Αδιάθετα υπόλοιπα συνολικού ύψους 31,1 εκατ. ευρώ αναγκάστηκε να επιστρέψει ο ΟΑΕΔ στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων καθώς δεν κατάφερε να απορροφήσει τα κονδύλια που είχαν εξασφαλιστεί από τον λογαριασμό ΟΑΕΔ-ΕΣΠΑ για την υλοποίηση πέντε προγραμμάτων για την ενίσχυση της απασχόλησης.
Τα προγράμματα είχαν προκηρυχθεί την περίοδο 2007-2013 αλλά παρέμεναν ανοιχτά έως τον Μάιο του 2018. Η γραφειοκρατία και η ασυνεννοησία μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων είχαν όμως ως αποτέλεσμα οι δράσεις να κριθούν εκ των υστέρων «μη επιλέξιμες» και να επιβαρυνθεί εξ ολοκλήρου ο προϋπολογισμός του Οργανισμού με το κόστος των προγραμμάτων.
Τα πέντε προγράμματα αφορούσαν: α) επιδότηση θέσεων εργασίας για νέους ανέργους – επιστρεφόμενο ποσό 13,5 εκατ. ευρώ, β) επιχορήγηση 3.000 ελεύθερων επαγγελματιών 22-32 ετών – επιστρεφόμενο ποσό 3,7 εκατ. ευρώ, γ) επιδότηση θέσεων εργασίας ανέργων 33-44 ετών – επιστρεφόμενο ποσό 2,8 εκατ. ευρώ, δ) επιδότηση θέσεων εργασίας νέων ανέργων – επιστρεφόμενο ποσό 6,5 εκατ. ευρώ, ε) επιχορήγηση 6.000 νέων ελεύθερων επαγγελματιών – επιστρεφόμενο ποσό 4,6 εκατ. ευρώ.
Τα τελευταία χρόνια πολλά προγράμματα του ΟΑΕΔ είχαν καθυστερήσει να προκηρυχθούν, καθώς τα αρμόδια στελέχη του υπουργείου Εργασίας ήθελαν να τα μελετήσουν από την αρχή. Ειδικά η πρώην αναπληρώτρια Ράνια Αντωνοπούλου, επιθυμώντας να βάλει τη δική της επιστημονική πινελιά, αναθεώρησε τα προγράμματα ώστε να είναι καλύτερα στοχευμένα και θωρακισμένα από παράνομες πρακτικές. Ωστόσο το κλείσιμο των προγραμμάτων τον περσινό Μάιο έδειξε ότι και πάλι δεν τηρούνται οι όροι των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, με αποτέλεσμα να χάνονται λεφτά τα οποία θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση της ανεργίας.
Ο ΟΑΕΔ «ξαναχτύπησε» αυτές τις ημέρες με δεύτερο φιάσκο. Το πρόγραμμα προσλήψεων 5.500 άνεργων πτυχιούχων στο Δημόσιο για ένα έτος, το 2019, κόστους 70 εκατ. ευρώ, που επικρίθηκε ότι αποπνέει άρωμα εκλογών, δεν πέτυχε τον στόχο του. Από τις 5.500 προκηρυσσόμενες θέσεις καλύφθηκαν μόνο οι 4.327. Το 20% δηλαδή των θέσεων (1.173) έμεινε ακάλυπτο, γεγονός που προβληματίζει σε μια εποχή όπου η ανεργία των νέων χτυπάει κόκκινο. Το πρόγραμμα προέβλεπε μισθούς από 990 ευρώ μεικτά έως και 1.040 ευρώ, καθώς και πρόσθετα επιδόματα για όσους έχουν μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών ή διδακτορικό.
Οπως εκτιμούν οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στον Οργανισμό, το πρόβλημα οφείλεται σε αστοχία του υπουργείου Εργασίας και του ΟΑΕΔ που προκήρυξαν τις θέσεις. Η εμπειρία έχει διδάξει ότι οι υποψήφιοι δηλώνουν πρώτες στη σειρά προτίμησης τις κεντρικές υπηρεσίες των υπουργείων αποφεύγοντας τα ασφαλιστικά ταμεία και τον ΟΑΕΔ, που έχουν περισσότερη δουλειά και τον «πονοκέφαλο» της καθημερινής επαφής με το κοινό. Ο ΟΑΕΔ έδωσε τρεις επιλογές στους υποψηφίους, ενώ αν είχε δώσει πέντε θα είχαν καλυφθεί όλες οι θέσεις. Υπενθυμίζουμε ότι ο ΕΦΚΑ, το Ενιαίο Επικουρικό και ο ΟΑΕΔ περίμεναν ως μάννα εξ ουρανού τους πτυχιούχους κομπιουτεράδες για να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση των εκκρεμών συντάξεων αλλά και για να επιταχυνθεί το επίπονο έργο της ψηφιοποίησης των στοιχείων για το οποίο η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί έναντι των δανειστών. Μετά από αυτή τη δυσοίωνη εξέλιξη το υπουργείο δεν έχει ακόμη ανακοινώσει αν θα προκηρύξει εκ νέου το πρόγραμμα ή θα αφήσει υποστελεχωμένες τις υπηρεσίες.
