Ορίζοντες Τέχνης

Κισλόφσκι: Η αγάπη πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει…

Κριστόφ Κισλόφσκι (27 ιουνίου 1941 – 13 Μαρτίου 1996) υπήρξε μία από τις κυρίαρχες κινηματογραφικές μορφές του Ευρωπαϊκού αλλά και του Παγκόσμιου Κινηματογράφου.Γεννημένος στη Βαρσοβία, υπήρξε ένας σπουδαίος καλλιτέχνης και μαέστρος της έβδομης τέχνης την οποία και υπηρέτησε με δημιουργική συνέπεια.Στη σύντομη, αλλά πλούσια σε κινηματογραφικό έργο ζωή του, ο Κριστόφ Κισλόφσκι διερεύνησε σε βάθος το εύθραυστο τοπίο της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η «Μπλε» ταινία του Κριστόφ Κισλόφσκι είναι από τις καλύτερες ευρωπαϊκές ταινίες που έχει αφήσει παρακαταθήκη η Έβδομη Τέχνη. Είναι το πρώτο μέρος της τριλογίας του μεγάλου σκηνοθέτη, βασισμένο στα χρώματα της γαλλικής σημαίας – ακολούθησε η «Λευκή» και η «Κόκκινη», οι οποίες συμβολίζουν αντίστοιχα τις αρχές της ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφοσύνης.Στην ταινία, αναδεικνύει τη μούσα του, πρωταγωνίστρια Ζυλιέτ Μπινός. Δημιουργεί εκπληκτικά, αριστοτεχνικά φωτογραφικά καρέ στην οθόνη, με το μπλε χρώμα κάθε φορά να κυριαρχεί. Με απλότητα που συγκινεί, μοιραζόμαστε τα συναισθήματα και τη μοίρα της ηρωίδας, η οποία βιώνει την απώλεια. Ένας θάνατος που με συγκλονιστικό τρόπο φέρνει σταδιακά την αναγέννηση μέσα της και μια νέα αρχή στη ζωή της. Πετυχαίνει κάτι πραγματικά σπουδαίο: να απελευθερωθεί από τη μνήμη, από το παρελθόν που που την πληγώνει. Πώς το καταφέρνει αυτό; Με το μεγαλύτερο όπλο της. Την αγάπη που είναι το μοναδικό μέσο για τη λύτρωση και τέλος για την κάθαρση.

Η μουσική έχει την υπογραφή του διάσημου αυτοδίδακτου Πολωνού συνθέτη, Ζμπίγκνιεφ Πράισνερ. Η ταινία με τη μουσική έχει ίσως το μεγαλύτερο δέσιμο που έχει επιτευχθεί ποτέ στον κινηματογράφο. Ο Πράισνερ, ακολουθώντας και αυτός τα βήματα της ηρωίδας αριστοτεχνικά, με αισθαντικότητα, φτάνει σε μοναδικά μουσικά κρεσέντο. Καθορίζει την ατμόσφαιρα της ταινίας και είναι πιστός στο πνεύμα της, ταιριάζοντας τέλεια μαζί της τη μουσική. Λειτουργεί καταλυτικά, κάνει και αυτή τομές στην ψυχή, προκαλεί δυνατή συγκίνηση. Οι νότες, γεμάτες χρώματα, μας πλημμυρίζουν, μας διεγείρουν, μας φορτίζουν, και οδηγείται έτσι ο θεατής σε αγαλλίαση, ελπίδα και εξαγνισμό.

Στην υπόθεση του έργου, ο άντρας της ηρωίδας, που σκοτώθηκε σε αυτοκινητικό δυστύχημα μαζί με το παιδί της, ήταν διάσημος συνθέτης. Είχε αναλάβει να συνθέσει ένα «Κοντσέρτο για την Ενωμένη Ευρώπη», το οποίο του είχε ζητήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, και το είχε αφήσει ημιτελές. Θα το ολοκληρώσει η Ζιλί της ταινίας από την παρτιτούρα που έχει διασωθεί. Στο τέλος λοιπόν του έργου ο Πράισνερ φθάνει στο αποκορύφωμα της τέχνης του, επιλέγοντας τον ύμνο της αγάπης, με στίχους από την Προς Κορινθίους επιστολή του Απόστολου Παύλου και τη χορωδία να το ερμηνεύει στην ελληνική γλώσσα σε δύο εκδοχές, μία της Ζιλί και μία του Πατρίς, θαυμάσιες και οι δύο, ενώ στη δεύτερη που έχουμε στο τέλος μετά τους στίχους, είναι λυρική και ακούγεται πιο καθαρά ο στίχος  ελληνικά.

