ΠΕΖΟΣ ΛΟΓΟΣ 
Ioanna X Η άγνωστη «Σιμόν ντε Μποβουάρ του αραβικού κόσμου»
Ένα νέο βιβλίο και μια ανάρτηση στο Facebook μάς συστήνουν τη Ναουάλ Aλ Σααντάουι, που έφτασε να φυλακιστεί για τον αγώνα της για τα γυναικεία δικαιώματα.
«Πολύ πριν το κίνημα #MeToo, υπήρξε η Φιρντάους» σχολιάζει η ιστοσελίδα για θέματα λογοτεχνίας brittlepaper.com. «Σαράντα χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, το βιβλίο αυτό παραμένει το ίδιο φρέσκο, δυνατό κι απαραίτητο» υποστηρίζει η Guardian. Ο λόγος για το «Φίρνταους», που η κυκλοφορία του στα ελληνικά, σε μετάφραση από τα αραβικά της Ελένης Καπετανάκη, έρχεται να μας συστήσει δύο σπουδαίες ηρωίδες. Την ομώνυμη του τίτλου γυναίκα, μια φυλακισμένη που είχε σκοτώσει έναν άντρα, καταδικαστεί σε θάνατο και τελικά εκτελέστηκε: «Δούλα ως παιδί, δούλα ως σύζυγος, δούλα ως υπάλληλος, δούλα ως πόρνη, ελεύθερη μονάχα ως δολοφόνος» σύμφωνα με την περιγραφή του βιβλίου. Και τη συγγραφέα της ιστορίας της, Ναουάλ Aλ Σααντάουι (1931).
Ποια είναι η Ναουάλ Aλ Σααντάουι;
Ψυχίατρος, συγγραφέας, ακτιβίστρια, η Ναουάλ Αλ Σααντάουι είναι μια από τις κορυφαίες προσωπικότητες του παγκόσμιου φεμινιστικού κινήματος. Το 1981 φυλακίστηκε για το έργο της και αργότερα, εξαιτίας απειλών για τη ζωή της, αναγκάστηκε να φύγει από την Αίγυπτο. Δίδαξε για χρόνια σε αμερικανικά πανεπιστήμια, ενώ το 1996 επέστρεψε στο Κάιρο, όπου ζει μέχρι σήμερα. Έχει κατ’ επανάληψη βραβευτεί για το ανθρωπιστικό και συγγραφικό της έργο, ενώ χαρακτηρίζεται ευρέως ως «η Σιμόν ντε Μπωβουάρ του αραβικού κόσμου». Τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 30 γλώσσες.
Tο βιβλίο «Φίρνταους» κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Δώμα, σε μετάφραση από τα αραβικά της Ελένης Καπετανάκη.
Οι εκδόσεις Δώμα, που φέρνουν το «Φίρνταους» στην Ελλάδα, ανέβασαν στο Facebook αποσπάσματα συνέντευξης που έχει δώσει η Αλ Σααντάουι στο Channel 4 και το podcast Ways to change the world, σε μια ανάρτηση που τις τελευταίες μέρες κάνει τον γύρο του ελληνικού διαδικτύου.
«Όταν πήγα σχολείο, ήμουν 6 χρονών, ο δάσκαλος μού ζήτησε να γράψω τ’ όνομά μου. Έγραψα: Ναουάλ. Μου είπε: “Όχι, γράψε τ’ όνομά σου ολόκληρο, μαζί με το επώνυμό σου”. Έγραψα τότε δίπλα στ’ όνομά μου το επώνυμο της μάνας μου γιατί εκείνη μού ’χε μάθει την αλφαβήτα. Μόλις το είδε ο δάσκαλος, διέγραψε με μια απότομη κίνηση το επώνυμο της μητέρας μου. “Σβήσ’ το αυτό”, μου είπε, “και γράψε γρήγορα το επώνυμο του πατέρα σου και του παππού σου”. Εκείνη τη στιγμή κάτι φωτίστηκε μέσα μου. “Γιατί;”, αναρωτήθηκα. “Γιατί έσβησε το όνομα της μάνας; Αφού αυτή με γέννησε, αυτή μ’ έμαθε να διαβάζω και να γράφω, αυτή τά ’κανε όλα”. Από εκείνη τη στιγμή επαναστάτησα.
Ακόμα κι ως παιδί, ήμουν εναντίον της πατριαρχίας. Γιατί τι είναι η πατριαρχία; Πατριαρχία είναι τα δύο μέτρα και δύο σταθμά. Πατριαρχία είναι η διπλή ηθική, οι διαφορετικοί κανόνες. Είναι το να κυριαρχεί πάνω σου ένας άντρας μόνο και μόνο επειδή είναι άντρας.
Ο φεμινισμός δεν ήταν κάτι που χρειαζόταν να το σπουδάσω. Ο φεμινισμός δεν είναι δυτική εφεύρεση. Το φεμινισμό δεν τον ανακάλυψαν Αμερικανίδες, όπως πιστεύει ο περισσότερος κόσμος. Όχι, ο φεμινισμός είναι ενσωματωμένος στον αγώνα όλων των γυναικών σ’ ολόκληρο τον κόσμο.
Είμαστε εναντίον της πατριαρχίας, όχι εναντίον των αντρών. Το πατριαρχικό σύστημα καταπιέζει και τους άντρες και τις γυναίκες.
Η γύμνια και το κουκούλωμα είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Μεταφέρουν το ίδιο μήνυμα.
Η γύμνια και το κουκούλωμα είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Μεταφέρουν το ίδιο μήνυμα. Διότι το να καλύπτεις υποχρεωτικά μια γυναίκα με μαντήλα σημαίνει πως η γυναίκα αυτή είναι ένα σκέτο κορμί που πρέπει να σκεπαστεί. Το να ξεγυμνώνεις ένα γυναικείο σώμα σημαίνει και πάλι πως πρόκειται για ένα σκέτο κορμί.
Οι γυναίκες είναι συνένοχες σ’ όλο αυτό το πράγμα. Οι μανάδες καταπιέζουν τις κόρες τους και τις άλλες γυναίκες. Είναι η νοοτροπία, η ψυχολογία του σκλάβου. Συνήθως οι σκλάβοι μισούν ο ένας τον άλλον και αντιμάχονται ο ένας τον άλλον για να κερδίσουν την εύνοια του αφέντη τους. Το ίδιο κάνουν κι οι γυναίκες. Θέλουν να ευχαριστήσουν τον αφέντη, τον άντρα. Θέλουν να κερδίσουν την εύνοιά του. Γι’ αυτό καταπιέζουν τα κορίτσια τους και τις υπόλοιπες γυναίκες».
