Η ανατομία ενός τύμβου στις Αιγές
Η ανατομία ενός τύμβου, οι βασιλικοί παίδες, τα έργα ΕΣΠΑ και άλλα στην ετήσια Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη
Με πέντε ανακοινώσεις συμμετέχει φέτος η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας στην ετήσια Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Εργο στη Μακεδονία και τη Θράκη την Πέμπτη 5 Μαρτίου, πρώτη μέρα του Συνεδρίου, στην αίθουσα τελετών του παλαιού κτηρίου της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η «ανατομία ενός τύμβου της νεκρόπολης των Αιγών» από την Αγγελική Κοτταρίδη, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, το μεσημέρι της Πέμπτης 5/3 στις 13:30, αλλά και η πρόοδος των έργων ΕΣΠΑ για την αναστύλωση, συντήρηση και αποκατάστασης βυζαντινών μνημείων εξέχουσας σημασίας, όπως είναι η παλιά Μητρόπολη της Βέροιας.
Διάσημη στην αρχαιότητα όσο και σήμερα για τις πολύχρυσες ταφές των βασιλέων, η νεκρόπολη των Αιγών είναι οπωσδήποτε το καλύτερα γνωστό κομμάτι της μακεδονικής μητρόπολης. Ωστόσο υπάρχουν ακόμη πολλά ζητήματα που αξίζει και πρέπει να ερευνηθούν συστηματικά.
Στην ανακοίνωσή της, η κ. Κοτταρίδη θα μιλήσει για έναν τύμβο δίπλα στη δυτική είσοδο του αρχαιολογικού πάρκου που δημιουργείται στις Αιγές στο πλαίσιο του έργου ΕΣΠΑ για την ανάδειξη της νεκρόπολης, ο οποίος βρέθηκαν συνολικά 20 τάφοι το καλοκαίρι του 2014. Η σχέση των ταφών δείχνει ότι πρόκειται προφανώς για μέλη μιας ευρύτερης οικογένειας που ενταφιάζονται στον τύμβο σε βάθος δύο γενεών. Πέντε τάφοι βρέθηκαν ασύλητοι. Οι υπόλοιποι, ανάμεσα στους οποίους και οι μεγαλύτεροι, ήταν συλημένοι εν μέρει ή εντελώς, το γνωστό φαινόμενο των Αιγών που οφείλεται προφανώς στη Γαλατική λεηλασία.
Στον πιο πλούσιο τάφο της ομάδας που ήταν συλημένος βρέθηκαν υπολείμματα νεκρικής κλίνης που ήταν διακοσμημένη με πήλινες ανάγλυφες πλάκες: Η Αθηνά τυλιγμένη στο ιμάτιο της παρακολουθεί μια μάχη Ελλήνων με βαρβάρους, ένα θέμα που απηχεί προφανώς την εκστρατεία της Ανατολής, το γεγονός που σημάδεψε τη μνήμη των Μακεδόνων των Αιγών και όχι μόνον.
Ωστόσο, το πιο πολύτιμο και σπάνιο εύρημα από αυτόν τον τύμβο ήταν στον τάφο μιας κοπελίτσας, πολυαγαπημένης των γονιών της, που της χάρισαν στο ταξίδι χωρίς γυρισμό πολύτιμα χρυσά στολίδια, σκουλαρίκια και χάντρες, και τον μοναδικό καθρέφτη που βρήκαμε ως τώρα στις Αιγές, ένα μικρό χάλκινο κομψοτέχνημα, έργο ενός πολύ επιδέξιου τορευτή. Στο καπάκι του καθρέφτη ο Έρωτας, στο σχήμα τρυφερού παιδιού, έρχεται πετώντας να αγκαλιάσει τον θεό του πόθου και του πάθους, τον Διόνυσο που με μορφή θαλερού νέου κάθεται πάνω στα βράχια που είναι στρωμένη η δορά του πάνθηρα…
Η ανασκαφή το περασμένο φθινόπωρο σε έναν άλλο τύμβο που βρίσκεται σε αρκετά κεντρικό σημείο της νεκρόπολης μας επιφύλασσε μια πολύ ευχάριστη έκπληξη: έναν μεγάλο κιβωτιόσχημο τάφο ασύλητο, πράγμα απολύτως σπάνιο για τη νεκρόπολη των Αιγών, χρονολογείται στα χρόνια που βασίλευε ο Μεγαλέξανδρος (336-323 π.Χ.). Σύμφωνα με το συνηθισμένο τυπικό, επάνω από το πόδιο υπήρχε ξύλινη κλίνη στην οποία ήταν ξαπλωμένος ο νεκρός με το κεφάλι προς τη δύση, στεφανωμένος με πλούσιο χάλκινο επίχρυσο στεφάνι κισσού. Η προκαταρκτική μελέτη των οστών δείχνει άνδρα κοντά στα πενήντα.
