Την ώρα που ο βρετανικός Guardian σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμά του τιτλοφορεί «Η στροφή της Τουρκίας στην απολυταρχία ολοκληρώθηκε», αντιπροσωπεία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος της Τουρκίας μετέβη στην έδρα του Ανωτάτου Εκλογικού Συμβουλίου προκειμένου να αντιπαραβάλει τις επίσημες αναφορές του κράτους με τις δικές της, από τους εκλογικούς αντιπροσώπους σε περισσότερα από 10.900 εκλογικά τμήματα σε όλη τη χώρα.
Αντιπροσωπεία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος της Τουρκίας μετέβη στην έδρα του Ανωτάτου Εκλογικού Συμβουλίου προκειμένου να αντιπαραβάλει τις επίσημες αναφορές του κράτους με τις δικές της, από τους εκλογικούς αντιπροσώπους σε πάνω από 10.900 εκλογικά τμήματα σε όλη τη χώρα
Κατά τους κύκλους της αντιπολίτευσης έχουν ήδη κατατεθεί γραπτώς από τους εκλογικούς αντιπροσώπους σε όλη τη χώρα αναφορές με βάσιμες υποψίες και όχι αποχρώσες ενδείξεις πως υπάρχει παράνομη καταμέτρηση τουλάχιστον 2,5 εκατομμυρίων ψηφοδελτίων.
Αν λάβουμε υπόψη ότι η τελική διαφορά μεταξύ του «ναι» και του «όχι» είναι μόλις κάτι περισσότερο από 1 εκατ. ψήφοι τότε κάποιος αντιλαμβάνεται ότι αν ευσταθούν οι καταγγελίες περί νοθείας τότε υφίσταται μείζον πολιτικό ζήτημα στην Τουρκία όσον αφορά τη νομιμοποίηση η του εκλογικού αποτελέσματος.
Στην έδρα του Ανωτάτου Εκλογικού Συμβουλίου στην Άγκυρα έχουν σπεύσει όλα τα διεθνή και τοπικά ΜΜΕ προκειμένου να καταγράψουν την επίσημη αντίδραση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης μετά την έξοδο των εκπροσώπων της από αυτόν τον ανώτατο εκλογικό θεσμό.
Ήδη από το πρωί της Δευτέρας η έκθεση των Παρατηρητών του Οργανισμού Ασφάλειας και Συνεργασίας στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) ήταν ένα ηχηρό ράπισμα ως προς τις διαδικασίες προεκλογικά αλλά και κατά τη διάρκεια της εκλογικής αναμέτρησης οι οποίες κατά τον ευρωπαϊκό αυτό θεσμό δεν συνάδουν με τα πρότυπα των ευρωπαϊκών χωρών.
Στις 14.30 μετά το μεσημέρι, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα θα καταθέσει επισήμως προσφυγή σχετικά με τα 2,5 εκατ. ψηφοδέλτια τα οποία φέρονται να είναι ασφράγιστα από τις τοπικές εκλογικές επιτροπές.
Αντιδράσεις εντός και εκτός Τουρκίας
Χιλιάδες διαδηλωτές -κυρίως νέοι- με πανό που έγραφαν «Το ΟΧΙ δεν τελείωσε» πλημμύρισαν τους δρόμους του Kadikoy, στην ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης, φωνάζοντας «Είμαστε δίπλα-δίπλα απέναντι στον φασισμό», ενώ το Εκλογικό Συμβούλιο βρίσκεται στο επίκεντρο των καταγγελιών της αντιπολίτευσης που ζητά την ακύρωση του δημοψηφίσματος.
H κατάσταση που έχει διαμορφωθεί πλέον στην Τουρκία, μετά το δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου, δημιουργεί νέο σκηνικό στις σχέσεις του τουρκικού κράτους με το διεθνές περιβάλλον.
Στο εσωτερικό της διχασμένης πολιτικά χώρας, οι χιλιάδες διαδηλωτές του «όχι» (που δεν πρόβαλαν τα φιμωμένα τουρκικά Μέσα) διαμαρτυρήθηκαν για το «βιασμένο» αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Την ίδια ώρα ο πρόεδρος Ερντογάν προειδοποίησε τους Ευρωπαίους «να γνωρίζουν τη θέση τους» και είπε πως «δεν πρόκειται να ακούσουμε τις πολιτικά προκατειλημμένες αναφορές που ετοιμάσατε», καλώντας τους διεθνείς παρατηρητές «να μην επεμβαίνουν».
«Η νοοτροπία σταυροφόρου της Δύσης και όσων την υπηρετούν στο εσωτερικό μάς επιτέθηκε, αλλά αντέξαμε και νικήσαμε», είπε ο Ερντογάν. Και έφτασε στο σημείο να υπαινιχθεί τη διενέργεια δημοψηφίσματος και για την συνέχιση της ενταξιακής πορείας προς την Ευρώπη.
Ωστόσο μόνον οι δηλώσεις του Ερντογάν για το ενδεχόμενο αποκατάστασης της θανατικής ποινής ήταν αρκετές για να προκαλέσουν νέες προειδοποιήσεις από τον ευρωπαϊκό χώρο.
