Μετά από μια χρονιά πολιτικών σεισμών, το 2017 δεν είναι πιθανό να είναι «εύκολο». Αυτός είναι ένας οδηγός για το τι πρέπει να κοιτά κανείς στον πλανήτη, από την ανάληψη της ηγεσίας από τον Τραμπ ως την αργή έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας από την ΕΕ και την πιθανότητα να μπει τέλος στο Χαλιφάτο του ISIS στη Μέση Ανατολή.
Ιανουάριος: η εγκαθίδρυση του Τραμπ
Κρίνοντας από τη συμπεριφορά του, ο 45ος Πρόεδρος των ΗΠΑ θα βιάζεται να βάλει το σημάδι του. Ο Τραμπ υποσχέθηκε να δράσει γρήγορα για να βγάλει τις ΗΠΑ από την συμφωνία Trans-Pacific, να αναθεωρήσει και να αντικαταστήσει το Obamacare, να ξεφορτωθεί την πολιτική καθαρής ενέργειας του Ομπάμα και πολλά περισσότερα.
Η γλώσσα που θα χρησιμοποιήσει ο νέος Πρόεδρος στην πρώτη ομιλία του και οι πρώτες ημέρες στο οβάλ γραφείο θα θέσουν τον τόνο της διακυβέρνησής του, ακόμα και αν ο Τραμπ παραμένει απρόβλεπτος.
Μια άλλη εξέλιξη που θα πρέπει να παρακολουθήσουμε, είναι η πρώτη σύνοδος με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, τον οποίο οι υπηρεσίες ασφαλείας των ΗΠΑ υποπτεύονται ότι έπαιξε ρόλο στην απρόσμενη νίκη του Ρεπουμπλικάνου υποψήφιου.
Μάρτιος: η Μεγάλη Βρετανία ενεργοποιεί το άρθρο 50
Εννέα μήνες μετά το δημοψήφισμα που διέλυσε ουσιαστικά μισό αιώνα βρετανικής εξωτερικής και οικονομικής πολιτικής, η κυβέρνηση της χώρας ετοιμάζεται να ενεργοποιήσει τις διετούς διάρκειας διαπραγματεύσεις ως τα τέλη Μαρτίου.
Αυτή τη στιγμή η κατεύθυνση δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρη. Η Τερέσα Μέι όμως υποσχέθηκε να παρουσιάσει ένα σχέδιο πριν ενεργοποιήσει τη διαδικασία διαζυγίου του άρθρου 50. Ακόμα και αν το σχέδιο δεν είναι λεπτομερές, η Μεγάλη Βρετανία θα πρέπει να σχεδιάσει μια περιεκτική διαπραγματευτική στρατηγική. Η Μέι θα αναζητήσει τρόπους να αποφύγει ένα σοκ στις αγορές ενώ θα ενθαρρύνει τις εγχώριες επενδύσεις και θα κρατά τους συντηρητικούς υπέρ του Brexit στο πλευρό της. Θα είναι δύσκολο να πετύχει και τα τρία.
Στα μισά του έτους: η μάχη για τη Ράκκα
Έχοντας τρομοκρατήσει τον κόσμο με τα εδαφικά κέρδη τους σε Συρία και Ιράκ, οι τζιχαντιστές του ISIS χάνουν έδαφος και στις δυο χώρες για σχεδόν δύο χρόνια. Οι τελευταίοι μήνες αναλώθηκαν στη μάχη για τον έλεγχο της Μοσούλης, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης του Ιράκ που οι εξτρεμιστές κατέλαβαν το 2014.
Εξαρτώμενη από την εξέλιξη στη συγκεκριμένη μάχη, η επόμενη, πιθανόν στις αρχές του 2017, θα είναι για την de facto πρωτεύουσα του ISIS στη Συρία, τη Ράκκα. Η πρόκληση για την διακυβέρνηση Τραμπ θα είναι να διαμορφώσει μια συμμαχία συριακών δυνάμεων – Κούρδων και Αράβων – που θα είναι ταυτόχρονα ικανή να εκδιώξει το ISIS από την πόλη και να κυβερνήσει αποτελεσματικά μετά την επόμενη ημέρα.
