Ο κόσμος μας χάνει τον πόλεμο με την κλιματική αλλαγή. Κι επειδή αυτή η κοσμογονική ήττα διαγράφεται ήδη στον ορίζοντα αρχίζει ήδη να δίνει μάχες οπισθοφυλακής. Η άρνηση του πολιτικού και οικονομικού κατεστημένου των ισχυρότερων χωρών του πλανήτη μας να παραδεχθούν ανοικτά το πρόβλημα και να λάβουν άμεσα και δραστικά μέτρα «θεραπείας» του, φέρνουν το Σημείο Χωρίς Επιστροφή (Point of No Return ή PNR) απελπιστικά κοντά μας.
Αυτό σημαίνει με απλά λόγια πως, σύμφωνα με τους περιβαλλοντολόγους και τους ειδικούς, η κλιματική αλλαγή, η οποία οφείλεται στην ανθρωπογενή υπερθέρμανση (Φαινόμενο του Θερμοκηπίου), θεωρείται ήδη γεγονός και, σε μεγάλο βαθμό, ανεπίστρεπτη διαδικασία. Το μόνο στο οποίο διαφωνούν ακόμη είναι αν συμβεί 2-3 δεκαετίες πριν από τις αρχικές προβλέψεις και για το κατά πόσο θα ανέβει ακριβώς η παγκόσμια θερμοκρασία και η μέση στάθμη των θαλασσών μέχρι το 2100. Το ότι θα ανέβουν θεωρείται πλέον αναπόφευκτο γεγονός, καθώς συμβαίνει ήδη κάθε χρόνο που περνάει. Γι’ αυτό και πολλές κυβερνήσεις και χώρες, οι οποίες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των αρνητικών επιπτώσεων της πλανητικής υπερθέρμανσης, έχουν περάσει ήδη στην άμυνα και σχεδιάζουν πολυδάπανους τρόπους και μεγα-κατασκευές ώστε να περιορίσουν τις ζημίες και τις περιβαλλοντικές καταστροφές στις ευάλωτες χώρες τους.
Μια μέγα – κατασκευή για προστασία της Βόρειας Ευρώπης από την Κλιματική Αλλαγή
Στην Ευρώπη οι περιοχές και χώρες που βρέχονται από τη Βόρεια Θάλασσα θεωρούνται ως οι πλέον ευάλωτες στις καταστροφικές επιπτώσεις από την άνοδο της στάθμης των θαλασσών. Γι’ αυτό προτείνονται από τους θιασώτες της “άμυνας” προληπτικές μέγα-κατασκευές, όπως γιγαντιαία φράγματα στη Βόρεια Θάλασσα, ως τρόπος προστασίας απέναντι στην άνοδο των επιπέδων της θάλασσας. Δύο γιγαντιαία φράγματα στη Βόρεια Θάλασσα, τα οποία θα συνδέουν τη Σκωτία (Ηνωμένο Βασίλειο) με τη Νορβηγία απέναντι, κι ένα τεράστιο φράγμα στη Μάγχη που θα συνδέει την Αγγλία με τη Γαλλία, θεωρείται πως θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην προστασία εκατομμυρίων ανθρώπων από την κλιματική αλλαγή.
Ο Ολλανδός Sjoerd Groeskamp, ωκεανογράφος στο Royal Dutch Institute for Sea Research, ισχυρίζεται ότι αυτά τα φράγματα θα μπορούσαν να προστατεύσουν περισσότερους από 25 εκατομμύρια Ευρωπαίους από την άνοδο των επιπέδων της θάλασσας. Ένα τέτοιο σχέδιο δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο ειδικό έντυπο της Αμερικανικής Μετεωρολογικής Εταιρείας, με την υπογραφή του Groeskamp και του συνάδελφου του Joakim Kjellson. Αυτό το φαραωνικό σχέδιο, που όμοιό του δεν έχει δει ποτέ ο κόσμος μας, προτείνει την κατασκευή ενός φράγματος μήκους 475 χλμ. (που θα αποτελείται στην ουσία από δύο τμήματα) ανάμεσα στο βόρειο άκρο της Σκωτίας και τις δυτικές ακτές της Νορβηγίας και ενός άλλου φράγματος, μήκους 160 χλμ., μεταξύ δυτικής Γαλλίας και νοτιοδυτικής Αγγλίας (Κορνουάλη). Σύμφωνα με το σχέδιο το κόστος κατασκευής εκτιμάται στα 250-500 δισεκατομμύρια Ευρώ και θα είναι “μόνο” το 0,1% του ετήσιου ακαθάριστου εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ), αλλά για 20 χρόνια, και των 14 χωρών που θα προστατευτούν από αυτά τα φράγματα.
Το σχέδιο είναι «τεχνικά εφικτό»…
Ο Sjoerd Groeskamp επιμένει πως αυτή η μέγα-κατασκευή είναι «τεχνικά εφικτή». Ακόμη και σήμερα είναι δυνατή η κατασκευή σταθερών πλατφορμών σε βάθη άνω των 500 μέτρων, και το μέγιστο βάθος της Βόρειας Θάλασσας μεταξύ Γαλλίας και Αγγλίας είναι γύρω στα 100 μέτρα, ενώ μεταξύ της Σκωτίας και της Νορβηγίας το βαθύτερο σημείο είναι 321 μέτρα, ενώ ο μέσος όρος είναι 127 μέτρα.