Επάνω στην κλίνη μαζί με το σώμα του νεκρού ήταν ακουμπισμένη μια ερυθρόμορφη οινοχόη με παράσταση συμποσίου. Προς τα βόρεια υπήρχε χώρος για ένα στενό ξύλινο τραπεζάκι με τα σκεύη του συμποσίου. Ανάμεσά τους, ένας χάλκινος κάδος άριστης ποιότητας που χρησίμευε για το ανακάτεμα του οίνου με το νερό.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα άφθονα υπολείμματα των οργανικών υλικών που σπάνια μας σώζονται σε αρχαίους τάφους. Υπάρχουν κατάλοιπα υφασμάτων από τα στρωσίδια της κλίνης και τα ενδύματα του νεκρού, όπου μάλιστα διατηρήθηκαν ίχνη πορφύρας, δέρματα και κυρίως τα υπολείμματα της ίδιας της ξύλινης κλίνης. Ήδη σε πρώτη ματιά αναγνωρίζεται η επίχρυση διακόσμηση της μπροστινής πλευράς του ανάκλιντρου, του οποίου η μορφή του αντιστοιχούσε με εκείνη των χρυσελεφάντινων κλινών από τον τάφο του Φιλίππου.
Έχοντας θαυμάσει τον πλούτο και την ομορφιά της βασιλικής οικοσκευής και των βασιλικών συμποσίων του Φιλίππου οι εύποροι πολίτες των Αιγών μιμούνται τη μεγαλοπρέπεια στο βαθμό που το επιτρέπει το βαλάντιο τους.
Αλλά ποιος ήταν ο νεκρός;
Φυσικά, αφού δεν βρέθηκε επιτύμβιο με επιγραφή και αφού προφανώς δεν είναι μέλος της βασιλικής οικογένειας για να τον αναζητήσουμε στην παράδοση των πηγών, δεν μπορούμε να πούμε το όνομά του, μπορούμε όμως, συνδυάζοντας τα δεδομένα να κάνουμε μερικές σκέψεις για αυτόν… Το γεγονός ότι ένας ενήλικος άντρας και μάλιστα τόσο εύπορος που να μπορεί να φορά ρούχα βαμμένα με την πανάκριβη πορφύρα δεν συνοδεύεται από τα όπλα του, όταν ένα δόρυ, ένα ακόντιο ή έστω ένα μαχαίρι είναι κανόνας να ακολουθεί ακόμη και τους φτωχότερους πολίτες των Αιγών στον τάφο είναι προφανώς μια όχι τυχαία εξαίρεση… Αν αυτό συνδυαστεί με το σπάνιο στεφάνι κισσού, μας επιτρέπει να σκεφτούμε ότι ίσως ο σεβάσμιος, πορφυροντυμένος αστός των Αιγών είναι ένας ιερέας του Διόνυσου, ή ένα εξέχον μέλος του θιάσου της Μητέρας των Θεών που η ύπαρξη του στις Αιγές μαρτυρείται με επιγραφή της εποχής της ταφής…. Αν είναι έτσι, αυτό ίσως εξηγεί και το προνόμιο να χρησιμοποιηθούν για τον τάφο του αρχιτεκτονικά μέλη από ένα σημαντικό δημόσιο, πιθανότατα ιερό κτήριο.
Η μελέτη των πλούσιων οργανικών υλικών από τον τάφο που μαζεύτηκαν με μεγάλη προσοχή υπόσχεται να ρίξει φως και σε αυτό το μυστήριο!
Την «ανατομία ενός τύμβου» ακολουθεί στις 13:45 η συνολική παρουσίαση του έργου της ΙΖ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, όπου οι Αιγές εντάσσονταν έως τα τέλη Οκτωβρίου 2014, που άλλαξε το οργανόγραμμα του τότε Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, στις 16:45, θα παρουσιαστεί το έργο της 11ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, όπου τα σημαντικά βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία της Βέροιας εντάσσονταν ως τα τέλη Οκτωβρίου 2014.