Απρίλιος – Μάιος: γαλλικές προεδρικές εκλογές
Μετά το Brexit, την εκλογή Τραμπ και το δημοψήφισμα που είπε «όχι» στον Ματέο Ρέντσι έρχονται το 2017 κρίσιμες εκλογές. Το γαλλικό πολιτικό κατεστημένο θα αναζητήσει τρόπους να αντισταθεί στην άνοδο της Marine Le Pen, υποψήφιας του Εθνικού Μετώπου.
Αν και θα μπορούσε να κερδίσει τον πρώτο γύρο, η Le Pen ευρέως αναμένεται να ηττηθεί στον δεύτερο γύρο καθώς οι μετριοπαθείς ψηφοφόροι θα στραφούν εναντίον της. Ο François Fillon, των συντηρητικών Ρεπουμπλικάνων, εμφανίζεται ως το φαβορί.
Υπάρχουν όμως έριδες μεταξύ των κύριων κομμάτων και η Le Pen έχει κερδίσει ισχυρή στήριξη από τους ψηφοφόρους της εργατικής τάξης. Αν με κάποιο τρόπο επικρατήσει, η ΕΕ θα αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη κρίση της έως σήμερα.
Μάιος: η μάχη για την Προεδρία του Ιράν
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, παρά τις αρχικές εκτιμήσεις περί του αντιθέτου, ο Hassan Rouhani έβαλε το σημάδι του στο Ιράν, μέσω της συμφωνίας για τα πυρηνικά με τις ΗΠΑ και άλλες πέντε παγκόσμιες δυνάμεις. Αλλά η ικανότητα του Hassan Rouhani να διαμορφώσει την ατζέντα της χώρας έχει δεχτεί συνεχείς επιθέσεις από φρουρούς της παλαιάς τάξης, κυρίως την Επαναστατική Φρουρά και μέλη του δικαστικού συστήματος.
Τώρα με τη συμφωνία για τα πυρηνικά υπό πίεση, εξαιτίας της έλευσης του Τραμπ, που πολλές φορές υποσχέθηκε να καταργήσει, ο Rouhani αντιμετωπίζει την πρόκληση της επανεκλογής – μια ψηφοφορία που οι σκληροπυρηνικοί θα επιδιώξουν να επηρεάσουν. Το εάν θα επικρατήσει, ή όχι και το εάν το Ιράν θα πάρει ένα περισσότερο συγκρουσιακό μονοπάτι, θα έχει μεγάλες επιπτώσεις στη Μέση Ανατολή αλλά και ευρύτερα.
Σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς: οι αυξήσεις επιτοκίων της FED
Τα επιτόκια στις ΗΠΑ σε συνδυασμό με τις τιμές του πετρελαίου είναι οικονομικά δεδομένα που μπορούν να αναστατώσουν τον κόσμο. Για πολλούς το βασικό ερώτημα του 2017 είναι πόσο υψηλότερα μπορούν να φτάσουν.
Η Federal Reserve που τον Δεκέμβριο αύξησε τα βασικά επιτόκια μόλις για δεύτερη φορά μετά την χρηματοπιστωτική κρίση, υποστηρίζει ότι θα το κάνει τρεις ακόμα φορές το 2017. Οι αγορές δεν έχουν πειστεί ότι θα φτάσει τόσο μακριά. Αλλά στην πραγματικότητα τα επιτόκια μπορεί να αυξηθούν ακόμα περισσότερο.
Με βάση τις εκμυστηρεύσεις της, η Janet Yellen δεν έχει μετρήσει την πιθανότητα ενός «Trump effect» που μπορεί να οδηγήσει τα επιτόκια ακόμα υψηλότερα, αν ο εκλεγμένος Πρόεδρος εξασφαλίσει την στήριξη του Κογκρέσου για τη συντριπτική δημοσιονομική τόνωση που ζητά.
Οι κάτοχοι ομολόγων και τα νομίσματα, όπως το μεξικανικό πέσο και η τουρκική λίρα έχουν ήδη δεχτεί ομοβροντίες από την εκλογή του Τραμπ. Θα μπορούσαν να δοκιμαστούν περαιτέρω αν οι πολιτικές του αυξήσουν το κόστος χρήματος ανά τον πλανήτη.
