Η «δυναμική παρέμβαση» του Λευκού Οίκου που ποθούσαν κάποιοι στο Μαξίμου δεν ήρθε ακριβώς όπως έλπιζαν. Οι δηλώσεις του νέου υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ σημαίνουν ότι το ΔΝΤ θα επιβάλει την ατζέντα του στις διαπραγματεύσεις. Που σημαίνει και άνοιγμα του Ασφαλιστικού από το 2018
«Καλώς τα παιδιά, καλώς τους»… Ενα περίεργο αίσθημα αμηχανίας διαδέχτηκε τις τελευταίες ώρες τις προσδοκίες και τους πόθους κάποιων στο Μαξίμου για μια «δυναμική παρέμβαση» του Ντόναλντ Τραμπ υπέρ της Ελλάδας. Ηρθε, βλέπετε, η… δυναμική εμφάνιση στο πεδίο των διαπραγματεύσεων του νέου υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Στίβεν Μνιούτσιν.
Αναλυτές συνδέουν το «μπάσιμο» Μνιούτσιν μέσω δηλώσεων και κινήσεων στο παρασκήνιο με τη σκληρή γραμμή που υιοθετεί τις τελευταίες ημέρες το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για Ελλάδα και Ευρώπη. Αραγε τσάμπα αναγκάστηκε να βάλει γραβάτα ο Νίκος Παππάς για να μπει σε περιφερειακή εκδήλωση της ορκωμοσίας Τραμπ τον Ιανουάριο;
Ας τα πάρουμε με τη σειρά:
Στην αρχή της εβδομάδας έγκυρες εφημερίδες στη Γερμανίας (όπως η Die Welt) έγραφαν ότι Ανγκελα Μέρκελ και Κριστίν Λαγκάρντ συμφώνησαν ότι το ΔΝΤ θα μείνει στο ελληνικό πρόγραμμα και και η λύση για το χρέος θα παραπεμφθεί για μετά το 2018. Την Τετάρτη οι δύο ισχυρές κυρίες συναντήθηκαν υπό άκρα μυστικότητα στο Βερολίνο αλλά το κλίμα δεν άλλαξε. Το ίδιο βράδυ πηγές του Μαξίμου εκτιμούσαν ότι βρέθηκε ένας οδικός χάρτης για το πλέον ήπιο σενάριο.
Η λογική ήταν ότι εξαιτίας του εκλογικού ημερολογίου στην Ευρώπη το ελληνικό ζήτημα θα μπει «κάτω από το χαλί» ως τον Οκτώβριο. Επομένως τα μέτρα του 2019 θα είναι βατά, τα αντίμετρα γενναία (μείωση ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ κλπ.), μια υπόσχεση των Ευρωπαίων για το χρέος θα βάλει το ΔΝΤ στο πρόγραμμα και έτσι, εκτός από τις δόσεις, η Ελλάδα θα πάρει και την ποσοτική χαλάρωση (QE) στη συνεδρίαση της ΕΚΤ, στις 27 Απριλίου.
Λίγοι έδωσαν σημασία το βράδυ Τετάρτης στους αρνητικούς οιωνούς από την εκπρόσωπο του Σόιμπλε. Κάποιοι ίσως να νόμισαν ότι μπερδεύτηκε. Σε ερώτημα έλληνα ανταποκριτή η επίσημη απάντηση από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών ήταν το συνταξιοδοτικό αποτελεί μέρος του τρέχοντος προγράμματος, το οποίο -ως γνωστόν- τελειώνει το 2018 και όχι βέβαια το 2019.
Τι σημαίνει αυτό; Η σιγουριά της κυβέρνησης ότι δεν θα ζητηθούν αλλαγές πριν από το 2019 δεν είναι βέβαιο ότι θα επιβεβαιωθεί. Μάλλον το αντίθετο: σύμφωνα με πληροφορίες του Protagon, η εκπρόσωπος του Ταμείου στην τρόικα Ντέλια Βελκουλέσκου θα θέσει με το καλημέρα το θέμα του Ασφαλιστικού στις επαφές του Hilton αμέσως μετά την Καθαρή Δευτέρα.