Πέρα από τη συζήτηση για τις ιδεολογικές, πολιτικές ή όποιες άλλες σκοπιμότητες που συνυφαίνονται στην αρχαιολογική δραστηριότητα, συζήτηση που ξανάνοιξε με ένταση παίρνοντας ως αφορμή τα πρόσφατα ατυχή φαινόμενα, υπάρχουν πάντα τα ίδια τα μνημεία, μνημεία που συχνά ασφυκτιούν ανάμεσα σε ακάλυπτους πολυκατοικιών, που συνθλίβονται στο περιβάλλον της αισθητικής της προχειρότητας και της κακοτεχνίας, μνημεία που άντεξαν το βάρος των αιώνων, αλλά, έχοντας χάσει την πρωταρχική λειτουργία τους ή την ουσιώδη λειτουργική συνεκτικότητα με τον κοινωνικό περίγυρό τους, κινδυνεύουν διαρκώς να καταρρεύσουν εξ αιτίας της κούρασης των αρχαίων υλικών, αλλά και εξ αιτίας της άγνοιας ή της αδιαφορίας των ανθρώπων, να παραμορφωθούν από αμφιβόλου ποιότητας και ηθικής προσπάθειες «αξιοποίησης» ακόμη και να καταστραφούν ολοκληρωτικά, θύματα στο βωμό της κερδοσκοπίας…
Και όμως τα μνημεία αυτά, μπορούν και αξίζουν να γίνουν τόποι «αναψυχής» στην κυριολεκτική σημασία της λέξης, οάσεις που θα αναβαθμίσουν με πολλούς τρόπους την εικόνα της πόλης και τη ζωή των πολιτών –κατοίκων και επισκεπτών-, λειτουργώντας όχι μόνο σαν αειφόρες πηγές μνήμης, γνώσης και πλούτου –κάθε είδους- αλλά και σαν σημεία αναστοχασμού ταυτότητας και ουσίας…
Σε τέτοια μνημεία που υπάρχουν δίπλα μας και μπορούν να «αξιοποιούν» την καθημερινότητα μας είναι αφιερωμένο το έργο μας.
Από τα έργα ΕΣΠΑ που πραγματοποιούνται στο νομό Ημαθίας, αξίζει να σημειωθεί ιδιαίτερα το έργο που με πολύ εντατικούς ρυθμούς συνεχίζεται στην παλιά μητρόπολη της Βέροιας. Στόχος είναι στο τέλος του χρόνου το έργο να έχει τελειώσει και να αποδοθεί στο κοινό ένα από τα κορυφαία βυζαντινά μνημεία των Βαλκανίων και όχι μόνον. Γιατί η Παλιά Μητρόπολη της Βέροιας, που εξ αιτίας των καταστροφών και των παραμορφώσεων που υπέστη δεν έχει ακόμη τη θέση που της αξίζει στη συλλογική γνώση και αποδοχή, είναι ένα από τα πιο σημαντικά βυζαντινά μνημεία που μας σώθηκαν. Και αυτό όχι μόνον γιατί είναι ένα ζωντανό μουσείο εκπληκτικής ζωγραφικής, αλλά και μια κιβωτός μνήμης όπου αποτυπώνονται κοσμοϊστορικές στιγμές.
Το σύνολο του μνημείου, ζωντανό μουσείο του εαυτού του και της ιστορίας της πόλης, θα αποδοθεί στους επισκέπτες, αλλά και στους πιστούς για τέλεση λατρείας σε εξαιρετικές περιπτώσεις, λειτουργικό στον κατ’ ουσίαν προορισμό του.
