Η γλώσσα της εξουσίας και ο έλεγχος της σκέψης….
«Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΙΡΗΝΗ
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΚΛΑΒΙΑ
Η ΑΓΝΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΜΗ»
(τα τρία συνθήματα του Κόμματος,
γραμμένα με κομψά γράμματα,
στην πυραμίδα του Υπουργείου Αλήθειας)
(Τζορτζ Οργουελ, «1984»)
Το φαινόμενο δεν είναι τυχαίο. Η κυβέρνηση στηρίζεται αποκλειστικά στην εικονική πραγματικότητα που έχουν δημιουργήσει τα μέσα ενημέρωσης: ότι, δηλαδή, η κατάσταση βελτιώνεται, τη στιγμή που το σύστημα καταρρέει. Όπως στον Όργουελ, η διάλυση του κράτους ονομάζεται «μεταρρυθμίσεις», οι υπό απόλυση δημόσιοι υπάλληλοι «επίορκοι», ο υπουργός Ανεργίας «Εργασίας», το άλλα αντ’ άλλων νομοσχέδιο «πολυνομοσχέδιο», ο Δένδιας «υπουργός προστασίας του Πολίτη» και δεν συμμαζεύεται. Σε αυτό το σύστημα όπου όλα στηρίζονται στην εικόνα και την επικοινωνία, γιατί οι δηλώσεις να μην έχουν μεγαλύτερη αξία από τη Βουλή, το υπουργικό συμβούλιο ή τη σοβαρότητα και το ουσιαστικό έργο που θα έπρεπε να παράγει μια κυβέρνηση;
“Και την ειωθείαν αξίωσιν των ονομάτων ες τα έργα αντήλλαξαν τη δικαιώσι”, γράφει ο Θουκυδίδης στο Γ 82-83 των Ιστοριών του, στο περίφημο “κεφάλαιο” της “παθολογίας του πολέμου”, μιλώντας για τη διαστροφή των εννοιών. Ελεύθερα, θα το αποδίδαμε κάπως έτσι: “Και τη συνηθισμένη σημασία των λέξεων την άλλαξαν καταπώς τους βόλευε”. Και συνεχίζει ο μεγάλος ιστορικός: “Οι περισσότεροι άνθρωποι επροτίμων να είναι αχρείοι και να ονομάζονται επιτήδειοι, παρά να είναι χρηστοί και να λέγονται ευήθεις […] Αιτία όλων αυτών ήτο η δίψα της εξουσίας, την οποία γεννά η πλεονεξία, η φιλαρχία και το φατριαστικό πνεύμα» (σε μετάφραση Ελευθερίου Βενιζέλου).
Προφητικός, από 2.500 χιλιάδες χρόνια πριν, ο Θουκυδίδης… Και σήμερα ο σκληρός νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός ονομάζεται «ανάπτυξη», το διεθνές κύκλωμα των κερδοσκόπων «αγορές», οι ληστο-τραπεζίτες αποκαλούνται «εταίροι» και «συνεργάτες», η απροσχημάτιστη επιτροπεία ολόκληρων κρατών ονομάζεται «επιτήρηση», οι εργαζόμενοι «απασχολήσιμοι», η ανεργία «εφεδρεία», η απόλυση «αποχώρηση ή διαθεσιμότητα»…
Ένας νέος γλωσσικός κώδικας που επιβάλλεται «ανεπαισθήτως» μεν αλλά συστηματικά… Κι εύκολα ένας υποψιασμένος παρατηρητής μπορεί να διαπιστώσει την προϊούσα συστηματική επιβολή νέων λέξεων με στόχο την «απάλυνση» ή και την πλήρη διαστροφή του νοήματος των λέξεων που γνωρίζαμε και χρησιμοποιούσαμε ως τώρα…
Η “Νεογλώσσα” είναι εδώ… Και σίγουρα μια απόλυτη επιβολή της είναι ό, τι χειρότερο μπορεί να συμβεί. Οι άνθρωποι θα μετατραπούν σε δούλους, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι είναι ελεύθεροι…
Γράφει ο Τζορτζ Όργουελ στο «1984» σχετικά με τον έλεγχο της σκέψης, καθώς το «σύστημα» αποσκοπεί στη μη σκέψη μέσω της καταστροφής των λέξεων και την καθιέρωση της Νέας Ομιλίας:
«Δίνουμε στη γλώσσα την τελική της μορφή, τη μορφή που θα έχει όταν κανείς δε θα μιλάει άλλη γλώσσα. Όταν τελειώσουμε, οι άνθρωποι σαν εσένα θα πρέπει να τη μάθουν απ’ αρχής. Πιστεύεις, φαντάζομαι, ότι η κύρια δουλειά μας είναι να εφεύρουμε νέες λέξεις. Αλλά δε συμβαίνει καθόλου κάτι τέτοιο! Καταστρέφουμε λέξεις – εικοσάδες, εκατοντάδες κάθε μέρα. Πετσοκόβουμε τη γλώσσα ως το κόκαλο». Και σε κάποιο άλλο σημείο: «Δε βλέπεις ότι ο σκοπός της Νέας Ομιλίας είναι να στενέψει τα όρια της σκέψης; Στο τέλος θα κάνουμε κυριολεκτικά αδύνατο το έγκλημα της σκέψης, γιατί δε θα υπάρχουν λέξεις για να το εκφράσει κανείς. Κάθε γενική έννοια που μπορεί ποτέ να εκφραστεί θα καλύπτεται με μια μόνο λέξη, που το νόημά της θα είναι αυστηρά καθορισμένο και όλες οι παραπλήσιες έννοιές της θα έχουν εκλείψει και ξεχαστεί. Η Παλαιά Ομιλία θα εκτοπιστεί μια για πάντα και θα έσπαζε και ο τελευταίος κρίκος με το παρελθόν».
Στην Ελλάδα της κρίσης, ολόκληρη η γλώσσα μοιάζει να έχει μπει σε εισαγωγικά, η «Νέα Ομιλία», κατά τον Όργουελ, επικρατεί… Μια εγκληματική συμμορία, όπως η Χρυσή Αυγή, ονομάζεται πολιτικό κόμμα, το μαχαίρωμα μεταναστών ονομάζεται δεξιός ακτιβισμός, άνθρωποι βαφτίζονται λαθραίοι. Τα βασανιστήρια στη ΓΑΔΑ και σε αστυνομικά τμήματα ονομάζονται σωφρονισμός. Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη απάγει πολίτες στις Σκουριές. Οροθετικές γυναίκες ονομάζονται υγειονομική βόμβα. Αντί να περιθάλπονται και να μεταφέρονται σε νοσηλευτικά ιδρύματα, διαπομπεύονται με την αμέριστη συμπαράσταση των πάντα ευαίσθητων ΜΜΕ, πετιούνται σε κελιά με πλημμυρισμένες τουαλέτες, ποντίκια, γάτες και ανύπαρκτες συνθήκες καθαριότητας (αλήθεια, ποιες λέξεις θα αποκαταστήσουν στο ελάχιστο αυτές τις γυναίκες τώρα που αθωώθηκαν παμψηφεί μετά από μήνες κράτησης; Αλλά ξέχασα, οι λέξεις για τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης και τις μνημονιακές κυβερνήσεις, σε περιπτώσεις σαν τη συγκεκριμένη, χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ως εργαλεία διασυρμού). Στην Ελλάδα των μνημονίων, το θύμα περιγράφεται ως βασικός υπεύθυνος για την κατάστασή του, ως ένοχος και ως θύτης. Η καταδίκη βαφτίζεται ευλογία.