Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να μην επιβεβαιώσει ότι το Ιράν συμμορφώνεται με τους όρους της συμφωνίας του 2015 για το πυρηνικό του πρόγραμμα και κάλεσε το Κογκρέσο να επιβάλει αυστηρότερους όρους στη διεθνή συμφωνία που στοχεύει να αποτρέψει το Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Αυτή η απόφαση «μη επικύρωσης» ρίχνει το «μπαλάκι» στο αμερικανικό Κογκρέσο: οι κοινοβουλευτικοί θα έχουν στη διάθεσή τους 60 ημέρες για να αποφασίσουν να επιβάλουν ή όχι εκ νέου τις κυρώσεις που είχαν αρθεί από το 2015. Τραμπ
Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε επίσης την επιβολή κυρώσεων σε βάρος ορισμένων ηγετικών στελεχών των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν.
Ο Αμερικανός πρόεδρος χαρακτήρισε την εν λόγω συμφωνία ως τη χειρότερη που έχουν διαπραγματευτεί ποτέ οι ΗΠΑ, αποκάλεσε δικτακτορικό το ιρανικό καθεστώς και δήλωσε ότι δεν θα «επιβεβαιώσει» τη συμμόρφωση της Τεχεράνης στις δεσμεύσεις της βάσει της συμφωνίας, παρά τις διαβεβαιώσεις της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ).
Η Μόσχα κατήγγειλε τη στρατηγική του Τραμπ στο θέμα. Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Φεντερίκα Μογκερίνι προειδοποίησε από την πλευρά της κατά οποιασδήποτε απόπειρας να «διαλυθεί μια συμφωνία που λειτουργεί».
Σε μια διπλωματική, αλλά έντονη, ανακοίνωσή τους η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι, η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν υπογράμμισαν ότι παραμένουν «δεσμευμένοι» στη συμφωνία, ζητώντας «την πλήρη εφαρμογή της από όλες τις πλευρές».
Ο Μακρόν μάλιστα είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ροχανί για να τον διαβεβαιώσει για «τη δέσμευση της Γαλλίας» στη συμφωνία του 2015 και να του δηλώσει ότι «εξετάζει το ενδεχόμενο» να επισκεφθεί την Τεχεράνη.
Σε ανάρτησή του στο Twitter το βράδυ ο Τραμπ σχολίασε ότι «οι συμμετέχοντες στη συμφωνία βγάζουν πολλά χρήματα από τις συναλλαγές τους με το Ιράν».
Μόσχα εναντίον Τραμπ για Ιράν: Η απειλητική ρητορική δεν έχει θέση στη διεθνή διπλωματία
Ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας δήλωσε ότι είναι «εξαιρετικά ανησυχητικό» το γεγονός ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εγείρει και πάλι ζητήματα που διευθετήθηκαν όταν υπογράφτηκε η διεθνής συμφωνία για τον τερματισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, μετέδωσε το ρωσικό πρακτορείο RIA.
Σύμφωνα με τον Ριαμπκόφ, η Μόσχα θεωρεί ότι πλέον βασικό έργο της είναι να αποτρέψει την κατάρρευση της συμφωνίας. Κάλεσε επίσης όλες τις πλευρές να παραμείνουν δεσμευμένες στη συμφωνία.
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, σχολιάζοντας τη στάση του Τραμπ απέναντι στο Ιράν, υπογράμμισε ότι η επιθετική, απειλητική ρητορική δεν έχει θέση στη διεθνή διπλωματία. «Τέτοιες μέθοδοι είναι καταδικασμένες να αποτύχουν», πρόσθεσε στην ανακοίνωση που εξέδωσε.
Η Μόσχα εξέφρασε επίσης τη λύπη της για το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρόεδρος δεν επιβεβαίωσε ότι η Τεχεράνη τηρεί τα συμπεφωνημένα, ωστόσο πιστεύει πως η ενέργεια αυτή δεν θα έχει άμεσες επιπτώσης στην εφαρμογή της συμφωνίας.