Τον 11ο αιώνα, μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας χάρη στη νικηφόρα δράση του Βουλγαροκτόνου, χτίζεται σε προνομιούχο σημείο της Βέροιας η τεράστια για τα δεδομένα της εποχής βασιλική με το εγκάρσιο κλίτος που η κάτοψη της, όχι τυχαία, ενσωματώνει το σχήμα του σταυρού. Στο αυστηρό πρόσωπο του υπερφυσικού Χριστού Χαλκίτη που ατενίζει τους πιστούς αποτυπώνεται η αίσθηση του μοιραίου που με την άλωση της βασιλεύουσας από τους Φράγκους το 1204 θα σφραγίζει με όλεθρο τη βασιλεία των Κομνηνών. Πριν κλείσουν 10 χρόνια από την κατάκτηση ο Δεσπότης της Ηπείρου Θεόδωρος Άγγελος Δούκας Κομνηνός απελευθερώνει τη Βέροια. Στο κεντρικό κλίτος της Μητρόπολης που αγιογραφείται τώρα, σε φόντο πορφυρό, προφήτες και άγιοι που έχουν κάτι από τη μεγαλοπρέπεια αρχαίων αγαλμάτων υμνούν τη Νέα Ιερουσαλήμ, προοιωνίζοντας την απελευθέρωση της Βασιλεύουσας. Ο Θεόδωρος Άγγελος δεν θα καταφέρει ποτέ να φτάσει στην Κωνσταντινούπολη, όμως ο συνονόματος του άγιος Καβαλάρης ντυμένος την αλυσιδωτή μάλλια των ιπποτών θα μείνει να υποδέχεται γεμάτος δύναμη και μεγαλοπρέπεια τους προσκυνητές της μητρόπολης, η κοκκινομάλλα Αγία Βαρβάρα θα ενσαρκώνει για πάντα το απόλυτο πρότυπο ευγένειας και ομορφιάς της βυζαντινής πατρικίας στα χρόνια της ιπποσύνης, και οι λευκοφορεμένοι άγγελοι που είναι από τις πιο γοητευτικές μορφές της βυζαντινής αγιογραφίας θα ανακαλούν στους αιώνες τη μνήμη του ονόματος των Δεσποτών Αγγέλων.
Στα χρόνια των Παλαιολόγων, στις αρχές του 14ου αιώνα, στο σύνθρονο της Μητρόπολης θα καθίσει ο Βεροιώτης ιεράρχης Νήφων πριν γίνει Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και θα αγιογραφηθεί το παρεκκλήσι της Βάπτισης με τρόπο νεωτερικό που προοιωνίζεται την Αναγέννηση που δεν πρόλαβε να ανθίσει στις χώρες του βυζαντίου.
Το 1430 η Βέροια περνάει αναίμακτα στους Οθωμανούς. Η μητρόπολη θα παραμείνει για σχεδόν ακόμη δυο αιώνες εκκλησία, ώσπου σε ένα σεισμό στο τέλος του 16ου αι. θα χάσει το νότιο κλίτος και την πίστη της. Οι μουσουλμάνοι της Καραφέροιας είχαν όπως φαίνεται πληθύνει και χρειάζονταν μεγαλύτερο χώρο λατρείας. Η εκκλησία παίρνει την όψη Τζαμιού, του σημαντικότερου της πόλης. Ο Χριστός δίνει τη θέση του στον Αλλάχ, θέση που είχε πάρει αιώνες πριν από τον Διόνυσο άγριο, το όνομα του οποίου όμως δοξολογούν ακόμη από τους αρχαίους κίονες που ενσωματώθηκαν στη βυζαντινή βασιλική οι δούλοι που απελευθερώθηκαν στη χάρη του.
Αποδίδοντας το στην πόλη της Βέροιας το σημαντικότερο βυζαντινό μνημείο της, ελπίζουμε να αποκαταστήσουμε την ιστορική ‘ισορροπία’, την ίδια ισορροπία που με συγκινητικό τρόπο αποτυπώνεται στην παλίμψηστη όψη του νάρθηκα, όπου στοιχεία βυζαντινά και όψιμα οθωμανικά ενσωματώνουν αρχαία μαρμάρινα μέλη, πολύτιμα θραύσματα μνήμης της μεγάλης ακμής της πόλης στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια, όπως είναι το αρχαίο μαρμάρινο ανάγλυφο όπου μια Νίκη σπεύδει να στεφανώσει την εικόνα του Άμμωνα Δία, σύμβολο απτό της ανοχής και της πολυπολιτισμικότητας που κυριάρχησε και έθρεψε την παράδοση της Ελληνιστικής Οικουμένης.
Παράλληλα, θα παρουσιαστούν και τα υπόλοιπα έργα ενταγμένα στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ της Βέροιας και όλης της Ημαθίας για τη συντήρηση και αποκατάσταση σημαντικών βυζαντινών, μεταβυζαντινών και οθωμανικών μνημείων.
