων ανθρώπων έχει αλλάξει πάρα πολύ τα τελευταία δύο χρόνια. Λόγω της πανδημίας σίγουρα είναι πιο μοναχικό σε ένα ήδη μοναχικό επάγγελμα, πιο μελαγχολικό έχοντας αρχίσει σιγά- σιγά να ξεχνάω πως ήταν η ζωή πριν από την πανδημία αλλά και χωρίς να μπορώ να συνηθίσω αυτή την νέα μεταλλαγμένη πραγματικότητα.
Από τις άλλες τέχνες ποιες είναι οι προτιμήσεις σας;
Επειδή το ανθρώπινο σώμα είναι αγωγός για την έκφραση των περισσότερων ιδεών μου και όχι το θέμα, σίγουρα το θέατρο, η performing art, ο χορός και ο κινηματογράφος έχουνε μία ιδιαίτερη θέση.
