Η χθεσινή επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Μόσχα και η συνάντησή με τον Βλάντιμιρ Πούτιν έδεσε ακόμη περισσότερο την Τουρκία στο άρμα της, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο οικονομικής και αμυντικής συνεργασίας με τη Ρωσία.
Δύο όμως δύο σημεία της συμφωνίας είναι εκείνα που εξοργίζουν τις ΗΠΑ: οι ρωσοτουρκικές συναλλαγές σε ρούβλια και τουρκικές λίρες και όχι σε δολάριο και η αγορά του αντιεροπορικού συστήματος S-400.
H επιμονή του Ρ.Τ.Ερντογάν στη συμμαχία με τη Ρωσία, θα ωθήσει τις ΗΠΑ στην επιβολή κυρώσεων στην Άγκυρα, σε μια ήδη βεβαρημένη τουρκική οικονομία που φαίνεται στην καθημερινότητα των Τούρκων με την αύξηση του καλαθιού της νοικοκυράς. Οι πιέσεις στην τουρκική λίρα συνεχίζονται στις διεθνείς χρηματαγορές, ενώ η υποτίμηση του νομίσματος μπορεί να επιφέρει πρόσκαιρα κέρδη από τον τουρισμό και τις εξαγωγές, αλλά η υπόθεση θυμίζει Σεπτέμβριο του 2018 όταν η Άγκυρα “ανέκρουσε πρύμναν” με την απειλή των Αμερικανικών κυρώσεων και απελευθέρωσε τον πάστορα Μπράνσον.
Τότε όμως η κατάσταση δε θύμιζε “μπαρούτι” καθώς το θέμα των οπλικών συστημάτων είναι πιο σοβαρό αφού εμπλέκεται και ΝΑΤΟ – διότι η Τουρκία είναι μέλος της συμμαχίας και έχει διασυνδεδεμένα συστήματα με όλες τις άλλες χώρες – και η δήλωση του Πούτιν για πώληση και άλλων οπλικών συστημάτων στην Άγκυρα, εμπλέκει ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Έτσι αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το είδος των οικονομικών και ενεργειακών κυρώσεων που θα επιβάλλουν οι ΗΠΑ, οι οποίες ήδη έχουν αποκλείσει αρχικά την Άγκυρα από το ευρύτερο ενεργειακό deal στην Ανατολική Μεσόγειο και φυσικά στον τομέα βαρύνουσα είναι και η θέση του Ισραήλ που αυτή την εποχή έχει κάκιστες σχέσεις με την Τουρκία και η αντίστοιχη της Αιγύπτου η οποία έχει κακές σχέσεις με την Τουρκία.
Τα τρία σενάρια
Το πρώτο και πιο ελαφρύ σενάριο είναι οι ΗΠΑ να πλήξουν την Άγκυρα στον αμυντικό τομέα. Το μεγαλύτερο μέρος των οπλικών συστημάτων που λειτουργεί η Τουρκία είναι αμερικανικά και αν σταματήσουν την υποστήριξη σε ανταλλακτικά τότε η πολεμική μηχανή της θα υπολειτουργεί με αποτέλεσμα να αποσυρθεί από τις επιχειρήσεις σε Συρία, Ιράκ και στο έδαφός της κυρίως κατά των Κούρδων, Το σενάριο αυτό προβλέπει επίσης αποκλεισμό από τις ενεργειακές συμφωνίες και μερική νομισματική υποχώρηση. Εδώ συνεχίζεται η παραμονή των F-35 σε αμερικανικό έδαφος.
Το δεύτερο είναι πιο ευρύτερο και αφορά κυρίως οικονομικές κυρώσεις και σε μέλη της οικογένειας Ερντογάν (όπως πχ του γαμπρού τους που διατηρεί εταιρία του κατασκευάζει UAV και ήδη έχει πουλήσει στην Ουκρανία) καθώς και στις Τουρκικές εξαγωγές.
Το τρίτο και το πιο σκληρό αφορά γενικευμένες οικονομικές κυρώσεις, μέχρι και την ακύρωση της συμφωνίας για τα 100 F-35 (μια πολύ πολύπλοκη διαδικασία καθώς η Άγκυρα συμμετέχει και στο κατασκευαστικό έργο το αεροσκάφους), τα οποία θα πουληθούν σε άλλες χώρες μεταξύ των οποίων τοποθετείται και η Ελλάδα. Το σενάριο αυτό γράφει η Yeni Safak που εκφράζει θέσεις φιλικές προς τον πρόεδρο Ερντογάν, ενώ το ίδιο περίπου ισχυρίζεται και ο στρατιωτικός αναλυτής Babak Taghvaee οποίος μάλιστα υποστηρίζει ότι η ΠΑ θα πάρει τα F-35 που δεν θα δοθούν στην Τουρκία στη μισή τιμή. Οι άλλες δύο χώρες του σεναρίου που γνωστοποιήθηκε από χθες είναι το Ισραήλ και η Αίγυπτος. όμως το Ισραήλ συμμετέχει κατασκευαστικά σε σημαντικό στα δικά του F-35 και η Αίγυπτος αφενός δεν έχει εκφράσει της πρόσθεση να αγοράσει F-35 αφετέρου εκκρεμεί η παράδοση και ενδεχομένως και νέα παραγγελία Rafale από τη Γαλλία, ενώ δεν είναι και εντός των πέντε χωρών που αποδέσμευσε αρχικά την πώληση JSF το Πεντάγωνο.
Άρα το πώς οι χώρες του σεναρίου θα πάρουν μαχητικά πέμπτης γενιάς χωρίς να έχουν θέσει προδιαγραφές αποτελεί μυστήριο, ενώ σε αυτό το σενάριο εκφράζεται και το απίθανο, να βγει η Τουρκία από τη συμμαχία.
Ωστόσο είναι δεδομένο ότι οι αμερικανικές κυρώσεις θα γονατίσουν ακόμη περισσότερο την τουρκική οικονομία η οποία βρίσκεται στα πρόθυρα του εισόδου του ΔΝΤ.