Το τρίτο φάουλ αφορά το κονδύλι για το πρόγραμμα στέγασης. Ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας μπορεί να καταργήθηκε το 2012 κατ’ επιταγή των δανειστών, αλλά οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα συνεχίζουν να καταβάλλουν από τον μισθό τους εισφορά 1% υπέρ του Οργανισμού. «Η παρακράτηση του 1% συνεχίζεται», καταγγέλλει ο κ. Κωνσταντίνος Λιβέρης, αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής (ΠΟΠΟΚΠ), «χωρίς όμως να εκπονείται κανένα απολύτως νέο στεγαστικό πρόγραμμα. Το κονδύλι που λιμνάζει ανέρχεται σε 1 δισ. ευρώ. Δεν καταλαβαίνουμε γιατί πρέπει να πάρουμε την έγκριση των δανειστών για το πρόγραμμα χορήγησης επιδόματος στέγασης αφού τα λεφτά υπάρχουν. Αν δεν χρησιμοποιηθούν, τότε μας γεννιούνται υποψίες ότι προτιμούν να τα κρατούν ως ταμειακά διαθέσιμα για να εμφανίζει πλεόνασμα η γενική κυβέρνηση».
Κατώτατος μισθός και στο βάθος αναδρομικά
Λήψη πρόσθετων μέτρων ζήτησαν οι δανειστές από το οικονομικό επιτελείο αν σκάσει η δημοσιονομική βόμβα της επιστροφής των αναδρομικών στους συνταξιούχους ώστε να μην υπάρξει εκτροχιασμός που θα θέσει σε κίνδυνο την υποχρέωση της χώρας για επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ. Οι δανειστές βομβάρδισαν με ερωτήσεις την υπουργό Εργασίας Εφη Αχτσιόγλου για το πλάνο της κυβέρνησης: πώς θα χειριστεί το θέμα, ποιες άλλες δικαστικές αποφάσεις αναμένονται, τι αφορούν και πόσο κοστίζουν τα αναδρομικά που από τον Ιούνιο του 2015 και επί τριάμισι χρόνια κρύβονται κάτω από το χαλί.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το κόστος των αναδρομικών θα ανέλθει στο αστρονομικό ποσό των 25 δισ. ευρώ, στην περίπτωση που κριθεί ότι πρέπει να επιστραφούν αναδρομικά από το 2012 έως και το τέλος του 2018. Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας (Αχτσιόγλου, Πετρόπουλος) υποστηρίζει ότι πιθανότητα να δικαιωθούν οι αγωγές που αφορούν το χρονικό διάστημα από το 2012 έως την πρώτη απόφαση του ΣτΕ (Ιούνιος 2015).
Ρόλο-κλειδί στην εξέλιξη του εν λόγω δημοσιονομικού θρίλερ θα παίξει η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τη συνταγματικότητα του νόμου Κατρούγκαλου, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, θα καθυστερήσει να δημοσιοποιηθεί. Σημαντική είναι και η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ για τα κομμένα δώρα των δημοσίων υπαλλήλων βάσει της απόφασης του ΣΤ’ Τμήματος που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές του 2012 (Ν.4093/2012). Το ετήσιο κόστος της καταβολής των αναδρομικών στους εν ενεργεία υπαλλήλους υπολογίζεται σε 800 εκατ. ευρώ. Δηλαδή αν κριθεί ότι πρέπει να καταβληθούν αναδρομικά από το 2012 το κράτος θα χρειαστεί να εκταμιεύσει το υπέρογκο ποσό των 4,5 δισ. ευρώ.
Διαβασμένοι και έτοιμοι για αντιπαράθεση μπήκαν στη διαπραγμάτευση οι δανειστές και για τον κατώτατο μισθό. Είχαν δική τους άποψη και κατέθεσαν στοιχεία για τις επιπτώσεις που θα έχει η αύξηση του κατώτατου μισθού σε βασικά μεγέθη της οικονομίας. Οι εκπρόσωποι των θεσμών συνέστησαν προσεκτική αύξηση του κατώτατου μισθού ώστε το ποσοστό της αύξησης να είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη μέση παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας και να λαμβάνει υπόψη το ποσοστό της ανεργίας ώστε να μην πισωγυρίσει η αγορά εργασίας στις υπερβολές του παρελθόντος. Σύμφωνα με πληροφορίες, θα συμφωνούσαν με αύξηση 5%-6%, αλλά θεωρούν υπερβολική το 10%. Η τελική απόφαση για το ακριβές επίπεδο της αύξησης που αναμένεται να κλειδώσει μεταξύ 7% και 8% θα ληφθεί τις επόμενες ημέρες, οπότε θα υπογραφεί η σχετική υπουργική απόφαση. Ο νέος κατώτατος μισθός που θα ισχύσει από 1η Φεβρουαρίου θα ανακοινωθεί από τον πρωθυπουργό.