Πρώτο μισό του έτους: το δημοψήφισμα του Ερντογάν
Για σχεδόν 15 χρόνια, ο Recep Tayyip Erdogan αναζητούσε τρόπους να αυξήσει την εξουσία του στην Τουρκία και για να το πετύχει έγινε ο πιο ισχυρός ηγέτης μετά τον Mustafa Kemal Ataturk, τον ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας.
Το 2017 ο Erdogan μπορεί, εν τέλει, να πετύχει τη βασική φιλοδοξία του: την επίσημη άνοδό του στη θέση του εκτελεστικού Προέδρου, κυβερνώντας τη χώρα ως επικεφαλής τόσο του κράτους, όσο και της κυβέρνησης.
Μετά από μια αιματηρή χρονιά που περιελάμβανε τόσο την απόπειρα πραξικοπήματος, όσο και μια σειρά τρομοκρατικών χτυπημάτων, η λαϊκή στήριξη στο να αποκτήσει περισσότερες εξουσίες έχει αυξηθεί. Ένα δημοψήφισμα μπορεί να γίνει Απρίλιο ή Μάιο. Ο Πρόεδρος είναι πιθανό να υποστηρίξει ότι ψήφος στο «ναι» είναι ενδυνάμωση της βούλησης του λαού. Οι αντίπαλοί του θα αντικρούσουν ότι η ψήφος στο «όχι» είναι η τελευταία ευκαιρία να αποτραπεί μια διδακτορία.
Φθινόπωρο: το συνέδριο του Κινεζικού Κουμμουνιστικού Κόμματος
Για αιώνες η Κίνα δεν ήταν τόσο ισχυρή στην παγκόσμια σκηνή όπως είναι σήμερα. Ούτε μετά τον Mao Zedong είχε η χώρα τόσο ισχυρό ηγέτη όπως ο Xi Jinping.
Ο Xi θα προσπαθήσει να εδραιώσει την ηγεσία του στο 19ο συνέδριο του κόμματος. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα συνεχίσει ως Γενικός Γραμματέας μέχρι το 2022, αλλά το πραγματικό ερώτημα είναι ποιους άλλους διορισμούς θα κάνει και εάν θα επεκτείνει την επιρροή του με την αναβάθμιση των συμμάχων του.
Αν το Συνέδριο παρακάμψει την ηλικία και τα χρονικά όρια ηγεσίας, θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι ο Xi θα επιδιώξει να ηγηθεί του κόμματος και μετά την ενδεικτική ημερομηνία συνταξιοδότησης το 2022, μια περαιτέρω ρήξη με το παρελθόν για τον πλέον φιλόδοξο ηγέτη της Κίνας.
Εν τω μεταξύ, η Κίνα θα πρέπει να αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις, περιλαμβανομένης της ηπιότερης ανάπτυξης της οικονομίας και της πιθανής αύξησης των εντάσεων με τον Τραμπ.
Σεπτέμβριος-Οκτώβριος: γερμανικές εκλογές
Η Άγγελα Μέρκελ είναι για καιρό η σημαντικότερη ηγέτης της Ευρώπης, αν όχι του ελεύθερου κόσμου. Το 2017, όμως, καθώς θα επιδιώκει την τέταρτη θητεία της, αντιμετωπίζει μια μεγάλη εκλογική πρόκληση.
Τα μαθηματικά για τον σχηματισμό μιας σταθερής συμμαχίας είναι πιθανό να είναι πολύ πολύπλοκα από τα προβλήματα των κυρίαρχων κομμάτων. Η λαϊκή απογοήτευση για την φιλελεύθερη γραμμή της Μέρκελ στο προσφυγικό έχει συνδυαστεί με την μακροπρόθεσμη πτώση του σημερινού συμμάχου της στην κυβέρνηση, των Σοσιαλδημοκρατών, και την αβέβαιη προοπτική των παραδοσιακών συμμάχων της, των Ελεύθερων Δημοκρατών.
Το αντιευρωπαϊκό, αντιμεταναστευτικό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» θα προσπαθήσει να πάρει το πλεονέκτημα. Η Μέρκελ θα επιδιώξει να εξασφαλίσει ότι ο κρίσιμος διεθνής ρόλος της δεν θα υπονομευτεί από μια αδυναμία στο εσωτερικό.