Ανάμεσά τους, αξίζει να σημειωθεί πως το έργο του Αγίου Παταπίου ολοκληρώθηκε και η μικρή εκκλησία με τα βυζαντινά θεμέλια και τις αλλεπάλληλες μεταβυζαντινές φάσεις είναι έτοιμη με μια πανηγυρική δοξολογία να αποδοθεί και πάλι στη λατρεία και τους επισκέπτες που θα ‘χουν την ευκαιρία να περιηγηθούν τον αρχαιολογικό χώρο που δημιουργήθηκε δίπλα της και να επισκεφτούν τα ερείπια του επισκοπικού μεγάρου και της παλαιοχριστιανικής βασιλικής με τα μαρμαροθετήματα και τα πλούσια ψηφιδωτά. Τα οθωμανικά σπίτια δίπλα στο Βυζαντινό Μουσείο τελειώνουν και σε δυο μήνες εκτός από ένα επισκέψιμο κομμάτι του αρχαίου τείχους της, θα δώσουν στην πόλη και ένα πρότυπο συντήρησης και αποκατάστασης σπιτιών για τους μερακλήδες που θέλουν να διατηρήσουν και να απολαμβάνουν τα παλιά σπίτια και τους κήπους που υπάρχουν ακόμη στις παραδοσιακές γειτονιές! Ακόμη, στερεώθηκε η Παναγία η Βαλτεσινή, μια μεταβυζαντινή εκκλησούλα της Κυριώτισσας που κινδύνευε να καταρρεύσει και συντηρήθηκαν αρκετές εικόνες στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την νέα περιοδική έκθεση που σχεδιάζουμε στο Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας με θέμα ουράνια πλάσματα και ουράνια ταξίδια.
Στην υπόλοιπη Ημαθία, ξεκίνησαν σωστικές επεμβάσεις στις τοιχογραφίες του Αη Δημήτρη των Παλατιτσίων, μνημείο που όπως ολόκληρος ο χώρος των Αιγών περιλαμβάνεται στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO και προτείνουμε να αποτελέσει πόλο ανάδειξης στην επόμενη προγραμματική περίοδο.
Από τα υπόλοιπα έργα της τέως 11ης Βυζαντινής Εφορείας Αρχαιοτήτων, σημειώνουμε πως στο κάστρο των Σερβίων, που χτίστηκε τον 13ο αι. και φυλάγει ακόμη αγέρωχο το πέρασμα στη Θεσσαλία, η προσπάθεια της συντήρησης, αλλά και της μελέτης προχώρησε ουσιαστικά. Μπόρεσε να ολοκληρωθεί η ιδιαίτερα δύσκολη και απαιτητική μελέτη της αναστήλωσης των πύργων που χτίσθηκαν τον 14ο αι. και μισογκρεμισμένοι από τους σεισμούς, αιωρούνται απειλητικά στην απότομη πλαγιά. Η μελέτη η οποία προβλέπει τη συμπλήρωση των πύργων σε σημαντικό ύψος εγκρίθηκε και μπορεί πια απρόσκοπτα να εφαρμοστεί, ώστε να αποκατασταθεί σε σημαντικό βαθμό η στατική επάρκεια, αλλά και η μορφή του εξαιρετικά επιβλητικού μνημείου.
Στη Σιάτιστα τελειώνει η συντήρηση – αποκατάσταση και στο τέλος αυτού του χρόνου θα αποδοθεί στους επισκέπτες του το αρχοντικό της Πούλκως, ένα εξαιρετικό δείγμα αστικής αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα, εύγλωττος μάρτυρας της άνθισης των πόλεων της δυτικής Μακεδονίας, όπου το επιχειρηματικό δαιμόνιο των Ρωμιών εμπόρων κατάφερε να μετατρέψει τις ευκαιρίες της Pax Ottomana σε πλούτο και ποιότητα ζωής… Ευρύχωρες σάλες, εντυπωσιακά τζάκια, άνετα μιντέρια, υαλοστάσια με κομψά αραβουργήματα και χρωματιστά γυαλιά που μετατρέπουν το φως σε μαγικό παιχνίδι, ξυλινες επενδύσεις, λαμπερά, χαρούμενα χρώματα, ζωγραφιές παντού με ανθοδέσμες και γλάστρες, λουλούδια κάθε λογής και φρούτα και πουλιά, που ακολουθώντας τη μόδα της εποχής φέρνουν τους ανοιξιάτικους κήπους μέσα στο σπίτι, δημιουργούν το πλαίσιο όπου μπορεί κανείς να απολαύσει τη χαρά της ζωής, μιας ζωής άνετης και εκλεπτυσμένης που συνεχίζει τη μακριά παράδοση της ανατολής . Τα πρότυπα αυτών των σπιτιών θα πρέπει να τα αναζητήσουμε στα παλάτια της Κωνσταντινούπολης και δεν είναι βέβαια τυχαίο ότι η εικόνα της πολυπόθητης βασιλεύουσας δεσπόζει στον καλόν οντά με τα τείχη και τα σπίτια της, τα πλοία και τα ψάρια της, τις εξοχές της, τον μαύρο αρχιευνούχο να βγάζει βόλτα στις κλειστές άμαξες αθέατες Σουλτάνες και το Φανάρι κυρίαρχο με τους τρούλους και τα καμπαναριά του, περιφρουρημένο από δράκους φτερωτούς και εξαπτέρυγα και τον Πατριάρχη με το σταυρό στο χέρι…