Διεθνείς εμπειρογνώμονες συμφωνούν πως ένα τέτοιο σχέδιο, εκ πρώτης όψεως φαίνεται θεωρητικά βιώσιμο. «Αν κοιτάξετε εκατοντάδες χρόνια πίσω, τότε θα δείτε πως έχουμε κάνει κάποιες σημαντικές προσαρμογές στο τοπίο μας, όπως για παράδειγμα στις Κάτω Χώρες… Μπορούμε ως άνθρωποι να κάνουμε καταπληκτικά πράγματα», δήλωσε η Hannah Cloke, καθηγήτρια υδρολογίας.
Η ίδια πρόσθεσε πως θα ήταν «καλό να σκεφτόμαστε Οut of the Box. Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσουμε να σκεφτόμαστε αυτές τις ιδέες, διότι το μέλλον φαίνεται πολύ τρομακτικό. Αν κοιτάξετε πίσω, στη δεκαετία του 1940, στο Ηνωμένο Βασίλειο, το σημερινό φράγμα του Τάμεση θα έμοιαζε πιθανότατα εξίσου γελοίο. Εξαρτάται από το τι θα συμβεί τα επόμενα 20-30 χρόνια. Πόσο κακό θα συμβεί και τότε ίσως χρειαζόμαστε ένα τέτοιο σχέδιο».
Ενώ οι εμπειρογνώμονες έχουν επικρίνει το σχέδιο του Μπόρις Τζόνσον να κατασκευάσει μια τεράστια γέφυρα μήκους 30 χιλιομέτρων μεταξύ Σκωτίας και Βόρειας Ιρλανδίας, λέγοντας πως είναι γεμάτη με ανυπέρβλητες τεχνικές δυσκολίες, οι ίδιοι παραδέχονται πως οι Ολλανδοί, εδώ και αιώνες, έχουν προστατευθεί επιτυχώς από τη θάλασσα με τα αναχώματα και τα φράγματα που κατασκεύασαν.
Περιβαλλοντικές επιπτώσεις
Το εν λόγω σχέδιο αναγνωρίζει τις συνέπειες των φραγμάτων στο περιβάλλον και στη θαλάσσια ζωή της Βόρειας Θάλασσας, δεδομένου ότι η παλίρροια θα εξαφανιστεί σε ένα μεγάλο μέρος της θάλασσας, και μαζί της θα εξαφανιστεί και η μεταφορά θρεπτικών ουσιών για τα ψάρια και τους θαλάσσιους οργανισμούς. «Η θάλασσα τελικά θα γίνει μια τεράστια λίμνη γλυκού νερού. Αυτό θα αλλάξει δραστικά το οικοσύστημα και συνεπώς θα επηρεάσει και τον κλάδο της αλιείας», δήλωσε ο Groeskamp. Όχι μόνο η Βόρεια Θάλασσα αλλά και η Βαλτική Θάλασσα θα μετατραπούν έτσι στις μεγαλύτερες “λίμνες” του κόσμου και το νερό τους θα γλυκαίνει με το πέρασμα του χρόνου, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Ωστόσο στον τελικό υπολογισμό του κόστους θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη παράγοντες όπως η απώλεια εισοδήματος από την αλιεία της Βόρειας Θάλασσας, το αυξημένο κόστος ναυσιπλοΐας στη Βόρεια Θάλασσα και το κόστος γιγαντιαίων αντλιών για τη μεταφορά όλων των ποταμών που σήμερα ρέουν στη Βόρεια Θάλασσα προς την άλλη πλευρά του φράγματος, στον βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό.
Το σχέδιο αυτό είναι μια προειδοποίηση για τα χειρότερα που έρχονται
Ο Groeskamp συμφωνεί ότι «το κόστος και οι συνέπειες ενός τέτοιου φράγματος είναι πράγματι τεράστιες. Ωστόσο, υπολογίσαμε ότι το κόστος της μη δράσης κατά της αύξησης της στάθμης της θάλασσας θα είναι τελικά πολλές φορές υψηλότερο». Η πρόταση και μόνον κατασκευής ενός τέτοιου φράγματος είναι η επιβεβαίωση ότι οι συνέπειες της αύξησης της στάθμης των θαλασσών θα είναι σύντομα καταστροφικά ορατές. Μάλιστα, σύμφωνα με τα πιο ζοφερά σενάρια, μέχρι το 2500 η στάθμη θα ανέβει κατά 10 μέτρα! «Αυτό το φράγμα είναι επομένως κυρίως μια έκκληση να κάνουμε κάτι εγκαίρως για την κλιματική αλλαγή. Αν δεν κάνουμε τίποτα, τότε αυτό το ακραίο φράγμα μπορεί να είναι και η μόνη λύση», υποστηρίζει ο Groeskamp.
Η παρουσίαση ενός τέτοιου σχεδίου για την ώρα φαντάζει περισσότερο ως προειδοποίηση για τις ζοφερές επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής και λιγότερο ως μια «πιθανή λύση». Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή προβλέπει πως τα επίπεδα της θάλασσας θα αυξηθούν κατά 30 έως 60 εκατοστά μέχρι το 2100, ακόμη και αν τηρηθούν οι δεσμεύσεις για το κλίμα της Συμφωνίας των Παρισίων. Αν όμως οι εκπομπές αερίων συνεχιστούν με τις τρέχουσες τάσεις, τότε προβλέπεται μέση αύξηση κατά 84 εκατοστά κατά ως 2100 και έως 5.4 μέτρα μέχρι 2300! Η απειλή είναι ιδιαίτερα έντονη στις Κάτω Χώρες, όπου το ένα τρίτο περίπου των εδαφών τους βρίσκεται ήδη κάτω από τη στάθμη της θάλασσας.