Ο ύμνος της αγάπης
(Α’ Κορινθίους κεφ. ιγ’ στίχοι 1-13)
Εάν ταις γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων,
αγάπην δε μη έχω, γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον
αλαλάζον• και εάν έχω προφητείαν και ειδώ τα μυστήρια
πάντα και πάσαν την γνώσιν, και εάν έχω πάσαν την πίστιν,
ώστε όρη μεθιστάνειν, αγάπην δε μη έχω, ουδέν είμι• και εάν
ψωμίσω πάντα τα υπάρχοντά μου, και εάν παραδώ το σώμα
μου ίνα καυθήσομαι, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ωφελούμαι• Η
αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη
ου περπερεύεται, ου φυσιούται, ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα
εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν, ου χαίρει επί
τη αδικία, συγχαίρει δε τη αληθεία• πάντα στέγει, πάντα
πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει• η αγάπη ουδέποτε
εκπίπτει• είτε δε προφητείαι, καταργηθήσονται• είτε γλώσσαι
παύσονται• είτε γνώσις καταργηθήσεται• εκ μέρους δε
γινώσκομεν και εκ μέρους προφητεύομεν• όταν δε έλθη το
τέλειον, τότε το εκ μέρους καταργηθήσεται• ότε ήμην νήπιος,
ως νήπιος ελάλουν, ως νήπιος εφρόνουν, ως νήπιος
ελογιζόμην• ότε δε γέγονα ανήρ, κατήργηκα τα του νηπίου•
βλέπομεν γαρ άρτι δι’ εσόπτρου εν αινίγματι, τότε δε
πρόσωπον προς πρόσωπον• άρτι γινώσκω εκ μέρους, τότε δε
επιγνώσομαι καθώς και επεγνώσθην• νυνί δε μένει πίστις,
ελπίς, αγάπη, τα τρία ταύτα• μείζων δε τούτων η αγάπη•

Στη νεοελληνική γλώσσα
Αν τις γλώσσες των ανθρώπων μιλώ και των αγγέλων, αλλά δεν έχω αγάπη,
θα είχα γίνει χαλκός που ηχεί ή τύμπανο που κροταλίζει• Και αν έχω το χάρισμα
της προφητείας και κατέχω όλα τα μυστήρια και κάθε γνώση,και αν έχω όλη την
πίστη, ώστε να μετακινώ βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, δεν θα είμαι τίποτε•
Και αν ακόμα μοιράσω όλα τα υπάρχοντά μου για να θρέψωτους πεινασμένους,
και αν παραδώσω το σώμα μου να καεί στην πυρά, αλλά δεν έχω αγάπη,
δεν θα έχω κανένα όφελος• H αγάπη μακροθυμεί, είναι ελεήμων•
H αγάπη δεν φθονεί• H αγάπη δεν καυχησιολογεί, δεν ματαιοδοξεί,
δεν ασχημονεί, δεν κοιτάζει το συμφέρον της, δεν θυμώνει, δεν κρατάει το κακό,
δεν χαίρεται για την αδικία, συγχαίρει την αλήθεια• Πάντα προστατεύει, πάντα
πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει• H αγάπη ποτέ δεν εκπίπτει•
Είτε είναι προφητείες, θα καταργηθούν, είτε είναι γλώσσες θα πάψουν,
είτε είναι γνώση, θα καταργηθεί• Γιατί μέχρι ενός σημείου γνωρίζουμε
και μέχρι ενός σημείου προφητεύουμε• Όταν όμως έρθει το τέλειο, τότε
το μέχρι ενός σημείου θα καταργηθεί• Όταν ήμουν παιδί, σαν παιδί μιλούσα,
σαν παιδί σκεφτόμουν, σαν παιδί συμπέρανα συλλογιζόμενος• Όταν όμως
έγινα άντρας, σταμάτησα να κάνω ό,τι κάνει ένα παιδί• Γιατί, πραγματικά,
ακόμη και τώρα βλέπουμε σαν σε θολό καθρέφτη• τότε δε πρόσωπο
με πρόσωπο• ακόμη και τώρα γνωρίζω μέχρι ενός σημείου, τότε όμως
θα γνωρίζω τα πάντα όπως ακριβώς με έχει γνωρίσει ο Θεός• Μετά ταύτα μένει
η πίστις, η ελπίδα, η αγάπη, τα τρία αυτά• μείζων όλων αυτών η αγάπη•

Σχόλια

σχόλια