Την Πέμπτη, ο Μνιούσκιν είπε ότι η οικονομική κρίση της Ελλάδας είναι κυρίως πρόβλημα της Ευρώπης. Ολα καλά, θα μπορούσαν να πουν στο Μαξίμου, άσε που κολλάει και με το αφήγημα ότι θα διώξουμε το ΔΝΤ…
Ομως τα κακά μαντάτα είχαν ήδη φτάσει. Σύμφωνα με αναλύσεις και πληροφορίες αμερικανικών ΜΜΕ (όπως η Wall Street Journal) ο Μνιούτσιν μίλησε με τη Λαγκάρντ την Τρίτη και της παρείχε στήριξη για να κρατήσει σκληρή γραμμή και να επιβάλει κάθε πτυχή της ατζέντας του Ταμείου και προς όλες τις πλευρές: Ελλάδα και Ευρωπαίους.
Η συνήθως στρογγυλεμένη στις διατυπώσεις Λαγκάρντ ανέφερε στη Γερμανία ότι «δεν είμαστε στον σωστό δρόμο» στο θέμα της Ελλάδας, ενώ το βράδυ της Πέμπτης ανάρτηση-έκπληξη στο blog του Ταμείου αύξανε την πίεση στους Ευρωπαίους για το χρέος, στα όρια του τελεσιγράφου.
Υπό τον τίτλο «Αντιμετωπίζοντας τα κρατικά χρέη», ο επικεφαλής οικονομολόγος Μόρις Ομπσφελντ, ο διευθυντής του ευρωπαϊκού τμήματος Πόουλ Τόμσεν και το αφεντικό του νομικού γραφείου του ΔΝΤ Σον Χέιγκαν, ζήτησαν άμεση περιγραφή των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους της Ελλάδας και χαμηλότερα πλεονάσματα.
Το έκαναν βέβαια με τρόπο: πέρα από μια διακριτική αναφορά στην Eλλάδα, τα υπόλοιπα επιχειρήματα αναφέρονταν… γενικά σε μια υπερχρεωμένη χώρα που βρίσκεται σε πρόγραμμα βοήθειας και είναι μέλος νομισματικής ένωσης. Αλλά όταν κάτι κάνει «νιάου νιάου» και βολτάρει στα κεραμίδια είναι μάλλον γάτα.
Από την άλλη, το πρόσχημα της γενικής αναφοράς τους επέτρεψε να τα πουν πιο χοντρά. Διατύπωσαν δε κι ένα επιχείρημα που αντί για το ΔΝΤ θα το περίμενε κανείς από τον ΣΥΡΙΖΑ (τον γνήσιο ΣΥΡΙΖΑ, όταν δηλαδή ήταν αντιπολίτευση): «Η αβεβαιότητα που δημιουργείται από το υψηλό επικρεμμάμενο χρέος επηρεάζει αρνητικά την πολιτική στήριξη στις μεταρρυθμίσεις, καθώς οι πολίτες ενδέχεται να θεωρήσουν ότι οι θυσίες τους γίνονται κατά κύριο λόγο προς όφελος των πιστωτών»…
Αν επαναβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις ότι το ΔΝΤ θα επιβάλει την ατζέντα του στις διαπραγματεύσεις (εν πολλοίς, με πλάτες Τραμπ) και εκμεταλλευόμενο την εκλογική εσωστρέφεια των Ευρωπαίων, τότε το συμπέρασμα είναι διπλό:
Τα καλά νέα για τη χώρα είναι ότι μπορεί να υπάρξει μια ρητή δέσμευση για το χρέος που θα εφαρμοστεί στην πράξη μετά το τέλος του προγράμματος, τον Αύγουστο του 2018.
Τα κακά νέα για την κυβέρνηση είναι ότι οι μεταρρυθμίσεις που θα ζητήσει η Ντέλια Βελκουλέσκου για να βάλει την υπογραφή της στην τεχνική συμφωνία (staff level agreement) θα μπορούσαν να φέρουν σε πολύ δύσκολη θέση το Μαξίμου. Διότι το άνοιγμα του Ασφαλιστικού με όρους ΔΝΤ ήδη από το 2018 σημαίνει ότι η «αρχιτεκτονική» του Νόμου Κατρούγκαλου θα αντικατασταθεί από μέτρα που θίγουν κοινωνικές ομάδες (ακόμη και συνταξιούχους ΔΕΚΟ) τις οποίες η κυβέρνηση θέλει πάση θυσία να προστατεύσει.
Αλέκος Παπαναστασίου