Το υπουργείο υπογράμμισε ότι το Ιράν συμμορφώνεται πλήρως με τη συμφωνία και ότι η στάση του Τραμπ δεν ανταποκρίνεται στο πνεύμα της. Όποια και αν είναι η στάση των ΗΠΑ, δεν θα υπάρξει επιστροφή στην επιβολή κυρώσεων από τα Ηνωμένα Έθνη σε βάρος του Ιράν, προειδοποίησε.
Άλλα λόγια από Ρεξ Τίλερσον
Στο μεταξύ ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον προσπάθησε να εμφανιστεί καθησυχαστικός. «Αναμένω οι σύμμαχοι και φίλοι μας στην Ευρώπη και την περιοχή θα στηρίξουν πλήρως τις προσπάθειές μας να αντιμετωπίσουμε τις ιρανικές απειλές», δήλωσε.
Ωστόσο οι ΗΠΑ δεν θα αποχωρήσουν από τη συμφωνία που σύναψε η Τεχεράνη με τη διεθνή κοινότητα, όπως έγινε γνωστό από τον υπουργό Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον.
«Πρόθεσή μας είναι να παραμείνουμε εντός της συμφωνίας όμως ο πρόεδρος δεν θα την πιστοποιήσει» δήλωσε ο Αμερικανός ΥΠΕΞ.
«Δεν ζητάμε από το Κογκρέσο να επιβάλει εκ νέου κυρώσεις, καθώς αυτό θα ισοδυναμούσε de facto με αποχώρηση από τη συμφωνία» εξήγησε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας. Σύμφωνα με τον ίδιο στόχος είναι να εμποδιστεί η Τεχεράνη από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
«Πιστεύουμε ότι η συμφωνία έχει κενά και δεν καλύπτει πολλά σημαντικά ζητήματα» επισήμανε ο Τίλερσον, ο οποίος δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να συναφθεί μια νέα συμφωνία στο μέλλον που δεν θα αντικαταστήσει την υπάρχουσα αλλά θα την ολοκληρώσει.
«Αυτό που εμείς προτείνουμε είναι αυτό που πιστεύουμε ότι αποτελεί την καλύτερη οδό για τη βελτίωση αυτής της συμφωνίας. Εάν δεν τα καταφέρουμε, θα μπορούσαμε εν τέλει να αποχωρήσουμε από τη συμφωνία» τόνισε.
Κάλεσε τις άλλες χώρες να δείξουν πιο αποφασιστική στάση
Απειλώντας ότι οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν από τη συμφωνία «ανά πάσα στιγμή», ο Τραμπ κάλεσε τους Αμερικανούς κοινοβουλευτικούς όπως και τις υπόλοιπες χώρες που τη συνυπέγραψαν –τη Ρωσία, την Κίνα, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Βρετανία– να επιδείξουν αποφασιστικότερη στάση απέναντι στην Τεχεράνη.
«Εάν δεν καταφέρουμε να βρούμε μια λύση (…) θα μπει τέλος στη συμφωνία» προειδοποίησε κατά τη διάρκεια της ομιλίας που εκφώνησε διάρκειας 20 λεπτών, σε εχθρικό τόνο κατά της Τεχεράνης, την οποία χαρακτήρισε «δικτατορικό» καθεστώς.
«Ποιο είναι το νόημα μιας συμφωνίας που το μόνο που προσφέρει είναι να καθυστερεί τη δυνατότητα του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα;» διερωτήθηκε ο Αμερικανός ηγέτης, επισημαίνοντας ότι η κυβέρνησή του θέλει κυρίως να καταργήσει το χρονοδιάγραμμα που προβλέπεται σχετικά με την άρση των κυρώσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα μετά το 2025.
