Μέχρι σήμερα πιστεύαμε ότι η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους ξεκίνησε στην Αφρική. Τώρα μια νέα γερμανική έρευνα υποστηρίζει ότι ο πρώτος άνθρωπος μπορεί να είχε εμφανιστεί στα Βαλκάνια, ίσως στην Ελλάδα.
Ο διαχωρισμός του ανθρώπινου είδους από τους ανθρωποειδείς πιθήκους ενδεχομένως να είχε ξεκινήσει μερικά εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια νωρίτερα από ότι πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Μάλιστα η διαδικασία αυτή ενδέχεται να είχε γίνει στην Ευρώπη και όχι στην Αφρική, όπως υποστήριζε μέχρι σήμερα η κρατούσα θεωρία.
Αυτή η νέα υπόθεση παρουσιάζεται για πρώτη φορά σήμερα σε μια δημοσίευση στο περιοδικό «PLOS One» από ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου της Τυβίγγης υπό την Μαντλέν Μπέμε -ειδικότερα από το Κέντρο Ερευνών για την Εξέλιξη του Ανθρώπινου Είδους και της Παλαιοπεριβαλλοντολογίας (HEP). Η επιστημονική ομάδα βάσισε την έρευνά της σε δύο απολιθώματα που ήταν ήδη γνωστά και τα οποία μελετήθηκαν ενδελεχώς σε σχέση με τις περιβαλλοντικές συνθήκες που, βάσει υποθέσεων, επικρατούσαν πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια στα σημεία που εντοπίστηκαν τα απολιθώματα.
Από Ελλάδα και Βουλγαρία τα απολιθώματα
To απολίθωμα δοντιού που βρέθηκε στη Βουλγαρία.
Πού και πότε ακριβώς αναπτύχθηκαν τα πρώτα ανθρωποειδή δεν έχει ακόμη απολύτως ξεκαθαριστεί. Με βάση τα σημερινά δεδομένα ο χιμπατζής θεωρείται ο πλησιέστερος συγγενής του ανθρώπου. Σύμφωνα με πολλούς ειδικούς η εξελικτική γραμμή των προγόνων των χιμπατζήδων και των ανθρωποειδών διαχωρίστηκε πριν από περίπου 5 με 7 εκατομμύρια χρόνια. Η ερευνητική ομάδα από την Τυβίγγη εστίασε τις μελέτες της στα τα δύο μοναδικά απολιθώματα του ανθρωποειδούς που είναι γνωστό επιστημονικά με την λατινική ονομασία Greacopithecus (γραικοπίθηκος). Ας σημειωθεί ότι στα ανθρωποειδή συγκαταλέγονται γενικά τόσο οι ανθρωποειδείς πίθηκοι (ή αλλιώς πονγκίδες) όσο και οι μακρινοί απόγονοι του ανθρώπου (προάνθρωποι).
Τα δύο απολιθώματα που εξέτασε η ομάδα της Μ. Μπέμε βρέθηκαν το ένα στην Ελλάδα (πρόκειται για απολίθωμα κάτω γνάθου) και το άλλο στη Βουλγαρία (απολίθωμα δοντιού). Μετά από λεπτομερείς αναλύσεις, οι ερευνητές είναι σε θέση να υποθέσουν ότι ο Graecopithecus αποτελεί έναν άγνωστο μέχρι πρότινος πρόγονο του ανθρώπου (προάνθρωπο). Συγκεκριμένα παρατηρήθηκε ότι οι ρίζες των δοντιών του συμπλέκονται μεταξύ τους, κάτι που αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του ανθρώπου και των μακρινών προγόνων του. Αντίθετα στους ανθρωποειδείς πιθήκους οι ρίζες των δοντιών είναι ξεκάθαρα διαχωρισμένες. «Μείναμε έκπληκτοι και εμείς οι ίδιοι από τα αποτελέσματα των ερευνών μας, διότι πρoάνθρωποι μέχρι πρόσφατα είχαν εντοπιστεί μόνο στην Αφρική, νότια της ερήμου Σαχάρας», ανέφερε ο Γιόχεν Φους, ένας από τους ερευνητές που συμμετείχαν στην έρευνα.
Mια μεγάλη σαβάνα στην ευρωπαϊκή ήπειρο;
Οι αναλύσεις των ιζημάτων, από τα οποία αποσπάσθηκαν τα συγκεκριμένα απολιθώματα, οδήγησαν τους επιστήμονες στην εκτίμηση ότι η κάτω γνάθος που εντοπίστηκε στην Ελλάδα είναι ηλικίας 7,175 εκατομ. ετών, ενώ το βουλγαρικό δόντι 7,24 εκατομ. ετών. Τα ευρήματα αυτά εκτιμάται ότι είναι ακόμη πιο παλιά κι από τα παλαιότερα ευρήματα αφρικανικού προανθρώπου, γνωστού στα λατινικά ως Sahelanthropus (Σαχελάνθρωπος), η ηλικία του οποίου υπολογίζεται μεταξύ 6 και 7 εκατομ. ετών. Η γερμανική επιστημονική ομάδα καταλήγει σήμερα στο ότι ο διαχωρισμός προανθρώπων και χιμπατζήδων έλαβε χώρα νωρίτερα σε σχέση με όσα ήταν γνωστά μέχρι σήμερα, και μάλιστα όχι στην Αφρική αλλά στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, εξαιτίας δραστικών κλιματικών μεταβολών που παρατηρήθηκαν εκεί την ίδια περίπου περίοδο. Μάλιστα στα ιζήματα που εντοπίστηκαν τα δύο απολιθώματα οι ερευνητές εντόπισαν και ίχνη κόκκινης, λεπτόκοκκης λάσπης, η οποία απαντάται στην έρημο. Μεταξύ άλλων εντόπισαν και διαφορετικά είδη αλάτων σε υψηλή περιεκτικότητα. Υποθέτουν ότι έχουν φτάσει εδώ από τη Β. Αφρική.
Το απολίθωμα κάτω γνάθου (πρώτη φωτογραφία) βρέθηκε στην Ελλάδα
«Τα στοιχεία αυτά μπορεί να προέρχονται από τη Σαχάρα, η οποία πριν από 7,2 εκατομμύρια χρόνια ήταν εξαπλωμένη (προς τον βορρά). Οι καταιγίδες της ερήμου μπορεί να μετέφεραν κόκκινη σκόνη με άλατα μέχρι τις βόρειες ακτές της τότε Μεσογείου», εξηγεί η Μ. Μπέμε. Επίσης είναι πιθανό, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι σφοδρές κλιματικές αλλαγές να δημιούργησαν στην Ευρώπη ένα κλίμα τύπου σαβάνας, κάτι που επιβεβαιώνεται από αντίστοιχα απολιθώματα φυτών. «Σε γενικές γραμμές οι έρευνες σκιαγραφούν από κλιματολογική άποψη την εικόνα μιας σαβάνας. Σε μια τέτοια εικόνα ταιριάζουν τα απολιθώματα του γκραικοπίθηκου, αλλά και απολιθώματα προγόνων της καμηλοπάρδαλης, της γαζέλας, της αντιλόπης, του ρινόκερου», αναφέρει τέλος από την πλευρά του ο Νικολάι Σπασόφ από την Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών, που συμμετείχε επίσης στην ίδια έρευνα
