Πόσο έχει επηρεάσει η τεχνολογία τον τρόπο που ακούμε μουσική
«Η μουσική δεν είναι μαστίχα για το στόμα εφήβων που επιδεικνύουν τα αθλητικά τους κορμιά σε σκοτεινά νυχτερινά στέκια, ούτε η μουσική είναι κάτι για τους επαγγελματίες της νύχτας που θέλουν κάτι για παρέα, για να αποφύγουν τον ύπνο που τους κυριεύει.
Η μουσική είναι τελετή αποκάλυψης που απαιτεί αθωότητα και μνήμη. Η μουσική είναι ασκήσεις με στόχο την αποκάλυψη» είχε πει σε συνέντευξή του ο μεγάλος Μάνος Χατζιδάκις. «Ναι, αλλά τότε ήταν αλλιώς» είναι μια φράση που ακούς συχνά στις περισσότερες συζητήσεις που αφορούν τη μουσική. Πολλοί θα θυμηθούν τις σχολικές τσάντες, τότε που ήταν γραμμένες παντού με ονόματα από αγαπημένα συγκροτήματα, αλλά και την ιεροτελεστία να κατεβαίνεις στο κέντρο για να ψωνίσεις βινύλια. Θα νοσταλγήσουν τα χρόνια που το εξώφυλλο ενός δίσκου γινόταν το κύριο θέμα σε πολλά κυριακάτικα τραπέζια, αλλά και θρυλικές ραδιοφωνικές εκπομπές στις οποίες ανακάλυπτες τις νέες τάσεις, όπως αυτή του Γιάννη Πετρίδη.
Σήμερα, οι συνήθειες έχουν αλλάξει. Ζούμε στην εποχή της εικόνας, της άφθονης πληροφορίας και της μαζικής κατανάλωσης. Όλοι, με δύο ακουστικά στ’ αυτιά, μπορούν να ακούσουν μουσική παντού και όποτε το θελήσουν, καθώς και να «κατεβάσουν» σε ελάχιστα λεπτά όποιον δίσκο επιθυμούν. Ο αριθμός των συγκροτημάτων που δημιουργούνται καθημερινά αυξάνεται συνεχώς, ενώ ο καθένας μπορεί να φτιάξει τη δική του μουσική και να τη δουν εκατομμύρια χρήστες στο Διαδίκτυο.
Πόσο έχει επηρεάσει, λοιπόν, η τεχνολογία την επιρροή της μουσικής; Μήπως ευνόησε τη μαζική διάδοσή της, αλλά αλλοίωσε το περιεχόμενο; Γιατί δεν υπάρχει ένα μεγάλο σάουντρακ που να ξεχωρίζει και ακούμε hits της μιας μέρας με μόνο εφόδιό τους τις χιλιάδες επισκέψεις στο YouTube; Χάθηκε στη μετάφραση της ψηφιακής κυριαρχίας το νόημα της μουσικής ή την ταυτίσαμε πλήρως με τη διασκέδαση αντί για την ψυχαγωγία;
«Υπήρχε μια εποχή που το τραγούδι για τον Έλληνα ήταν ό,τι και το νερό ή το ψωμί. Σχεδόν εγγενές στη ζωή και στην καθημερινότητά του.
Η πληροφορία δεν είχε κατακερματίσει τον χρόνο και ο χρόνος δεν είχε κατακερματιστεί σαν τα παράλληλα παράθυρα που ανοίγεις στο PC, αλλά στην ουσία δεν συγκεντρώνεσαι σε κανένα. Ο μετανάστης, πριν φύγει για το Μόναχο ή τον Καναδά, έβαζε πρώτα τον δίσκο ή την κασέτα του Καζαντζίδη στην τσάντα. Δεν θέλω να παρελθοντολογήσω άκοπα, αλλά η περιγραφή της σχέσης του Έλληνα με τη μουσική περνάει από την ίδια τη σχέση του με τη ζωή. Μέσα στους μετασχηματισμούς που ακολούθησαν, με κορύφωση τα ’90s ή τα ’00s, η μουσική και το τραγούδι έλαβαν χαρακτηριστικά δευτερεύουσας ανάγκης.
Η σταδιακή απουσία φωτισμένων παραγωγών και η σταδιακή υποχώρηση των εταιρειών από τον “δίσκο ως γεγονός” στο “hit ως airplay” έσπασε την ενότητα της δημιουργίας “συνθέτης-στιχουργός-ερμηνευτής-ορχήστρα-εξώφυλλο-ηχοληψία”. Το Ίντερνετ διευκόλυνε την ταχύτητα, απλοποίησε τα μέσα, αλλά δεν αποτελεί πόλο του νέου ήχου ή μιας νέας, μεγάλης μουσικής αφήγησης. Διέδωσε, βέβαια, εργασίες, έκανε ενιαία και ανακάτεψε τα είδη, έδωσε την ευκαιρία να συναντηθούν άνθρωποι, αλλά δεν κατάφερε να γίνει ο νέος ιμάντας αναπαραγωγής ή παραγωγής της ενότητας των κοινωνιών μέσα από το θαύμα του τραγουδιού. Ως πολύ ελπιδοφόρα βλέπω την επιστροφή της τάσης, πολύ προσφάτως, της έκδοσης μουσικών εργασιών σε βινύλιο.
Κυρίως στο εξωτερικό, αλλά και εδώ, όλο και περισσότεροι καλλιτέχνες και δημιουργοί επιλέγουν την κλασική φόρμα των 33 στροφών. Το άλμπουμ ως αισθητικό γεγονός. Και τη μουσική, ξανά, ως ιεροτελεστία ακρόασης και αισθήματος. Η Ιστορία θα ξαναγεννήσει την ανάγκη για δημιουργία. Το θέμα είναι να υπάρχουν εκείνες οι υποδοχές και οι φόρμες που θα ξαναγειώσουν το τραγούδι στο χώμα της καθημερινότητας. Και η καθημερινότητα θα ξαναέχει ανάγκη το τραγούδι».