Συγχαρητήρια από Ισραήλ
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ήταν μεταξύ αυτών που συνεχάρησαν τον Αμερικανό πρόεδρο για την απόφασή του. Ανάλογη στάση κράτησε και η Σαουδική Αραβία, η οποία χαιρέτισε «τη σταθερή στρατηγική» του.
Πλέον, το Κογκρέσο πρέπει να αποφασίσει αν θα επιβάλει εκ νέου κυρώσεις στο Ιράν. Προς το παρόν οι Ρεπουμπλικάνοι, που διαθέτουν την πλειοψηφία, δεν φαίνονται διατεθειμένοι να το πράξουν και άρα να θεωρηθούν υπεύθυνοι για την υπονόμευση της συμφωνίας.
Μια λύση που προτείνουν δύο Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές σε στενή συνεργασία με τον Λευκό Οίκο είναι να ψηφιστεί ένα νομοσχέδιο που θα ανοίγει μια νέα πόρτα για την επιβολή κυρώσεων εναντίον του Ιράν.
Στόχος των Αμερικανών κοινοβουλευτικών είναι να καταστούν μόνιμοι οι περιορισμοί στην ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.
«Προτείνουμε έναν δρόμο που θα διορθώσει τα κενά της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, διατηρώντας παράλληλα τις ΗΠΑ στη συμφωνία», εξήγησε ο Μπομπ Κόρκερ πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Θεμάτων της Γερουσίας.
«Οτιδήποτε μοιάζει με νέους όρους» που προστίθενται στη συμφωνία θα θεωρηθεί «μονομερής παραβίασή της», προειδοποίησε από την πλευρά της η Γουέντι Σέρμαν, η επικεφαλής της αμερικανικής ομάδας που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία αυτή.
«Τίθενται σε κίνδυνο τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ και των πιο στενών τους συμμάχων», τόνισε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της χώρας Τζον Κέρι που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις.
«Πιο μόνες από ποτέ οι ΗΠΑ»
Η ομιλία του Αμερικανού προέδρου προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Τεχεράνης. Οι ΗΠΑ «είναι πιο μόνες από ποτέ εναντίον του ιρανικού λαού», σχολίασε ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί.
«Οι δηλώσεις (του Τραμπ) είναι ένα κουβάρι προσβολών και αβάσιμων κατηγοριών», τόνισε ο Ροχανί.
«Η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα δεν μπορεί να τροποποιηθεί, δεν μπορούμε να προσθέσουμε σε αυτή ούτε ένα άρθρο ούτε μια υποσημείωση», επανέλαβε ο Ιρανός πρόεδρος.
«Για όσο καιρό εξυπηρετούνται τα συμφέροντά μας, θα παραμείνουμε στη συμφωνία και θα συνεργαζόμαστε με την ΙΑΕΑ, όμως αν μια ημέρα δεν εξυπηρετούνται τα συμφέροντά μας, δεν θα διστάσουμε ούτε δευτερόλεπτο και θα αντιδράσουμε».
Εξάλλου στην επίσημη ανακοίνωση που ανήρτησε στον ιστότοπό του το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών τονίζει ότι «οι Φρουροί της Επανάστασης είναι εθνικοί ήρωες και κάθε λάθος από την αμερικανική κυβέρνηση ή το Κογκρέσο θα προκαλέσει την οργή και το μίσος του ιρανικού λαού και μια απάντηση που θα τους κάνει να το μετανιώσουν. Ο Αμερικανός πρόεδρος θα είναι ο μόνος υπεύθυνος για αυτή την επικίνδυνη ενέργεια».
«Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν δεν θα είναι η πρώτη που θα αποχωρήσει από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα όμως αν τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της δεν γίνονται σεβαστά στο πλαίσιο της, θα αναστείλει όλες τις δεσμεύσεις της και θα ξεκινήσει και πάλι τις ειρηνικές πυρηνικές δραστηριότητες χωρίς κανέναν περιορισμό», τονίζεται στην ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών.
