Ο φιλόσοφος που πήρε έναν υπνάκο για 57 χρόνια και οι κρητικοί ψευταράδες
Ποιος ήταν και πως πέθανε ο αρχαίος έλληνας φιλόσοφος που λένε ότι πήρε έναν “υπνάκο” για 57 χρόνια και διέδιδε ότι οι όλοι οι κρητικοί είναι ψεύτες;
Επιμενίδης (ίσως άκμασε τον 6ο αι. π.Χ., ίσως πρόκειται για μυθικό πρόσωπο)
Καταγόταν από την Κρήτη, με την οποία σχετίζεται και το περίφημο «επιμενίδειο παράδοξο» που αρχικά είχε ως εξής: «Κρήτες, πάντα ψεύτες». Φαίνεται ότι κυριολεκτούσε, αν λάβουμε υπόψη το μεγαλύτερο κρητικό ψέμα, την πίστη πως ο Δίας είναι θνητός, ενώ κάθε μυαλωμένος άνθρωπος ξέρει ότι στην πραγματικότητα είναι αθάνατος. Στη Λογική, όμως, το λεγόμενο και «παράδοξο του ψεύτη» έχει ευρύτερες προεκτάσεις. Αναλογιστείτε τη φράση: «Η πρόταση αυτή είναι ψευδής». Για σκεφτείτε, αληθεύει ή όχι; Αν είναι ψευδής, τότε δεν αληθεύει. Αν όμως δεν αληθεύει, τότε είναι ψευδής. Πρόκειται για υποδειγματικό παράδοξο, δηλαδή για πρόταση που αν τη δεχτούμε ως αληθή, οδηγεί σε αντίφαση, και αν τη θεωρήσουμε ψευδή, οδηγεί πάλι σε αντίφαση.
Ο θρύλος λέει πως ο Επιμενίδης στάλθηκε από τον πατέρα του στην ύπαιθρο, για να φροντίσει τα πρόβατα. Όμως, αντί ν’ ασχοληθεί με αυτά, το έριξε στον ύπνο σε μια σπηλιά και ξύπνησε ύστερα από 57 χρόνια. Αμέσως μόλις σηκώθηκε, βγήκε να μαζέψει τα πρόβατα, νομίζοντας ότι απλώς είχε αποκοιμηθεί. Όταν γύρισε σπίτι, τα πάντα είχαν αλλάξει (όπως ήταν αναμενόμενο). Το κτήμα του πατέρα του είχε περάσει στα χέρια άλλου. Τελικά βρήκε το μικρό αδελφό του, που ήταν πια ηλικιωμένος, κι έμαθε από αυτόν την αλήθεια.
Η φήμη του Επιμενίδη διαδόθηκε και στο εξής πίστευαν πως είχε το χάρισμα της προφητείας. Σύμφωνα με το Διογένη Λαέρτιο, όταν έπεσε λοιμός στην Αθήνα, σ’ εκείνον προσέφυγαν οι κάτοικοί της. Πήρε λοιπόν μαζί του μερικά πρόβατα και πήγε στον Άρειο Πάγο, τον ψηλό βράχο που δέσποζε στην καρδιά της πόλης. Πρόσταξε τους Αθηναίους να κάνουν θυσία σε κάθε τόπο που θα διάλεγαν τα πρόβατα για να ξαπλώσουν. Και κάπως έτσι, φαίνεται, η πόλη σώθηκε από την επιδημία.
Όπως γράφει ο Φλέγων στο έργο του Περί Μακροβίων, ο Επιμενίδης έφτασε σε ηλικία 157 ετών. Θα ήταν δηλαδή αιωνόβιος και χωρίς τον υπνάκο του στη σπηλιά. Οι Κρητικοί υποστηρίζουν ότι έφτασε τα 259. Αλλά είναι πασίγνωστο ότι οι Κρητικοί όλο ψέματα λένε.