Η δήλωση του Τούρκου προέδρου στις 17 Απριλίου, μετά την επιστροφή του στην Άγκυρα από την Κωνσταντινούπολη, ήταν ότι «θα ενέκρινε την επιστροφή της θανατικής ποινής – αν η Εθνοσυνέλευση περάσει τέτοιο νόμο για να τιμήσουμε τους μάρτυρές μας». Για να προσθέσει πως «να μου φέρουν παρόμοιο νόμο θα τον εγκρίνω. Αλλά αν δεν υπάρξει υποστήριξη (λόγω αντίδρασης της αντιπολίτευσης), τότε θα χρειασθεί νέο δημοψήφισμα».
«Παρόμοιο δημοψήφισμα για την επαναφορά της θανατικής ποινής θα σημάνει απομάκρυνση από τις ευρωπαϊκές αξίες», προειδοποίησε το γραφείο της Γαλλικής προεδρίας το οποίο επισήμανε επίσης ότι «σύμφωνα με τα στοιχεία του δημοψηφίσματος φάνηκε πως η τουρκική κοινωνία είναι διχασμένη και απαιτούνται βαθιές μεταρρυθμίσεις».
Ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (OSCE), που παρακολούθησε την διαδικασία, επέκρινε τις αλλαγές της νομοθεσίας που έγιναν την τελευταία στιγμή και σήμαναν «σημαντικές αλλαγές στα κριτήρια του αποτελέσματος».
Αλλά εκτός από την αντίθεση που προκάλεσε η αποδοχή ως έγκυρων των ασφράγιστων ψηφοδελτίων, επικρίθηκε και η γενικότερη «έλλειψη δημοκρατίας» λόγω του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης» που έδινε το δικαίωμα στην κυβέρνηση να περιορίζει το δικαίωμα συγκέντρωσης στους οπαδούς του «όχι».
Βερολίνο προς Άγκυρα: Επιστροφή στο διάλογο
Μετά τα στοιχεία που αποκάλυψαν ότι η πλειοψηφία των Τούρκων ψηφοφόρων στη Γερμανία (αλλά και στην Αυστρία και την Ολλανδία) τάχθηκαν υπέρ του «ναι» και του Ερντογάν, η γερμανική κυβέρνηση επιδιώκει την επιστροφή στην ομαλότητα με έναν από τους πιο δύσκολους εταίρους της των τελευταίων μηνών.
Σε κοινή ανακοίνωση με τον υπουργό Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ η καγκελάριος Μέρκελ κάλεσε την Άγκυρα να αρπάξει και πάλι το νήμα του διαλόγου. Παράλληλα υπενθύμισε στην τουρκική κυβέρνηση ότι η Τουρκία, ως χώρα μέλος του Συμβούλιου της Ευρώπης, του Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη και υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη τους ενδοιασμούς που εξέφρασε το Συμβούλιο της Ευρώπης για το νέο Σύνταγμα.
Παράλληλα ζήτησε από τον Ερντογάν «να στραφεί προς τους πολιτικούς του αντιπάλους μετά την οριακή νίκη και να αναζητήσει τον διάλογο σε πλαίσιο σεβασμού με όλες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις της χώρας», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση.
Πάντως, στελέχη των Χριστιανικών κομμάτων, αλλά της Αριστεράς και των Φιλελευθέρων, ζήτησαν να διακοπούν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Άγκυρα.
Το ξενοφοβικό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) χαρακτήρισε το εκλογικό αποτέλεσμα ως απόδειξη για την αποτυχημένη ενσωμάτωση πολλών Τούρκων. «Η πέμπτη φάλαγγα του Ερντογάν θα πρέπει να μετακινηθεί εκεί που προφανώς αισθάνεται καλύτερα και ανήκει, δηλαδή στην Τουρκία», είπε η Αλίς Βάιντελ, μέλος του προεδρείου του κόμματος. Για τους υποστηρικτές του «όχι» ζήτησε επίσης αφαίρεση του γερμανικού διαβατηρίου.
Ο Τραμπ συνεχάρη τον Ερντογάν
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ συνεχάρη τον πρόεδρο Ερντογάν με τηλεφώνημά του την Δευτέρα για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Αλλά τον ευχαρίστησε κιόλας για την υποστήριξή του στην πυραυλική επίθεση εναντίον της Συρίας.
Τραμπ και Ερντογάν συμφώνησαν ότι ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρα αλ-Άσαντ ήταν υπεύθυνος για την επίθεση αυτή.
Σταδιακή εφαρμογή των συνταγματικών αλλαγών
Θα χρειαστούν έξι μήνες για να περάσουν από την τουρκική Εθνοσυνέλευση οι συνταγματικές αλλαγές με νόμους για να ισχύσουν μετά το 2019.
Πάντως η τωρινή κυβέρνηση θα εξακολουθεί να λειτουργεί με τις εξουσίες που διαθέτει ως τις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2019 και θα επικυρώνει σταδιακά τους νόμους που θα προσαρμόζονται στο νέο Σύνταγμα.
Κύκλοι του κυβερνώντος κόμματος (AKP) υποστήριζαν ότι δεν πρόκειται να περιμένουν ως το 2019 για την διεξαγωγή εκλογών. Αλλά, σχολιαστές εξέφραζαν αμφιβολίες για το ενδεχόμενο διεξαγωγής πρόωρων εκλογών, λόγω της μικρής διαφοράς που κέρδισε στο δημοψήφισμα η συνταγματική μεταρρύθμιση.
Χάρτης με το τελικό αποτέλεσμα από το πρακτορείο Anadolu:
