Το στερεότυπο του «μαλάκα κοκάκια» μπορεί να προκύψει μετά από μερικές γραμμούλες.Περίεργο πράγμα η κοκαΐνη.
Δεν μπορώ να σκεφτώ άλλη ουσία – ενδεχομένως μόνο το αλκοόλ – που μπορεί να μετατρέψει ένα κανονικό, σχετικά καλοσυνάτο άνθρωπο σε έναν γιγάντιο μαλάκα. «Ναι ρε φίλε, ναι, πάρε να ‘χεις», ουρλιάζει ο κολλητός σου καθώς προσπαθεί να σου χώσει ένα μπουκάλι βότκα μέσα στο λαρύγγι. Γελάει σαν το ζώο, δεν είναι συνήθως έτσι, αλλά πλέον είναι στην τέταρτη γραμμή. Να κάνουμε άλλη μια; ΝΑΙ, ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΑΛΛΗ ΜΙΑ, ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΝΟΥΜΕ ΑΛΛΗ ΜΙΑ! ΣΟΥ ΕΧΩ ΠΕΙ ΓΙΑ ΕΝΑ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΟΥ ΕΧΩ ΣΚΕΦΤΕΙ;
Εντάξει, δεν γίνονται όλοι γίδια που σφίγγουν σαγόνια μετά από μισό γραμμάριο. Πολύς κόσμος κάνει την γραμμούλα χωρίς να μετατρέπεται σε κάποιο υπερκοινωνικό, εγωπαθές τέρας. Μερικοί όμως από εμάς δεν την παλεύουν και κάπου εκεί προκύπτει το στερεότυπο του «μαλάκα κοκάκια».
Τι ακριβώς γίνεται λοιπόν; Και γιατί επηρεάζει κάποια άτομα και όχι όλα;
«Η κοκαΐνη κάνει τους ανθρώπους να ενδοσκοπούν, κάτι που τους κάνει είτε εσωστρεφείς, ή εξαιρετικά κοινωνικούς, αλλά και εγωπαθείς ταυτόχρονα», λέει η Katy Mcleod, διευθύντρια του Chill Welfare, μιας επιχειρηματικής προσπάθειας που λειτουργεί σταθμούς πρώτων βοηθειών μέσα σε σκηνές, σε διάφορα φεστιβάλ της Βρετανίας. «Ένα μεγάλο ζήτημα με την ουσία είναι το πως σε κάνει να αισθάνεσαι και το πώς αυτό εκφράζεται προς τους άλλους, δύο στοιχεία που συνήθως δεν συμβαδίζουν. Εκεί που πιστεύεις ότι είσαι απλά εξωστρεφής και ετοιμόλογος, οι περισσότεροι σε κοιτούν και σε θεωρούν ανυπόφορο».
Θέλοντας να καταλάβουμε περισσότερα για αυτήν την χημική σύσταση μαλακίας, μιλήσαμε στον David Belin του Department of Pharmacology του πανεπιστημίου του Cambridge. «Τα ναρκωτικά εστιάζουν σε τρεις ψυχολογικούς μηχανισμούς του εγκεφάλου», μας εξηγεί. Με την κοκαΐνη, ουσιαστικά την «ακούς» μέσω της ντοπαμίνης που πλημμυρίζει τον εγκέφαλό σου κάθε φορά που κάνεις ένα bump.
«Η ουσία εστιάζει στον εγκέφαλό σου, έτσι ώστε να απελευθερώνεται η ντοπαμίνη σε όλη την διάρκεια χρήσης της ουσίας και έτσι αισθάνεσαι υπέροχα», λέει ο David. «Με τον καιρό, αρχίζεις και δημιουργείς ένα ισχυρό κίνητρο για να κάνεις χρήση της ουσίας».
Από εδώ πηγαίνουμε στην δεύτερη «θύελλα» που δημιουργεί η κόκα μέσα στο μυαλό σου. «Η κοκαΐνη επηρεάζει τον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου (εκείνο το κομμάτι δηλαδή που επηρεάζει την συμπεριφορά μας, καθώς και την ικανότητά μας να λαμβάνουμε ζυγισμένες αποφάσεις). Ουσιαστικά, η ουσία σε «απελευθερώνει» από τα όρια που βάζεις στον εαυτό σου, ενώ «βραχυκυκλώνει» την ικανότητά του να λαμβάνεις λογικές αποφάσεις. Έτσι, αφού έχει αποκτήσει το κίνητρο για να κάνεις χρήση μέσω της ντοπαμίνης, πλέον αδυνατείς να βάλεις φρένο στον εαυτό σου, ενώ επιπλέον δεν μπορείς να πάρεις μια λογική απόφαση».
Μια μελέτη στο πανεπιστήμιο του Maastricht στην Ολλανδία έδειξε πως η χρήση της ουσίας μπορεί να σε δυσκολέψει να αναγνωρίσεις τα αρνητικά συναισθήματα των άλλων προς το πρόσωπό σου, κάτι που εξηγεί το γιατί ένας χρήστης μπορεί να νομίζει ότι οι πάντες ενδιαφέρονται για εκείνον, όταν κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
«Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως πέρα από όλα τα άλλα, τα ναρκωτικά υποθάλπουν τον εθισμό, φτάνοντάς μας στο σημείο να κάνουμε χρήση χωρίς να το σκεφτόμαστε», λέει ο David. «Επιπλέον με την συγκεκριμένη ουσία δεν υπάρχουν σωματικά συμπτώματα στέρησης, αλλά υπάρχουν έντονα ψυχολογικά συμπτώματα. Αισθάνεσαι άγχος κι αισθάνεσαι άσχημα, κάτι που ενισχύει το κίνητρό σου να ξανακάνεις χρήση».
Εξηγούν τα παραπάνω το γιατί ένας χρήστης προσπαθεί να «ξεζουμίσει» και τον τελευταίο κόκκο κόκας στο τέλος της βραδιάς, ή το γιατί θα πάρει τηλέφωνο τον ντήλερ με το που ξυπνήσει;
«Σίγουρα» λέει ο David προσθέτοντας πως αυτές οι «ορέξεις» ενισχύονται από την παρουσία του αλκοόλ. Ο συνδυασμός των δύο δημιουργεί μια άλλη ισχυρή ουσία – το κοκααιθυλένιο – , που προκύπτει όταν οι δύο ουσίες συναντιούνται στο συκώτι. Η παρουσία της ουσίας αυτής αυξάνει κατακόρυφα την πιθανότητα καρδιακής προσβολής ακόμα και 12 ώρες μετά την χρήση.
Α ναι, είναι και το άλλο. Αυτό που έχεις πιει λίγο παραπάνω από τους άλλους και κάνεις μια γραμμή «για να ισιώσεις»; Μύθος. Η ουσία απλά «ξεκλειδώνει» περισσότερη ντοπαμίνη για να επανακτήσει τον έλεγχο του εγκεφάλου. Ίσως να βοηθάει τον χρήση να εστιάσει περισσότερο για λίγο, αλλά στην ουσία απλά τον διεγείρει ακόμα πιο πολύ.
Το τελευταίο πράγμα που με απασχολούσε ήταν το να μάθω γιατί υπάρχει κόσμος που διεγείρεται σεξουαλικά πιο εύκολα όταν κάνει χρήση, ακόμα και αν στην περίπτωση ενός άντρα αυτό μπορεί να συνδυαστεί με στυτική δυσλειτουργία.
«Ίσως έχει να κάνει με μια γενικότερη διέγερση του οργανισμού», μου εξηγεί. «Σε αντίθεση με την ηρωίνη, η οποία εστιάζει στην αίσθηση της ίδιας της ικανοποίησης, η κοκαΐνη κάνει τον κόσμο να φαίνεται πιο «λαμπερός». Ένα όμορφο άτομο λοιπόν θα φαίνεται πλέον ακόμα πιο όμορφο και θα το θες ακόμα περισσότερο. Ίσως να μην έχει και επιλογή».
Το θέμα της επιλογής, ή της μη ύπαρξής της, είναι κάτι το οποίο υπάρχει ως ιδέα σε όλη την διάρκεια της κουβέντας μας. Αν δεν έχεις κάνει ποτέ ναρκωτικά ίσως πεις απλά πως «αν είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα, απλά μην κάνεις ναρκωτικά». Το οποίο στέκει. Υπάρχει όμως κάποιο σημείο στο οποίο ο περιστασιακός χρήστης πρέπει να «ζυγίσει» την χρήση του;
«Ας πούμε ότι κάποια στιγμή δοκίμασες σε ένα πάρτι και σου άρεσε», λέει ο David. «Δύο μήνες μετά, το ξανακάνεις, αλλά από εκεί και πέρα ίσως γίνεται πιο συχνά, κάθε Σάββατο ας πούμε, αλλά δεν το θεωρείς τόσο κακό γιατί γίνεται μια φορά την εβδομάδα. Το θες λοιπόν πραγματικά ή μήπως σου έρχεται όταν είσαι με φίλους, χωρίς πραγματικά να το θες; Αν συμβαίνει το δεύτερο, τότε ίσως είναι ένα σημάδι ότι χάνεις τον έλεγχο. Είναι αντανακλαστική αντίδραση. Είναι η στιγμή, η φάση. Και οι αφορμές, οι φίλοι, το ότι πίνεις, είναι απλά οι δικαιολογίες σου. Προτείνω να συναντηθείς με αυτούς τους φίλους ένα Σάββατο και να συμφωνήσετε ότι δεν θα κάνετε χρήση για ένα βράδυ. Αν δεν τα καταφέρετε τότε τα πράγματα ίσως να είναι πιο σοβαρά από ότι νομίζετε».
Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE CANADA