Στην Έδεσσα από το καλοκαίρι που μας πέρασε ξεκίνησε η επίπονη προσπάθεια αποκατάστασης ενός πολύπαθου μνημείου που τη συνεχίζει τώρα η Εφορεία Ημαθίας. Το Χουνκιάρ-τζαμί, που κατασκευάστηκε πιθανότατα στον 16ο αι., έχει σχεδόν εξαφανιστεί κάτω από παρεμβάσεις κακής ποιότητας και χειρότερης αισθητικής που έγιναν στη δεκαετία του εξήντα, αλλά και του ενενήντα. Ό,τι σώθηκε από το μνημείο αποκαλύφθηκε και συντηρείται, ενώ εκπονήθηκε η απαραίτητα στατική και αρχιτεκτονική μελέτη. Στόχος είναι το κτήριο να αποκατασταθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, έτσι που η συνολική εικόνα του να αναβαθμιστεί και συγχρόνως να εξυπηρετηθεί η χρήση του σαν πολυχώρος πολιτισμού.
Το μεσημέρι της ίδιας μέρας, στις 14:00, μια ακόμη ανακοίνωση της ΕΦΑ Ημαθίας τραβά το ενδιαφέρον. Οι μουσειοπαιδαγωγοί της Εφορείας θα παρουσιάσουν τους πολύτιμους θησαυρούς γνώσης που οι μαθητές σχολείων όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων ανακαλύπτουν με ψυχαγωγικό τρόπο στα αρχαιολογικά μουσεία της Ημαθίας, μέσα από τις εκπαιδευτικές δράσεις του Μουσείου Βασιλικών Τάφων των Αιγών, του Αρχαιολογικού Μουσείου Βέροιας και του Βυζαντινού Μουσείου Βέροιας.
Στο Μουσείο των Βασιλικών Τάφων, συνεχίζονται για μια ακόμη χρονιά το πολύ επιτυχημένο πρόγραμμα «Βασιλικοί Παίδες» για σχολικά τμήματα του δημοτικού από τη Γ’ ως τη Στ’ τάξη που θέλουν να γνωρίσουν από κοντά την καθημερινή ζωή και την εκπαίδευση παιδιών και εφήβων στην αρχαία Μακεδονία, αλλά και οι «Βασιλικές Πυρές» για τα ταφικά έθιμα των αρχαίων Μακεδόνων, το οποίο απευθύνεται σε εφήβους του Γυμνασίου. Παράλληλα, το Μουσείο των Βασιλικών Τάφων δανείζει εκπαιδευτικό υλικό των «Βασιλικών Παίδων» σε απομακρυσμένα σχολεία που δεν έχουν δυνατότητα να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Βέροιας έχει από το Νοέμβρη του 2014 τη χαρά να υποδέχεται συστηματικά πλέον κάθε Παρασκευή σχολικές τάξεις στα νέα εκπαιδευτικά προγράμματα που διοργάνωσε, ενώ το Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας συνεχίζει να προσφέρει στο σχολικό κοινό ένα ευρύ φάσμα εκπαιδευτικών δράσεων, που με τη συχνή εναλλαγή τους δίνουν τη δυνατότητα για πολλαπλές επισκέψεις των σχολικών τάξεων μέσα στην ίδια χρονιά.
Ευκαιρίες για περισσότερες ακόμη εκπαιδευτικές δραστηριότητες μέσα στη χρονιά, που προσκαλούν και προσελκύουν τα παιδιά στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους της Ημαθίας, συνεχίζουν να μας δίνουν κάθε χρόνο εορταστικές αφορμές, αλλά και τα σχολικά projects που φέρνουν το μουσείο στο σχολείο .
Τέλος, στις 17:00, θα παρουσιαστούν οι εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης στο αρχαίο θέατρο της Μίεζας στο διάστημα 2011 – 2014, στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΣΠΑ, ένα ακόμη έργο που πλέον έχει αποδοθεί στην τοπική κοινωνία και τους επισκέπτες΄